Hainbat urtez bakarka konposatzen eta abestiak sareetan partekatzen aritu ondotik, Aria taldearekin Urdin diskoa kaleratu berri du Marina Landak (Donostia, 1993). Musikan jarduteko aukera abandonatua zuela, Euskal Herriko pop musikari buruzko doktoretza-tesia abiatu, eta sormen prozesua eraldatu ondotik, jaio zen Aria.
"Beti maitatu izan dut musika. Inguruan ez dut sortzailerik, baina abeslaria izan nahi nuela esaten nuen txikitan. Idaztea ere betidanik izan dut gustuko. Hasieran, ipuinak idazten nituen, ondoren olerkiak, iritzi artikuluak… eta 13 urterekin nire lehen kanta idatzi nuen, ingelesez. Bi urte geroago instrumentu bat behar nuela jabetu nintzen eta gurasoei gitarra oparitzeko eskatu nien. Geroztik gora-beherak izan ditut, baina, musikak beti lagundu izan nau bizitzan: hizkuntzak ikasten lagundu dit eta nire aldartea erregulatzeko balio izan dit".
Idaztea eta publikoan jotzea biluztearen modukoa omen da zuretzat. Abestiak bizipen pertsonaletik sortzen dituzu?
Ia guztiak, bai. Batzuk modu esplizituagoan eta beste batzuk inplizituan, metaforen edo hitz jokoen bidez... baina gehienak nire esperientzietan oinarritzen dira. Niri gertatzen zaizkidan gauzak ez direnean, nire ideologia edo pentsamendua abiapuntu hartzen dut.
Non erranen zenuke aurkitzen duzula inspirazioa?
Edozein une eta lekutan aurki dezaket, egia esanda. Idatzi dudan azken kanta dutxatzen ari nintzela etorri zitzaidan eta korrika eta presaka atera behar izan nuen mugikorrean grabatzeko. Gauean ere, behin baino gehiagotan esnatu behar izan dut grabatu edo estrofaren bat idazteko.
Aria da zuen izena; aire erran nahi du italieraz. Horren beharra zenuela diozu…
Espazioa behar nuen; arnasa hartu, nire buruari jartzen nion presioa eta urduritasuna gainetik kendu. Airea behar nuen nik. Eta aldi berean, abestiak aireratzeko beharra sentitzen nuen. Hainbeste urte konposatzen igaro ondoren, jendeak beti galdetzen zidan ea non aurki zitzakeen nire kantak, eta ez nekien zer erantzun. Orain plataforma guztietan entzungai daude, azkenean!
"Diskoko lau abesti Palermon sortuak dira, beste bi Euskal Herrian eta bat Mediterraneo itsasoaren gainetik hegazkinez pasatzen ari nintzela"
Zer moduzko harrera izan duzue orain arte?
Harrera ona izan du, Durangoko Azokan izan ginen eta esperientzia polita izan zen. Jendeak abestiak oso gustuko izan dituela esan digu eta horrek ilusio handia egiten digu, nola ez! Gainera, bereziki gustuko dut entzule bakoitzaren kanta gogokoena ezberdina izatea, kantak ezberdinak direlako eta bakoitzaren berezitasunak mahaigaineratzeko gai izan garela iruditzen zaidalako.
Taldea donostiarra den arren, italierak arrasto garrantzitsua du hitzetan. Zer dela eta?
Niretzat musika hizkuntzak ikasteko tresna izan da, hala gertatu zitzaidan ingelesarekin, frantsesarekin, katalanarekin eta azken urteotan italierarekin. Sizilian hilabete batzuk igaro behar izan nituen doktoretza-tesiaren nazioarteko egonaldia zela-eta. Kontua da han artatu behar ninduen ikertzailea ni iritsi baino aste batzuk lehenago zendu zela… eta hara iritsi nintzenean bi aukera nituen: triste bizi edo bakardadeari buelta eman. Bigarren bidea hautatu nuen eta italiera ikasteari ekin nion, ero moduan. Musika entzuteaz gain, idazten ere hasi nintzen eta asko lagundu zidan.
