“Arnasa hartu eta abestiak aireratzeko beharra nuen”

  • Hainbat urtez bakarka konposatzen eta abestiak sareetan partekatzen aritu ondotik, Aria taldearekin Urdin diskoa kaleratu berri du Marina Landak (Donostia, 1993). Musikan jarduteko aukera abandonatua zuela, Euskal Herriko pop musikari buruzko doktoretza-tesia abiatu, eta sormen prozesua eraldatu ondotik, jaio zen Aria.


2023ko abenduaren 21ean
Argazkia: Ana Banegas.
Argazkia: Ana Banegas.
Musika bidelagun

"Beti maitatu izan dut musika. Inguruan ez dut sortzailerik, baina abeslaria izan nahi nuela esaten nuen txikitan. Idaztea ere betidanik izan dut gustuko. Hasieran, ipuinak idazten nituen, ondoren olerkiak, iritzi artikuluak… eta 13 urterekin nire lehen kanta idatzi nuen, ingelesez. Bi urte geroago instrumentu bat behar nuela jabetu nintzen eta gurasoei gitarra oparitzeko eskatu nien. Geroztik gora-beherak izan ditut, baina, musikak beti lagundu izan nau bizitzan: hizkuntzak ikasten lagundu dit eta nire aldartea erregulatzeko balio izan dit".

Idaztea eta publikoan jotzea biluztearen modukoa omen da zuretzat. Abestiak bizipen pertsonaletik sortzen dituzu?
Ia guztiak, bai. Batzuk modu esplizituagoan eta beste batzuk inplizituan, metaforen edo hitz jokoen bidez... baina gehienak nire esperientzietan oinarritzen dira. Niri gertatzen zaizkidan gauzak ez direnean, nire ideologia edo pentsamendua abiapuntu hartzen dut.

Non erranen zenuke aurkitzen duzula inspirazioa?
Edozein une eta lekutan aurki dezaket, egia esanda. Idatzi dudan azken kanta dutxatzen ari nintzela etorri zitzaidan eta korrika eta presaka atera behar izan nuen mugikorrean grabatzeko. Gauean ere, behin baino gehiagotan esnatu behar izan dut grabatu edo estrofaren bat idazteko.

Aria da zuen izena; aire erran nahi du italieraz. Horren beharra zenuela diozu…
Espazioa behar nuen; arnasa hartu, nire buruari jartzen nion presioa eta urduritasuna gainetik kendu. Airea behar nuen nik. Eta aldi berean, abestiak aireratzeko beharra sentitzen nuen. Hainbeste urte konposatzen igaro ondoren, jendeak beti galdetzen zidan ea non aurki zitzakeen nire kantak, eta ez nekien zer erantzun. Orain plataforma guztietan entzungai daude, azkenean!

"Diskoko lau abesti Palermon sortuak dira, beste bi Euskal Herrian eta bat Mediterraneo itsasoaren gainetik hegazkinez pasatzen ari nintzela"


Zer moduzko harrera izan duzue orain arte?
Harrera ona izan du, Durangoko Azokan izan ginen eta esperientzia polita izan zen. Jendeak abestiak oso gustuko izan dituela esan digu eta horrek ilusio handia egiten digu, nola ez! Gainera, bereziki gustuko dut entzule bakoitzaren kanta gogokoena ezberdina izatea, kantak ezberdinak direlako eta bakoitzaren berezitasunak mahaigaineratzeko gai izan garela iruditzen zaidalako.

Taldea donostiarra den arren, italierak arrasto garrantzitsua du hitzetan. Zer dela eta?
Niretzat musika hizkuntzak ikasteko tresna izan da, hala gertatu zitzaidan ingelesarekin, frantsesarekin, katalanarekin eta azken urteotan italierarekin. Sizilian hilabete batzuk igaro behar izan nituen doktoretza-tesiaren nazioarteko egonaldia zela-eta. Kontua da han artatu behar ninduen ikertzailea ni iritsi baino aste batzuk lehenago zendu zela… eta hara iritsi nintzenean bi aukera nituen: triste bizi edo bakardadeari buelta eman. Bigarren bidea hautatu nuen eta italiera ikasteari ekin nion, ero moduan. Musika entzuteaz gain, idazten ere hasi nintzen eta asko lagundu zidan.

