Ehun eta berrogeita bi. Horra urriaren 7az geroztik Israelek Gazan hildako kazetarien kopurua, Komunikabideen Bulegoa egituraren kontaketari segi. Mundu mailan, kazetari izateagatik hildakoen %73ak Gazakoak ziren 2023an –gainera, urteko azken hiru hilabeteetan metaturik, hau da, urritik urtarrilerako tarteari begiratzerakoan kasik 100% dira Israelek hildakoak–. Mustafa Ayyad gaztea da zerrendako azkena, fotokazetaria, maiatzaren 7an Tsahal armadaren drone batek hildakoa Gaza hirian.
Bezperan, Israelen baitako kazetaritza zuen kolpatu Benjamin Netanyahuk, Al-Jazeera komunikabide qatartarrak bertan dituen erredakzio bulegoak hetsiz eta material guztia lapurtuz. Hamasen tresna delakoan eta "segurtasuna arriskuan jartzen" duelakoan bozkatu zuen aho batez zentsuraren alde gobernuak. Gainera, Al-Jazeeraren telebista ala webgunea ere moztu dizkiete israeldarrei.

Erabaki horren larritasuna salatu du Walid Amari Al-Jazeerako Jerusalemeko eta Ramallahko buruak: "Politikoa da, Netanyahu Lehen ministroa eta bere eskuin-muturreko gobernua etengabean dabiltza haien hauteslegoaren oinarria sendotu nahian. Erabaki hori biziki arriskutsua da. Ezin du Israelek alde batetik erran demokrazia bat dela eta bestetik, kazetariei beren lana egitea debekatu". RSF Mugarik Gabeko Erreportariak erakundeak ere gogorki kritikatu ditu Al-Jazeeraren "zentsura" eta "kazetarien kontrako difamaziozko adierazpenak". RSFko ordezkari Jonathan Dagherrek argi utzi du: "RSFk Israelgo agintariei eskatzen die Al-Jazeeraren aurkako eraso bortitza bertan behera uzteko. Zentsura-erabaki horrek, arau demokratikoen aitzakiaren pean harturikoak eta inplizituki komunikabide bati zuzendurikoak, aurrekari larria sortzen du Israelgo kazetaritzarentzat".

Urriaren 7az geroztik, 50 bat eraso bideratu ditu Tsahal armadak Al-Jazeeraren kontra eta hildako 142 kazetarien artean behintzat hiru zebiltzan komunikabide horrentzat lanean. Errepresio horren sinbolo bihurtu zaigu Wael Al-Dahduh kazetaria. Errepresio horren ikur, baita palestinarren erresistentzia eta erresilientziarena. Urriaren 25ean hil zituzten bere andre eta bi haurrak, baita beste zortzi senide ere, eta zuzenezko albistegintzan zebilela jakin zuen drama. Penak itorik, negarra begian baina zut, segitu zuen kamara aitzinetik mundua informatzen. Biharamunean ere, hor segitu zuen mikrofonoa eskuan. Abenduaren 15ean, berriz ere jomugan hartu eta kolpatu zuten, berekin zebilen Samer Abu Daqa kameraria hilez. Ondoko mezua zabaldu zuen Al-Jazeerak agiri bidez: "Gazako kazetari taldeak, eta partikularki Wael eta Samerek, sekulako lana egiten dute Israelen izugarrikerien  eta suntsiketen berri emateko. Beren arduratasun eta engaiamendu hori gabe munduak ez luke Gazako ankerkerien berri ukango". Urtarrilaren 7an, bere semea hil zuten, Hamza izenekoa, bera ere kazetari lanean zebilena. Urtarrilaren 16an utzi behar izan zuen Gaza, Qatarren artatua izateko, eta ondoko mezua luzatu zion munduari: "Joatea erabaki dut. Barka nazazue. Espero dut laster berriz hemen egotea".

Baina, kazetariak kikiltzeko xedeaz gain, geopolitikoki eragiteko asmoa ere gordetzen da Al-Jazeera hesteko erabakian. Hain zuzen, urrats horrek Qatarren eta Israelen arteko harremanak are gehiago ozpinduko zituela bazekien arras ongi Netanyahuk. Qatar dabil mediatzaile lanean Hamas eta Israelen arteko negoziaketetan, eta Hamasen alde kokatzea leporatu izan dio Tel-Avivek Dohari; azken honen haserrea are gehiago puztu du horrek.

