Duela mende erdiko haurtzaroa


2024ko otsailaren 16an

Begi bat kokotean
Juan Kruz Igerabide / Elena Odriozola
Ediciones modernas el embudo, 2023

--------------------------------------------------------

Umetan, atzera begira egoten nintzen maiz. 'Begia aterako zaik kokotean', mehatxatzen ninduan apaizak, elizan atzera begira ikusten ninduelako”. Hitz horiek ematen diote hasiera Igerabideren liburu honi; atzera begira haurtzaroaren kontakizun pertsonal eta hunkigarria da, baina baita soziala eta umoretsua ere.

Oso gutxi dira gure artean autobiografiak, are gutxiago haur eta gazteentzako obretan –hau da, nik uste, aurrenekoa edo aurrenetakoa– eta, alde horretatik, liburua, estiloa, gertakariak, narrazioa… klasikoa izanik, berritzailea dugu.

Juan Kruz Igerabide Adunan sortu zen 1956ko martxoan. Eta Joxe Arratibelek 1980ko hamarkadan esaten bazuen gehiago aldatu zela mundua azken 80 urteetan aurreko bi mila urteetan baino, Igerabidek erakusten digu are gehiago aldatu dela Adunan sortu zenetik gaur arte. Izan ere irakurleak 1960 eta 70eko hamarkadetan Gipuzkoako herri txiki batean haurrak nola bizi diren ikusi ahal izango du, nola jolasten zuten, nola bizitzen zuten normaltasunez heriotzaren presentzia, nolakoa zen eskola eta nolakoak lagunak eta haurren arteko harremanak. Belaunaldi baten kontakizuna, memoria, azaltzen digu Igerabidek obra honetan, baina baita berea ere, Juan Kruzena, amaren galera, aitaren bizimodu gogorra, gaixoaldiak, eskolarizazioa…

Liburua atal laburretan egituratuta dago, bakoitzean gertakari edo pertsonaia baten inguruan mintzo zaigu egilea, bere lagunak, herriko eskalea, jaunartzea, gaixoaldiak, gustuko arropak; hots, era guztietako oroitzapenak azaltzen dizkigu, XXI. mendeko irakurleari bitxiak eta, beharbada, sinesgaitzak zaizkion istorioak ere bai. Horiek guztiak Elena Odriozolaren ilustrazio xumeekin, liburuaren tonua eta estiloarekin bat eginik.

Begi bat kokotean, beraz, memoria liburu bat da, duela mende erdi pasa Euskal Herria nolako zen erakusten digun lana, baina baita irakurlearengan tristura, irribarrea, ezagutza eta jakin-mina sortarazten dituen liburua ere; Igerabidek narrazio zaindu eta, era berean, arinaren bidez irakurlea eramaten baitu bere haurtzaroko txoko ilun eta argietara, alai eta tristeetara, bere historia kontatuta baina baita belaunaldi batena ere.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Liburu kritikak
Humanismotranshumanismo...

Zero. Transhumanismoa ate-joka erdi aro berrian
Aitor Zuberogoitia
Jakin, 2024

-----------------------------------------------------------

Hasieran saiakera filosofiko-soziologikoa espero nuen, baina ez da hori liburu honetan aurkitu dudan bakarra. Izan ere, biografia... [+]


Mona Lisaren lapurreta

Ihes plana
Agustín Ferrer Casas
Itzulpena: Miel A. Elustondo
Harriet, 2024

---------------------------------------------------------

1936ko azaroaren 16an Kondor legioko hegazkinek Madrilgo zenbait museori egin zieten eraso. Eta horixe bera da liburu honetara... [+]


Etxea. Aitarena, amarena, ahizparena. Nirea

Etxe bat norberarena
Yolanda Arrieta
Alberdania, 2024

-----------------------------------------------------

Gogotsu heldu diot irakurketari. Yolanda Arrietaren obra aski ezaguna zait eta iragan maiatzean argitaratu zuen proposamen honetan murgiltzeko tartea izan dut,... [+]