Diskoa bera Sizilian grabatu zenuten. Nolakoa izan zen prozesua?
Bakardadean, zorionez, hainbat lagun egin nituen Palermon. Horien artean Domenico Gargano konpositore eta ekoizlea dago. Berak kanta batzuk grabatzeko aukera eskaini zidan eta aukerari heldu behar niola erabaki nuen. Hasieran, diskoa bakarlari gisa kaleratzea zen ideia eta Palermon idatzitako kantek osatu behar zuten, baina Iñaki Ortegorekin jotzen hasia nintzenez, taldea osatzea erabaki genuen. Argi dut ez dela disko edo talde baten prozesu naturala, baina hala suertatu zen: ni Palermora ahal dudan guztietan itzultzen naiz eta bidaia horietan grabatu genituen kantak.

Guztira, zazpi kantak osatzen dute bilduma. Tartean, barne gatazkak, maitasun istorioak eta bizitza filosofia dituzue mintzagai. Nolakoa izan da abestien sorkuntza prozesua?
Normalean letrak eta melodia aldi berean etortzen zaizkit, naturalki. Diskoko lau abesti Palermon sortuak dira, beste bi Euskal Herrian eta bat Mediterraneo itsasoaren gainetik hegazkinez pasatzen ari nintzela. Ondoko eserlekuko pertsonak flipatu zuen, hegaldi betean baxu abesten, idazten eta mugikorrean grabatzen aritu nintzelako. Letrek garrantzi handia dute, eta kanta bakoitzari bere espazioa ematen diot, zer kontatzen didan galdetzen diot. Batzuetan, hasieratik dakit zertaz ari den abestia, beste batzuetan estrofa batzuk behar ditut nik kontzienteki erabakitzeko zer den bertan kontatu nahi dudana. Une onetan, nahiz ilunagoetan sortutako kantak dira.

Anime perdute abestia kaleratu zenuten aurrerapen gisa. Mediterraneoa du hizpide.
Palermon bizi nintzenean idatzi nuen. Sizilia Mediterraneo itsasoko uharte handiena da, erdian dago, eta immigrante eta errefuxiatu asko eta asko iristen dira hara. Halako batean, italiera ikasten ari nintzela, amare (maitatu) eta a mare (itsasora) hitzekin jolas egiten saiatzen ari nintzenean, Aita Marik han misio asko egiten zituela irakurri nuen. Argi sentitu nuen abestiak gai hori jorratu behar zuela, eta bere bidea egin zuen. Horregatik, abestia errefuxiatuei laguntza ukatzen dien pertsona baten ikuspuntutik kontatua da, are gordinagoa, nire ustez.

Oraindik entzun ez duenarentzat, zer azpimarratuko zenuke Urdin diskoaz?
Zazpi kanta goxo eta atsegin daude. Batzuek denok bizi ditugun egoera edo sentimenduak islatzen dituzte. Beste batzuk misteriotsuagoak dira eta ez dute argi adierazten zertaz ari diren, entzulearen irudimena piztu aldera. Anime perdute-k errefuxiatuen krisia du mintzagai, eta azkenik, Vals hau zuretzako maitasun sano baten bilaketa da, maitasun harreman batean oinarrituta. Kantak mimo handiz aukeratu genituen eta pozik gaude emaitzarekin.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Musika
2025-02-21 | Iker Barandiaran
Bizi aske

Bidai on bat
Braulio
Autoekoizpena, 2024

-----------------------------------------------------

Nik ez nioke talde bati Braulio izena jarriko; eta seguruenik inork gutxik hasiko luke lan bat sei minutuko iraupena duen kanta batekin. Baina hauei parra die eta horri esker... [+]


Hiuzz + Bloñ + Adur
Lete ravero bat Iruñean

Hiuzz + Bloñ + Adur
Noiz: otsailaren 15ean.
Non: Iruñeko Aitzina tabernan (Egun Motelak kolektiboa).

