Gangsterren mundua bereziki maskulinoa da, eta agerikoa da testosteronaz betetako giroetan, besteak beste kriminalen bandetan, presondegietan, zentro militarretan edo barnetegietan, oso ohikoa dela kanon heterosexualetik oso urrun dauden emozio eta dinamikak gertatzea. Anbiguetatea, gainera, genero beltzaren ezaugarri garrantzitsuenetakoa da, zeina pertsonaien sexualitateraino hedatzen den. Hori dela eta, unibertso itzaltsu horretan emakumea ez da onik atera.

Dos Ramosek irakurketa hauxe egin du: “Young Yakuza (Jean-Pierre Limosin, 2007) dokumentalean, kriminal batek epailearekin izandako elkarrizketa bat oroitzen du, epaileak zera galdetzen dionean: `Zertan datza yakuza izatea?´, eta hauxe da bere erantzuna: `Gizontasuna probatzean´. Testigantza baliotsua da, bere sexualitateaz seguru dagoen pertsona batek ez duelako inori ezer erakusteko beharrik. Pertsonaia horien misoginiaren eta doako indarkeriaren erakustaldien atzean pultsio misteriotsuak gertatzen ziren pistak eman zizkiguten gidoilari, zuzendari eta aktoreek, 1930eko urteez geroztik; hain justu, zinean lehenengo gansgterrak agertu zirenean”.

Hartara, eta gezurra badirudi ere, testuinguru homosexuala betidanik existitu da zine beltzean, batez ere AEBetan. Baina hain kamuflatuta dago oharkabe igarotzen dela, batez ere Hays kodearen eraginagatik. Motion Picture Production Code ekoizpen zinematografikoko kode bat izan zen Hays, arau murriztailez osatutako zentsura sistema bat, zeinak zehazten zuen zer ikus zitekeen eta zer ez Ameriketako Estatu Batuetan. William H. Hays lider errepublikanoak sustatu zuen, eta 1934tik 1968ra egon zen indarrean.

Ezkutuko gay adierazpen horiei erreparatzeko baina, begi zorrotza izan behar da, eta filmak dozenaka aldiz ikusi. Hala, maritxu-itxurako imintzio batean, janzkeraren dotoretasunean, lurrin zehatz baten gehiegizko erabileran edo pertsonaia batek ahapetik kantatzen duen Doris Dayren kantuan antzematen da osagai homosexuala.

Egunkari formatuko hiru bolumenetan separatu dute Gangsters Maricas: Extravagancia y Furia en el cine negro liburua: lehenengoa, AEBetako zinearen inguruan ardazten da, 1930-1950 tartean,  generoaren klasikoak sortu zirenean baina, era berean, pertsonaia homosexualak pantailan agertzea debekatzen zuen Hays kodea ere ezarri zenean; bigarren atalak 1960-1970 urteetan Britainia Handian egindako kriminalei buruzko zinea du aztergai; eta hirugarren zatia gangsterren irudi berrian murgiltzen da, besteak beste, David Lynch edo Quentin Tarantino zinegile postmodernoen eskutik. Kronologia horri jarraiki, zine beltz homosexualaren adibide argigarri batzuk zehaztu ditugu.

The Maltese Falcon (John Huston, 1941)
Filmaren izen bereko eleberriaren egile Dashiell Hammeti bere editoreak eskatu zion kontakizuneko kutsu homosexuala “baretzeko”. Baina John Huston zinegileak testuko anbiguotasun horiek guztiak txertatu zituen bere filmean, gehienbat pelikularen oinarrian dagoen eskulturaren atzetik dabiltzan hiru kriminalen maneratan eta estetikan, Humphrey Bogart detektibea inguratuta sentitzen zen bitartean.

Gaizkile horien artetik Peter Lorre aktorea azaleratzen da. Dos Ramosek honela dio: “Hemen zine beltzaren beste arauetako bat betetzen da: bigarren mailako aktoreak maritxu gisa aurkeztea, detektibe protagonistaren gizontasuna azpimarratzeko. Raymond Chandler berak ere esaten zuen baliabide oso ohikoa zela nobela beltza idazten zuten autoreen artean”.

Peter Lorre aktoreak antzezlan bikaina egiten du Joel Cairo kriminalaren gorputzean: “Antzokietara joatea gustatzen zaio, bere itxuraz gehiegi arduratzen da, eta uzten duen gardenia arrastoari buruz Spadek Bogart eta bere idazkariak iruzkinak egiten dituzte”. Horrekin batera, oso esanguratsua da Lorrek nola laztantzen duen bere bastoia Bogarten aurrean.

