Den-dena eros ote daiteke?
Egun, lagunak erosteko aplikazio asko daude: AlquiFriend eta Ameego dira ezagunenak, eta, antza, oso ondo funtzionatzen dute, batez ere Ameriketako Estatu Batuetako hiri handietan. 600.000 erabiltzaile inguru dituzte. 120 dolar norbaiti ordaindu, eta ordu pare batez zurekin joango da nahi duzun jatetxera, erosketak egitera edo paseatzera. Egiten dituzun txisteei gogoz egingo die barre eta izugarrizko arreta jarriko die esaten dituzun gauza guztiei. Eztabaidarik eta desadostasunik gabe zurekin egoteko konpainia. Lagunaren jaun eta jabe izango zara!
Izan ere, merkatuak edozer gauza objektu bihurtu nahi du eta gure esku jarri. Baina posible al da? Ba al dago zerbait merkatuaren atzaparretatik kanpo, eskuraezin?
Agian, egungo bizitzaren merkantilizazioak bi gauza desberdin nahasten ditu: zerbait erostea, haren jabe izatea, eta zerbaitekin erresonantzian egotea. Eta ez datoz bat. Publizistek merkantzien erresonantzia aurreikusi nahi dute, esperientziak saltzen dizkigute. Baina baliteke kontzertu baterako eserlekurik garestienak erostea eta kontzertuak ni ez hunkitzea, ezer ez esatea. Ezin da “gaur hunkituko naiz!” planifikatu, “kontzerturako sarrerak erosi ditut eta horri dagokion bizipena izateko eskubidea daukat! Nola ez dit oilo-ipurdia jarri hainbeste ordaindu eta gero?”.
Egungo gizarteak dena eskura jarri eta denaren jabe egin nahi gaituen heinean, bizipozetik gero eta gehiago urruntzen gaitu. Kontraesan potoloa!
Hori da Hartmunt Rosa pentsalariak ikertutako kontraesana Eskuraezina deituriko saiakera ederrean. Liburua elurteen inguruko hausnarketa batekin hasten da: “Gogoratzen duzu nola bizi izan zenuen lehen elurtea umea zinenean?”. Elurra bat-batean bisitan etortzen zitzaigun, iheskorra zen, ezohikoa, mundua gure esku-hartzerik gabe eraldatzen zuen: ustekabeko opari moduko bat. Eta eskuraezinarekin topo egite horretan datza bizipozaren esperientzia. Zein da, ordea, idazlearen hipotesia? Egungo gizarteak dena eskura jarri eta denaren jabe egin nahi gaituen heinean, bizipozetik gero eta gehiago urruntzen gaituela. Kontraesan potoloa! Baina, egia esan, oso bestelakoak dira jabetzaren edo erresonantziaren logika.
Erresonantzia, hala ere, ez da mundu ikuskera bat, baizik eta munduarekiko erlazio musikal bat… Egun, aldiz, musika leku guztietan jartzeko joera dago: supermerkatuan, itxarongelan edota igogailuan. Gauzek abesteari utzi dioten seinale? Hegoak ebaki dizkiegu eta txori izateari utzi diote? Rilkeren hitzak gogoratuz: gauzen kantua entzutea gustatzen zait, baina gauzak erosten ditut eta mutu geratzen dira.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Herritarren segurtasunik ezaren kezka gero eta handiagoa da gure auzo eta hirietako elkarrizketetan, batez ere kalean bizirik dirauten Magrebeko gazteek eragindako lapurreten eta gatazken inguruan. Badirudi egoera horiek areagotu egin direla azken hilabeteetan, eta alarma eta... [+]
“18 urte pasatu dira indusketan 400 bat grafito agertu zirenetik, 16 urte froga zientifikorik gabe Lurmen indusketa eremutik kaleratu zutenetik eta 4 urte gaia argitu barik epaiketa egin zenetik eta berdintsu jarraitzen dugula esan genezake: gaia argitu nahi genuenok... [+]
Bizi garen mundu frenetiko zein zorabiagarri honetan, pixkanaka gertatzen diren gizarte-aldaketak batzuetan antzemanezinak, garrantzirik gabekoak edo hutsalak direla iruditzen zaigu. Hala ere, ez da horrela, eta jakitun izan behar dugu tentuz jokatzeko. Horren adibide, azken... [+]
Iraileko igandeetan ohitura da gure inguruetan Erniora igotzea, Zelatunen dantzan aritzea eta txorizo muturra, edo, jatea. Eguraldi txarrenaz ere ez da jenderik falta izaten. Aurten lagunak goizago abiatu eta ni berandututa, bakarrik nindoan estratan gora, beherantz zetozen... [+]
Sandra Cisnerosek idatzitako The House on Mango Street mugaldeko liburuan pertsonaia baten txakurrak bi izen ditu: bat, espainolez; bat, ingelesez. Beharbada kontu harrigarria gerta liteke lehen begiratuan, baita liburu baterako ere, baina lasaiago pentsatuz gero ohartuko gara... [+]
Goiburu hori soilik irakurri eta ezinezkoa nor den edo nor zen asmatzea, baina bazen nor!
