Gaztainak Israelgo estatuaren alde
Londres, 1917ko azaroaren 2a. Arthur James Balfour Britainia Handiko kanpo harremanetarako idazkariak gutun bat idatzi zion Lionel Wakter Rothschild juduen komunitateko buruzagiari, hark Federazio Sionistari bidal ziezaion. Balfour adierazpena esan zitzaion idatzi horri, eta munduko potentzia batek juduek estatu bat osatzeko eskubidea zutela aitortzen zuen lehen keinutzat jotzen da.
Arthur James Balfour-en keinuak eragin berezia izan zuen, garai hartan Palestina britainiar protektoratua baitzen. Lehenxeago Balfour Chai Weizmann zientzialariarekin bildu omen zen eta, zenbaiten ustetan, bilera horretan erein zen adierazpenaren hazia.
Lehen Mundu Gerran bolbora mota berri bat nagusitu zen: kordita. Potentzia handiagoa zuen, zehatzagoa zen eta ez zuen kerik eragiten. Baina azetona zen korditaren osagaietako bat, eta ekoizpen metodo zaharkituak medio, egur asko eta ahalegin asko xahutzen zen azetonan. Horregatik, garai hartan Britainia Handiko munizioen ministro zen Winston Churchillek Chaim Weizmann kimikari judu gaztearengana jo zuen, hark artoa hartzituz azetona lortzeko metodoa asmatua baitzuen.
Baina, gerra ekonomian, arto eskasia geroz eta larriagoa zen eta urpekari alemaniarrek arriskuan jartzen zuten etengabe AEBetatik zetorren arto hornidura. Orduan, Weizmannek bere metodoa errazago eskura zitekeen produktu autoktono bati aplikatu zion: gaztainei.
Winston Churchillek Chaim Weizmann kimikari judu gaztearengana jo zuen, hark artoa hartzituz azetona lortzeko metodoa asmatua baitzuen
Gaztainak biltzeko lana eskolako haurrei enkargatu zieten; bestela esanda, haurrak esplotatu zituzten gaztainen hornidura bermatzeko. Baina gaztaina bilketak garraioak baino hobeto funtzionatzen zuen, eta tren bagoietan pilatutako gaztaina tonak usteltzen hasi ziren. Kexa horiek parlamentura iritsi ziren, baita haurren lanen lepo aberasten ari zirenen aurkakoak ere. Baina Churchillek berehala isilarazi zituen, helburuak bitartekoak justifikatzen zituelako eta helburua gerra irabazten lagunduko zuen edozer gauza egitea zelako.
Hala, azetona eta, beraz, kordita ekoizteko funtsezkoa izan zen Weizmannen lana. Esker ona adierazteko Balfour idazkaria zientzialariarekin bildu omen zen eta bere laguntzaren ordainetan nahi zuena eskatu zezakeela esan zion. Weizmannek judutar estatu bat sortzeko eskatu omen zion.
Bilera horren frogarik ez dago eta, jakina, beste faktore askok eragina izan zuten Israelgo estatuaren sorreran. Baina istorio hau mendebaldeko potentziek Israelgo estatuarekiko izan zuten eta duten jarrera interesatuaren erakusle da.
“Erresilientzia poltsa”, “biziraupen eskuliburua”, “ebakuazio bizkar-zakua”: hara nolakoak entzun daitezkeen agintarien ahotan azken asteetan.
Iragan hilabeteko adierazpenen artean, Europako Batasunak herritarrei eskatu die... [+]
Gure amak beti esaten du: “Ez dut sekula ulertu zergatik gertatu zen Lehen Mundu Gerra”. Ez dio batere zentzurik harrapatzen. Ez du ulertzen zergatik inplikatu ziren Europako potentzia zaharrak halako basakeria batean eta ez zaio buruan sartzen nola konbentzitu... [+]
Ekimenak bakea eta justizia soziala sustatzeko proiektuak finantzatzea du helburu. Sustatzaile diren gizarte mugimenduek mezu argi bat bidali diete gobernuei eta armagintza industriari: "Ez dugu gerraren konplize izan nahi".