Dramaturgoen ‘herstory’-rako

Rosvita. Teatro-lanak
Enara San Juan Manso
UEU / EHU, 2024

---------------------------------------------------

Enara San Juanek UEUrekin latinetik euskarara ekarri ditu X. mendeko moja alemana zen Rosvitaren teatro-lanak. Gandersheimeko abadian bizi zen idazlea zen... [+]


Arriskuen aurrean, Ernaux

Idazketa labana bat da
Annie Ernaux
Itzulpena: Leire Lakasta
Katakrak, 2024

-----------------------------------------------------------
 
Klinikoa, zorrotza, politikoa, intimoa, autobiografikoa. Horrelakoak erabili izan dira maiz Annie Ernauxen lana eta idazketa... [+]

Errugabetasuna frogatzen

Segundo erabakigarriak
Manu López Gaseni
Elkar, 2024

--------------------------------------------------

Nobela labur hau irakurtzen hasi eta harrapatuta sentitzen zara, eta horretan badu zerikusia idazleak ezarritako erritmo bizi eta azkarrak. Lehen hamar... [+]


Eklipsea

Dragoiak eguzkia IRENTSI zuenekoa
Aksinja Kermauner
Alberdania, 2024

-------------------------------------------------------

Hamarnaka liburu idatzi ditu Aksinja Kermauner idazle esloveniarrak. Euskaraz plazaratutako lehenengoa dugu hau, Patxi Zubizarretak itzulia eta... [+]


Ama(ma)ren artilezko jertsea

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Erein, 2024

----------------------------------------------------

Izenburuak eta azaleko irudiak (Puntobobo, artile-mataza eta trapuzko panpina) osasun mentala, puntua egitea eta haurtzaroa iradokiko dizkigute, baina adabaki gehiago... [+]


Itsasoak ere baditu mila aurpegi

Itsasoa bete urre
Dani Martirena
Irudiak: Ana Ibañez
Txalaparta, 2022

--------------------------------------------

Liburu honetara barneratzen den irakurleak sentsazio ugari izango ditu. Deigarria da azaleko letren urre kolorea eta zuritasuna, goialdean ageri den... [+]


Mutu

Migranteak
Issa watanabe
1545 argitaletxea, 2024

-------------------------------------------

Ezagutzen ez nuen 1545 argitaletxeak 2024an itzuli eta kaleratu du Issa Watanaberen Migranteak liburua. Animalia talde batek egiten duen migrazio prozesua kontatzen du; eta... [+]


‘Check point’-etatik harago

DETAILE XUME BAT
Adania Shibli
Itzulpena: Aitor Blanco Leoz
Igela, 2024

----------------------------------------------

Egunotan, Israelgo soldadu batek bideo-joko batean balego bezala droneak erabilita Palestinako ospitaleak, eskolak, errefuxiatu-eremuak bonbardatzen... [+]


Hondamendi zahar hura

Fun Home. Familia-istorio tragikomiko bat
Alison Bechdel
Txalaparta, 2024

---------------------------------------------

Fun Home. Familia-istorio tragikomiko bat (2006) nobela grafikoaren lehen argitalpenarekin egin zen ezaguna Alison Bechdel komikilaria, nahiz eta berak... [+]


Politono bat entzun nahi?

PLEIBAK
Miren Amuriza Plaza
Susa, 2024

--------------------------------------------------

Miren Amurizaren bigarren eleberria argitaratu du Susak Durangoko azokaren atarian: Pleibak. Aurretik egindako grabazio baten gainean kantatzen ari zarelako antzerkia egitea da... [+]


Umore zoroa

Non sense liburua
Edward Lear
Itzultzailea: Juan Kruz Igerabide
Denonartean, 2024

----------------------------------------------

Edward Lear idazle eta ilustratzaileak 1846an argitaratu zuen esku artean dugun obra hau. Igerabidek liburuaren hitzaurrean dioen bezala,... [+]


Amore eman, ala ez

Hetero
Uxue Alberdi
Susa, 2024

----------------------------------------------------

Negazionismoaren, manosferaren eta trollen aroan ezinbestekoa da literaturaren ekarpena, errealitatearen tolesei begira jartzeko tresna paregabea delako: inguruan ditugun zapalkuntza... [+]


Eguneraketa berriak daude