--------------------------------------------

Larunbat goiza Iruñean. Neguko eguzkitan lanera doazen gizon –eta ez gizon– bakarti batzuk... [+]


Euskal artista ugari izango dira Pirritx, Porrotx eta Marimototsi egingo dieten omenaldian

Ostegunean prentsaurrekoa egin dute antolatzaileek Maiatzaren 3an Bizkaia Arena-BEC!en egingo den ekitaldiaren xehetasun gehiago aurkezteko. Ikuskizuna euskal herrian ezagunak diren hogei pertsona baino gehiagok parte hartuko dute eta 14.000 ikuslerentzat izango da. 


La Furia. Mimoa eta indarra
“Cascante Euskal Herria bada, zergatik ez dira jotak euskal kultura?”

Ilezko prakak, gerritik oinetaraino, latexa besoetan eta soinean, eta adatsa laranja gori. Horrela aurkeztu du La Furiak bere bosgarren lan luzea: Ultra. Horrek guztiak ederki islatzen du rap abeslariaren apustua: dena eman, bere irizpideen arabera.


Analisia
Nostalgiari ‘sold out’

Gauzak ez dira izatez errazak, eta, izango da batagatik edo besteagatik, baina, azken boladan, mingainari behar baino gehiagotan egin diot kosk bi kontu hauengatik: sold out-aren kultura eta FOMOa –azken hori agian azaldu behar da, ez baita hainbestetan esana: esperientzia... [+]


2025-02-14 | Iker Barandiaran
Nire ama-hizkuntza feminismoa da

Ultra
La Furia
Baga Biga, 2024

---------------------------------------------------------

Cascanteko La Furia-k bosgarren diskoa plazara atera du. Mimoz eta erraietatik, berarentzat funtsezkoak diren osagai horiekin, prestatu du honako pozima, pozoitsua eta aldi berean... [+]


Emeadedei + Mahl Kobat
Gutaz ari dira

EMEADEDEI + MAHL KOBAT
NOIZ: otsailaren 2an.
NON: Zuiako gaztetxean, Murgian.

----------------------------------------------------

Iazko irailaren 20an izan genuen lehen aldiz musika kolektiboaren berri, sortu berri zuten sare sozialeko profilean: “Hemen da Hil da... [+]


Raimundo El Canastero taldearen aurkako epaiketa atzeratu dute, akusazio larriagoak egotzita

Asteazkenean izan behar zuen epaiketa dataz aldatu dute Lizarrako alkateak azken momentuan jarritako helegite baten ondorioz. Orain taldeari "gorrotoa sustatzea" ere egozten zaio eta lau urterainoko kartzela-zigor arriskua dute kideek. 


Arabako musika kolektiboak
Guk geuk, geure erara

Kolektiboki antolatzeko grina aspalditxotik gorpuztu da, besteak beste, kulturaren esparruan. Jendea batzeko abaguneak dira kontzertuak, eta horregatik, musika kolektiboei egingo diegu txokoa erreportaje honetan. Gaia hain zabalean hartu ordez, Araban ipiniko dugu fokua,... [+]


Julen Goldarazena, 'Flako Fonki'. Xakea eta jotak
“Ez dakit euskara hobetu dudan edo lotsa galdu, baina horrek oso pozik jartzen nau”

Aurretik bistaz ezagutzen banuen ere, musikaren munduak hurbildu gaitu Julen Goldarazena eta biok. Segituan ezagutu nuen Flako Chill Mafiak erakusten zuen irudi horretatik harago eta horrek baldintzatu dizkit, hein handi batean, proiektuarekiko harremana eta iritzia. Lauzpabost... [+]


Betiereko Wagner

'Tristan und Isolde' opera

Bilbao Orkestra Sinfonikoa. Zuzendaria: Erik Nielsen.
Bilboko Operaren Abesbatza. Zuzendaria: Boris Dujin.
Eszena zuzendaria: Allex Aguilera.
Bakarlariak: R. Nicholls, G. Hughes Jones, M. Mimika, E. Silins, C. Daza, D. Barcellona, J... [+]


2025-01-30 | Iker Barandiaran
Gure iragan eta oinarria testuinguruan

Fiesta y rebeldía. Historia oral del Rock Radical Vasco
Javier 'Jerry' Corral
Liburuak, 2025

------------------------------------------------

Javier Corral ‘Jerry’ EHUko Kazetaritzako lehen promozioko ikaslea izan zen, Euskal Herriko rock... [+]


Eguneraketa berriak daude