“Ba al zenekiten testuliburu gehienetan ia ez dela aipatzen armen industriak egungo gatazketan duen rola? Edo oso gutxitan jartzen dela zalantzan gerra ezinbestean gertatu behar dela esaten duen narratiba?”, dio Gerrarik Ez Araba elkarteak. Bestelako narratibak,... [+]
Alemanian zentral nuklearren itxierak izan duen “eragin negatiboa” kontuan izateko eskatu dio erakunde horretako buru Fatih Birolek Pedro Sánchezen exekutiboari. Iberdrola, Naturgy eta Endesa multinazional elektrikoak ere presio egiten ari dira itxiera egutegia... [+]
Bizitza erdigunean jartzeko abagunea ikusi genuen feministok zein ekologistok Covid-19 pandemia garaian. Ez ginen inozoak, bagenekien boteretsuak eta herritar asko gustura itzuliko zirela betiko normaltasunera. Bereziki, konfinamendu samurra pasa zutenak haien txaletetan edo... [+]
Triskantzaren balantze humano eta ekonomiko ilunaren esperoan, galdera berehala bururatzen zaigu urrutiko begirale baino asko gehiago ezin izan garenoi: zer gertatuko da orain gerra zibil horretan? Nolako eragina izango du lurrikararen suntsiketak? “Nargis efektu”... [+]
Joan den ekainaren amaieran bukatu genuen Conversión de la industria militar en Euskal Herria para no fabricar más guerras (Armagintza industriaren moldaketa Euskal Herrian, gerra gehiago ez sortzeko) liburuaren lehenengo zatiak Gerra badatorrela! du izenburu, bertan... [+]
Intsumituek denbora luzez egindako borroka gogorra eta mingarria izan zen, baina irabazi zuten, eta garaipen hura behin betikoa izango zela uste genuen, atzera bueltarik gabea. Baina badirudi, politikari batzuen ahotik aterata, eskalada militaristari gorazarre egin eta berriz... [+]
Europako Batzordeak aurkeztu duen plana ustezko gerra edo hondamendi baten aurrean “bizirauteko” kit batetik harago doa: hogeita hamar neurri proposatu ditu eskoletan, enpresetan eta herritarren artean militarismoa eta beldurra sustatuko dutenak.
“Ez dugu gerraren aurrean etsi nahi, ez dugulako hilerrietako bakea nahi”, dio manifestuak, eta agintariei irtenbide politiko baten alde lanean jartzeko eskatu diete. Sinatzaileen artean daude Delàs institutua, Gernika Gogoratuz edo Ongi Etorri Errefuxiatuak... [+]
Orain dela 20 bat urte, berrikuntzaren inguruan master bat egin nuen. Bertaraturiko gonbidatu batek esan zigun gizakion historian berrikuntza teknologikoaren eragile handiena gerra izan zela. Gerra, halaber, eragile handia da botere harremanen berrikuntzan.
Berrikuntzaz ari... [+]
Israelek eraso masiboak abiarazi ditu berriro ere Gaza osoan: Khan Younis eta Rafan Gaza hegoaldean, Gaza Hirian iparraldean eta eta Deir el-Balah-n erdialdean. "Familiak seme-alaben gorpuzkiak eskuetan zituztela iristen ziren ospitalera", adierazi du lekuko batek.
1986. urtean Espainiako Estatuak NATOn jarraitzearen aurkako botoa eman zuen euskal gizarteak. Denborak ematen duen perspektibak oraindik ez du azaldu zeintzuk izan ziren gizartearen arrazoi sakonak gerra erakundean parte hartzeari uko egiteko.
Felipe Gonzálezen... [+]
Ukraina da munduan arma gehien erosten dituen herrialdea; munduko erosketa guztien %8,8. Merkatuaren ia erdia kontrolatzen duena, berriz, AEB dira: Europak erosi dituen armen erdia baino gehiagok jatorri estatubatuarra dute.