Ángel González Olvera, Mexikon ezagutu genuen duela 11 urte bertsolariok hango inprobisatzaileekin jardunaldi batzuetara gonbidatu gintuztenean. Mendi gain batean bizi zen,... [+]
Tomas Mororen Utopia liburuko utopiarrek leitzea maite omen zuten. Hizkien bueltako hezkuntza onaren ondorioz, haurtzaroan hasi eta helduaroan ere aritzen ei ziren, inork manatu beharrik gabe, leitzen eta ikasten eta gehiago leitzen. Pentsa, aisialdia horretara emanak bizi zuten... [+]
Erdi Aroan Jaungoikoa jaun eta jabe zen bezala, garai modernotan merkatuaren eta bere lege zurrunen menpe bizi gara. Goi mailako soldata erraldoiak merkatuak zehazten omen ditu; izan ere, Iberdrola edo BBVAko CEO-en sariak beraien arloko merkatuek finkatzen omen dituzte, nahiz... [+]
La linterna de diógenes podkastean Miguel Benasayag-egeri egindako elkarrizketan pentsatzen jarraitzeko ideia anitz aurkitu ditut. Tartean, gizakiok teknologiarekin ditugun harremanen inguruan egiten dituen hausnarketak.
Elkarrizketan, alderatzen da gizakion historian... [+]
Ikasle beraren datu berberak hirugarren aldiz jasotzen nituela, esaldi hain erabili horiek baino ez zitzaizkidan etortzen gogora, adimena ere ezerezak apalduta: “Ez gara ezer”, “bizitzak ez dauka zentzurik”, “jainkoak, esaten duten bezain txintxoa... [+]
Erantzukizuna Israelgo Estatu Sionistarena da, bera baita, biztanleriaren zati handi baten, soldadu, kolono eta abarren laguntzarekin, garbiketa etnikoa eta genozidioa egiten ari dena inguruko herrialde eta herrien aurka.
Mendebaldeko estatuek ere laguntzen diete, armak... [+]
Hori esan zidan ikasle ohiak, asko kostata jarri zuen salaketa hilabeteak pasata ez aurrera ez atzera zegoela epaitegian eta, psikologoak aholkatuta, bortxaketa salaketa kendu egin zuela. Eta ni isilik, ezin asmatu zer esan oraindik ere antsietate zantzuak zituen gazteari... [+]
Ez da akaso harrotasun seinale nire aurrean dauden pertsonak pertsona izango ez balira bezala begiratzea? Bai, noski baietz. Baina nola espero dugu bestela besteak ulertzea? Ulertu, behatu, begiratu. Besteak ulertu nahi izateak, ez du jarrera harro hau eskatzen? Ni pertsona... [+]
Urtebete igaro da, diotenez. Ez dut sekula ulertu mendebaldarrok daukagun ohitura harroputz hau: nahiz eta gatazkak ia mende bateko iraunaldia izan, datak nahierara moldatzen ditugu, garrantzia nolanahi oparituz. Azkeneko sasoia ezberdina izan al da beren lurraldean preso... [+]