Gilda (Charles Vidor, 1946)
Rita Hayworthek antzeztutako dantza-ikuskizun sentsualagatik ezagun izanagatik ere, balizko maitasun-triangelu bisexuala ere planteatzen du filmak. Hasierako eszenari erreparatzea baino ez dago: Buenos Aireseko portu batean, Glen Fordek antzezten duen pertsonaiak gangster batekin egingo du topo. Azken horrek bastoi bat darama, eta horri erreferentzia eginda, “lagun fidel eta esanekoa da” dio gangsterrak, “adiskidetasunaz dudan iritzia nola”. “Bizitza oso alaia zurea”, erantzuten du Fordek, zeinak “gay” adjektiboa erabiltzen duen, “alaia” edo “dibertigarria” esateko. Bien arteko adiskidetasuna loratuko da berehala: “Norberaren zortea egiten duenak, nire gisara, bere parekoak ezagutzen ditu”.

Dos Ramosen arabera, portuan elkartzen dira, “cruising gunea antonomasiaz, kriminalez eta marinelez inguratuta”. Honela jarraitzen du analisian: “Gangsterra bastoia altxatuta agertzen da eszenan, erekzio sinbolo gisa. Ligatu nahi duen gizonari karrera oso azkarra eskainiko dio hanpan. Maitasun-triangeluaren dinamika ere oso dibertigarria da. Mafiosoak badaki Ford gozokitxo heterosexuala dela; beraz, Gilda dakar besotik aitzakia gisara, hirurak elkarrekin buka dezaten. Eta zalantza moralik egon ez dadin, gaizkilea bere bastoia sartuta hilko da: sartzen duena sartuta zenduko da”.

The Krays (Peter Medak, 1990)
Kray bikiak 1960ko urteetako Londres hiriko mafioso ezagunenak izan ziren. “Gure urterik onenak izan ziren. Swinging sixties izena eman zieten. The Beatles eta The Rolling Stones taldeek pop musika menderatzen zuten, Carnabyk moda joerak zehazten zituen… eta nire anaiak eta nik Londres gobernatzen genuen”. Ronnie Krayk esana da My Story autobiografian.

Biki gaizkileei buruzko lehenengo biopic horretan, Spadau Ballet musika-taldeko Kemp anaiak izan ziren aktore protagonistak. Ron, homosexuala, eta Ray anaia mafiosoak biziki sutu ziren filma ikusi zutenean, batez ere filmak ematen duen bikien amaren irudia tarteko. “Amak ez zuen biraorik esaten”, esan zuten suminduta. Filma, hain justu, bikien eta amaren arteko harremanean oinarritzen da, semeek txikitan gehiegizko babesa jaso zutelako.

Filmak, bestalde, ez du Ronen homosexualitatean sakontzen, bere izaera komertziala tarteko. Bikiak pop ikurrak izaki, homosexualitatea baztertu eta filma publiko zabalari eskaini nahi zitzaiola dio Dos Ramosek: “Nahiz eta ikus-entzuleek jakin Ron homosexuala dela, nahiago dute horretan gehiegirik ez sakondu. Aurkariak nola torturatzen dituzten ikusi nahi dute, eta hori bai eskaintzen duela filmak”.

Reservoir Dogs (Quentin Tarantino, 1992)
Tarantinoren filma eta Guy Ritchieren Lock & Stock hipermaskulinitatearen ikur gisara aurkezten ditu Dos Ramosek. Hala, zakilekiko fetitxismoa oso agerikoa da Tarantinoren estreinako filmaren lehenengo eszenan: Madonnaren Like A Virgin kantuaren esanahia aztertzen duten bitartean, uneoro aipatzen dituzte zakilak, buztanok dastatuko balituzte bezala.

Zinegileak aipatzen duen azpitestu homosexuala, halaber, Mr. Orange (Tim Roth) eta Mr. White (Harvey Keitel) pertsonaien arteko harremanean antzeman daiteke. Behin lapurreta hondatu ondoren, zuriak odolusten ari den laranja besarkatzen eta kulunkatzen igaroko du pelikula osoa: “Ez gara izaera gay batez ari bere literaltasunean, baizik eta giro hipermaskulinizatuetan bizi diren gizon horiek sortzen dituzten loturez baino, uneoro arriskuan, nortaz fidatuko zaren beti beldur. Hain kritikoak diren egoerei egin behar diete aurre, non emakumeek oso pisu txikia baituten eta bestelako dinamika emozionalak sortzen baitituzte”.