Diskoa bera Sizilian grabatu zenuten. Nolakoa izan zen prozesua?
Bakardadean, zorionez, hainbat lagun egin nituen Palermon. Horien artean Domenico Gargano konpositore eta ekoizlea dago. Berak kanta batzuk grabatzeko aukera eskaini zidan eta aukerari heldu behar niola erabaki nuen. Hasieran, diskoa bakarlari gisa kaleratzea zen ideia eta Palermon idatzitako kantek osatu behar zuten, baina Iñaki Ortegorekin jotzen hasia nintzenez, taldea osatzea erabaki genuen. Argi dut ez dela disko edo talde baten prozesu naturala, baina hala suertatu zen: ni Palermora ahal dudan guztietan itzultzen naiz eta bidaia horietan grabatu genituen kantak.
Guztira, zazpi kantak osatzen dute bilduma. Tartean, barne gatazkak, maitasun istorioak eta bizitza filosofia dituzue mintzagai. Nolakoa izan da abestien sorkuntza prozesua?
Normalean letrak eta melodia aldi berean etortzen zaizkit, naturalki. Diskoko lau abesti Palermon sortuak dira, beste bi Euskal Herrian eta bat Mediterraneo itsasoaren gainetik hegazkinez pasatzen ari nintzela. Ondoko eserlekuko pertsonak flipatu zuen, hegaldi betean baxu abesten, idazten eta mugikorrean grabatzen aritu nintzelako. Letrek garrantzi handia dute, eta kanta bakoitzari bere espazioa ematen diot, zer kontatzen didan galdetzen diot. Batzuetan, hasieratik dakit zertaz ari den abestia, beste batzuetan estrofa batzuk behar ditut nik kontzienteki erabakitzeko zer den bertan kontatu nahi dudana. Une onetan, nahiz ilunagoetan sortutako kantak dira.
Anime perdute abestia kaleratu zenuten aurrerapen gisa. Mediterraneoa du hizpide.
Palermon bizi nintzenean idatzi nuen. Sizilia Mediterraneo itsasoko uharte handiena da, erdian dago, eta immigrante eta errefuxiatu asko eta asko iristen dira hara. Halako batean, italiera ikasten ari nintzela, amare (maitatu) eta a mare (itsasora) hitzekin jolas egiten saiatzen ari nintzenean, Aita Marik han misio asko egiten zituela irakurri nuen. Argi sentitu nuen abestiak gai hori jorratu behar zuela, eta bere bidea egin zuen. Horregatik, abestia errefuxiatuei laguntza ukatzen dien pertsona baten ikuspuntutik kontatua da, are gordinagoa, nire ustez.
Oraindik entzun ez duenarentzat, zer azpimarratuko zenuke Urdin diskoaz?
Zazpi kanta goxo eta atsegin daude. Batzuek denok bizi ditugun egoera edo sentimenduak islatzen dituzte. Beste batzuk misteriotsuagoak dira eta ez dute argi adierazten zertaz ari diren, entzulearen irudimena piztu aldera. Anime perdute-k errefuxiatuen krisia du mintzagai, eta azkenik, Vals hau zuretzako maitasun sano baten bilaketa da, maitasun harreman batean oinarrituta. Kantak mimo handiz aukeratu genituen eta pozik gaude emaitzarekin.
Euskal Herriko Gazte Orkestra. Neguko topaketa
Zuzendaria: Iker Sánchez.
Narratzailea: Kepa Errasti.
Egitaraua: Britten eta Beethovenen lanak.
Lekua: Donostiako Victoria Eugenia antzokia.
Eguna: urtarrilaren 2a.
Chulería, joder!
NOIZ: urtarrilaren 5ean.
NON: Bilboko Kafe Antzokian.
