Klimaren narratiban uraren kudeaketa sartu beharraz
Urarena da Lurra planetak bizi dituen krisi nagusietakoa. Zehatzago esateko, ur gezaren krisia. Batean alarma pizten du lehorteak eta biharamunean uholdeak, eta bata bestearen gainean pilatuz doaz gizateriaren biziraupena arriskuan jartzen duten ondorioak. Landa eremuak gaur idortzen dira elikagaiak sortzeko ahalmena eta biodibertsitatea murriztuz eta berehala euriteek eragindako higadurak lurrazalaren geruza bizidunak arrastan daramatza itsasorantz. Hirietan –eta mundu osoa ari da bilakatzen hiri– atzo egarriz zeuden kaletarrak gaur kontrolik gabeko uholdeek asaldatzen dituzte.
Klimaren zoratzearen inguruan narratiba nagusia zentratuta dagoen arren berotze globalean eta berotegi eragineko gasen kontrolatu behar eta ezinean, gero eta aditu gehiagok egiten diote arreta euri uraren kudeaketa okerrak klima hondatzearen argazki osoaren barruan daukan garrantziari. Uraren paradigma berri bat aldarrikatzen dute, azken hamarkadetan ezarritakoa ordezkatzeko: euriek ekarritako ura gure ondotik ahalik eta laster eta urrutien bidaltzeko ordez lekuan eusten saiatu, lurzoruan barnatzen lagundu, ur gez horrek lehorrean ematen duen denbora luzatzen ahalegindu… eta biziberritu lurzoruetako bizia, landareak, heskaiak, itsasoetatik lehorrerantz are euri gehiago erakar dezaten.
Paradigma berriaren aplikazioak egunero ari gara ikusten. Landa eremuan, lurra lantzeko ereduak eztabaidan daude eta aldaketa handiak daude martxan, goldatzerik gabeko lurgintza, lurzoruak estalita atxikitzea, eta abar jada agroekologiako nekazari txikien artetik soro zabalak lantzen dituzten industrialen artera hasi dira zabaltzen. Hirietan, berriz, zenbait planifikatzaile aspalditik ari da praktika berriak ezartzen: euri urak lekuan pilatzea, lurzoruak ahalik gutxien inpermeabilizatzea, ‘belaki-hiriak’ (sponge city), ur gezaren birziklatzea, agintariak hasi dira aipatzen lurzoruen erabileran ‘zero artifizializazioa’ araua ezarri beharra…
Daniel Hofnung ingeniari frantsesak orriotan eskaintzen digu uraren zikloaren inguruan indarrean datozen gogoeta eta ikerlanen laburpen bat. Daniel Hofnung, ikasketa eta lanbidez ingeniaria, gaur erretretan sartua, Ile de France (Paris Metropolitanoa) eskualdeko Coordination Eau IDF gizarte erakundearen lehendakaria da. ARGIAk 2023ko martxoan argitaratu zion 'Ibai hegalariak', munduko klimaren protagonista funtsezko horiek.
Oraingoan LARRUNerako Hofnungi euskaratu diogun artikulua Attac mugimendu altermundialistaren webean argitaratu zuen 2022ko abenduan Distinguer changement climatique et réchauffement climatique, Comment le cycle de l’eau et le cycle du carbone se complètent (Aldaketa klimatikoa eta berotze klimatikoa bereizi. Nola elkar osatzen duten karbonoaren eta uraren zikloek) tituluarekin. Egileak bere artikulu eta hitzaldiak bibliografia aberatsez osatzen baititu, irakurleak LARRUNen Interneteko bertsioan topatuko ditu idatzian aipatutako iturriekiko loturak.
Egilea: Daniel Hofnung
Itzulpena: Pello Zubiria Kamino
Azala: Joseba Larratxe Josevisky
Adimen artifiziala denen eskueran jartzearekin, multinazional teknologikoek cloud datu zentro erraldoiak eraikitzeko planak ugaritu dituzte. Ekipamendu informatikoz betetako mega-fabrikon aztarna ekologikoa ikaragarria da: elektrizitateaz gain, milioika litro ur behar dute euren... [+]
Ter eta Llobregat ibaietako ura heltzen den zonaldeetan ezarri du Generalitateak larrialdi-egoera. Lehortea bereziki gogorra da Bartzelonako eskualdean, Gironako eremu zabaletan eta Costa Bravan: urtegietako ur-maila edukieraren %15,8an dago, alerta gorena ezartzen den mailatik... [+]
Klimaren arazoa gero eta kezkagarriagoa ari da bihurtzen: uda gero eta beroagoak, lehorteak eskualde askotan, kalte materialak eta giza galerak eragiten dituzten fenomeno meteorologiko bortitzak… Arazoaz eman ohi den azalpen bakarra izaten da "klimaren... [+]
Euskal Hirigune Elkargoko kontseiluak proposatutako Idorte Planaren neurrietako bat da. Neurriaren lehentasunaren eta osasun-ondorioen inguruko kezkak areagotu dira.
Sainte-Solineko uraska inguruko gertakari lazgarriek galdera bat planteatzen dute: nola da posible 200 pertsona baino gehiago zauritzea (bi aldeetan) eta horietatik bik (manifestarien artekoetatik) hil ala biziko larrialdian jarraitzea zergatik eta segurtatzeagatik zulo bat... [+]
Klimaren hondamendiari ihes egitekotan, ez da aski izango atmosferan murriztea negutegi eragineko gas kontzentrazioak. Beharrezkoa izango da oihanak eta lurzoruak zaintzea ere, ez ditzaten hondatu deforestazioak eta nekazaritza intentsiboak; zeren eta uraren zikloa ere oso... [+]
Ura baliabide preziatua bada, are gehiago da Hego Amerikako txokorik lehorrenetan dagoen Argentinako Mendoza eskualdean. 2019an herritarren errebolta batek lortu zuen meatzaritzako multinazionalek hango ur apurrak zianuroz ez kutsatzeko lege bat aurrera ateratzea. Baina... [+]
Astelehenean egindako batzarrean uraren tarifa igotzea erabaki zuen Bizkaian uraren kudeaketaren gehiengo daraman entitateak. Batez beste urtean ia hamar euro garestituko zaio faktura herritarrari.
Busturialdeko Ur Partzuergoa desegin eta Bilbao Bizkaia Ur Partzuergoak hartu du bere gain Busturialdeko urak kudeatzearen ardura, urte hasieran. Erabaki horrekin, ura multinazionalen esku utzi eta pribatizatzeko dagoen arriskuaz ohartarazi dute hainbat talde politikok eta... [+]
Lurzoruan, erreketan eta euri uharretan pilaturiko urak laborantza intentsiboko bakar batzuei bideratzeko makroproiektuak dira méga-bassine edo uraska erraldoiak. Horien kontrako mugimendua indartuz doa Frantziako Estatuan eta iragan asteburuan Sainte-Solines... [+]
AEB, 1922ko azaroaren 24a. Hoover Konpromisoa sinatu eta Colorado ibaiaren ibilguan, Arizona eta Nevada estatuen mugan, presa bat eraikitzeko batzordea sortu zen. Hoover presaren obra faraonikoa 1936an amaitu zuten eta XX. mendean zabaldu zen ura kudeatzeko eredu baten hasiera... [+]
Ipar Euskal Herrian euri gutxi egin duela eta idorte egoeran daudela argudiatuz, krisi bilera deitu du Euskal Elkargoak. 100.000 botila ur eskatuak ditu, behar izanez gero edateko ura segurtatzeko herritarrei.