"[Gazan dabiltzan] kazetariak preziorik altuena –beren bizitza–  ordaintzen dabiltza, egia jasotzeko dugun eskubidea defendatzeko. Kazetari bat hiltzen edo zauritzen den bakoitzean, egia horren zati bat galtzen dugu", dio Kazetarien Babeserako Batzordeko zuzendari Carlos Martínez de la Sernak.

Palestinar kazetariei eskerrak

Urriaren 7az geroztik Gazan eta Libano hegoaldean hildako kazetariei buruzko txostena plazaratu du Mediapart komunikabideak, zenbaki hotz horien gibelean gordetzen diren biziez gehiago jakin nahian. Hasteko, Gazatik informatzen dabiltzan kazetari bakarrak palestinarrak dira, ez da nazioartekorik bertan, edo diren bakarrak Israelek baimendurikoak dira eta Tsahaleko soldaduen ondoan dabiltza. Ondokoa irakurri daiteke txostenean: "Baldintza apokaliptikoetan dabiltza lanean, bonben azpian eta erabateko blokeo batean, beren eta senideen bizia galtzeko beldurrarekin. Berentzat, kazetaritza ez da bakarrik lan bat, bokazio bat, engaiamendu bat. Munduari masakre horren berri emateko eta indiferentziarekin bukatzeko azken arma dute kazetaritza. Horregatik dute hainbeste gazte palestinarrek kazetari bihurtu nahi, haien herriak pairatzen duenaz informatzeko mundua".
Ikerketa hori bideratzeko zailtasunak ukan izana ohartarazten du Mediapart-ek: "Nola jaso [hildako kazetariaren] bizia, kasik bere familia osoa delarik bonbaren pean desagertu eta ez delarik gehiago inor kontatzeko? Nola jarri hurbilekoekin harremanean Gazako komunikazio kanalak erregularki moztuak direnean?". Hori horrela, sare sozialetan zabalduriko dolu eta eskertza mezuak ere hartu dituzte oinarritzat.

Komunikazioaren erritmo frenetikoaren erdian, hildako kazetari palestinar horiek gogoan atxikitzeko iniziatibak kausitu ditzakegu han ala hemen. Horien artean dugu, demagun, iMEdD Lab webguneak sorturiko Gazako mapa, zeinetan ageri diren kazetarien hilketen gune zehatzak eta bakoitzarentzako bildu informazioak.

Azken zazpi hilabeteetako jokaerak aurrekaririk ez badu ere, Israelek beti izan ditu palestinar kazetariak jomugan. 2000tik 2022ra hogei kazetari hil zituen –hamahiru Gazan eta beste zazpiak Zisjordanian–. Luzaz hilketa horien kontaketan arituriko Bilal Jadallah Prentsaren Etxe Palestinarren zuzendari izandakoari ere bizia kendu zion Tsahalek azaroaren 19an.
Hori horrela eta hildakoen zerrenda izugarriki emendatuz doala, Israelen aurkako salaketa jarri du RSFk Nazioarteko Zigor Auzitegian, Gazako kazetari palestinarren aurkako gerra krimena leporaturik. Berez, NBEaren ebazpen batek kazetarien babestera behartzen dituelako bere kideak. Baina, eragin guti du auzibide horrek ere, jakinda ez dela lehena: 2018az geroztik Gazarako aurkezten den hirugarrena da. Al-Jazeerak ere jarri zuen Israelen aurkakoa 2022an, Shirin Abu Akleh kazetariaren hilketaren harira.

Hilketez gain, palestinar kazetariak isilarazteko beste bideak ere baliatzen ditu Israelek: 30 bat ditu preso, eta beste hamarnaka ditu torturatu. RSF erakundearen azken txostenaren arabera, preso diren munduko kazetarien %7 Israeleko kartzeletan dira, eta adierazpen askatasuna urratzen duten estatuen sailkapenean, Txina, Birmania, Bielorrusia, Errusia eta Viet Namen ondotik kokatzen da Israel, 6/195ko postuan. Horrela bukatzen da Mediapart-en erreportajea: "Kazetarientzako seigarren kartzelarik handiena da Israel eta kazetaritzaren hilobigilea ere da Gazan".