----------------------------------------------------
Aretoa betetzen ari dela, antzokiko goiko barandaren atzetik beherantz begira, ni baino gazteagorik topatuko ote dudan jolasten eman ditut... [+]
Urte berri goiza Joxe Ansorenak, gure aitona Isidroren anaiak, sortutako biribilketa baten izenburua da, urteberri goizean txistulariek kalez kale jo zezaten asmatua. Doinu horren airean, gaueko kondarrak bilduz joaten ginen, zabor kamioiak bezala. Behin, Sakito mozkor galanta... [+]
Beyoncé futbol amerikarreko partida baten atsedenaldian, Houstonen (Texas). Kantari estatubatuarra cowboy jantzirik atera da estadio erdira. Kapela hegaluzeak tapatzen dio burua, zangoak belaunetarainoko bota luzeek. Soineko zuri urriak, berriz, izterrak eta paparra... [+]
17 urteko musika ibilbideari itxiera emango dio Odolaren Mintzoak hilaren 25ean Usurbilen eskainiko duen kontzertuan. Amaiera kontzertuaren inguruan egun osoko egitaraua antolatu dute. Bidelagun izan dituzten herriko taldeek hartuko dute oholtza: Rukula, Ameba, Viafara edota... [+]
Alosia
Perlata
Autoekoizpena, 2024
----------------------------------------------------
Arrasateko Perlata taldeak lan berria kaleratu du. Hainbat disko ditu bizkarrean, eta azkeneko lana bere jaioterriko punk, Oi! eta rockaren zubi-lana egindako Jesusi Etxeberria... [+]
Euskal kulturako berritasunak ezagutu nahi dituenak eta egile zein argitaletxeei zuzenean erosi nahi dizkienak urtean zehar baditu hainbat azoka eta ekimen aukeran. Urte askotako tradizioa dute horietako batzuek eta berriagoak dira besteak; tematikoak dira horietako asko eta... [+]
FERMIN MUGURUZA 40. URTEURRENA
Noiz: abenduaren 21ean.
Non: Bilbo Arenan.
-------------------------------------------
Urtero janzten da festa giroz Bilbo abenduaren 21ean. Sagardoa eta taloa protagonista, San Tomas eguneko azoka eguna da. Aurten, gainera,... [+]
Milaka lagun elkartu dira Hatortxu Rock elkartasun jaialdiaren azken aurreko edizioan. Euskal preso politikoen senideei babesa eta sostengua emateko sortutako jaialdiak agur esanen du 2025ko udan Lakuntzan eginen den azken edizioarekin. Sakabanaketarekin amaitzea lortu bada ere,... [+]
1974ko abenduan sortu zuten Bagare kanta Gontzal Mendibil zeanuriarrak eta Bittor Kapanagak, haren Olaetako (Aramaio) baserrian. Euskararen eta euskal nortasunaren aldeko ereserki bilakatu zen gerora.
Benito Lertxundi 60 urte iraun duen kantugintza uzten zuela jakinarazi du Durangoko azoka aitzin. 2023an Gernikan grabatu zuen kontzertu baten diskoarekin bururatuko du bere ibilbide handia bezain aberatsa. Bazuen urtea hartua zuela erabakia, ez da erraza izan horren berri... [+]
Hatortxu Rock jaialdiko 29. edizioa egingo da larunbatean Atarrabian. Sarrerak jada agortuta daude, baina txandak osatzeko laguntza behar da oraindik.
Antolatzaileek iragarri dutenez, ohiko jaialdia eginen dute abenduaren 28an eta 2025eko uztailean lau eguneko jaialdi berezi baten bidez agurtuko dute behin betiko jendea, "erreminta berriei bide emateko". Orotara, hamazazpi taldek eskainiko dute kontzertua larunbatean.
Elur faltak eski estazio ugari kinka txarrean jarri ditu, klima larrialdiaren ondorioz. Baina paisaiari eta naturari ahalik eta etekin ekonomiko handiena ateratzeko batzuen logikak hor jarraitzen du, eta goi mendietan musika festibal erraldoi eta garestiak antolatzea da azken... [+]