“Ni ez naiz lotsatzen irundarra naizela esateaz”

  • 2023ko ekainaren 30a, bere “bizitzako egunik zorientsuena” izan dela dio Antxon Jauregi Vidalek. 19 urte ditu irundarrak eta txikitako amets bat bete du herriko jaietan, Alarde parekidean kantinera desfilatu baitu, protokoloak agintzen duen ezpain gorri, gona luze, bota zuri altu eta abarrekin. Jauregik lortu du tradizioen eraldaketaren parte izatea, norberak nahi duen gisan, nahi duen tokian, libreki parte hartzea, “edozein herriko jaixetan”.

"Agian kasualitatea izan da, baina niri ez dit inork ezezkorik eman kantinera ateratzeko. Aurkeztu naizen lehen urtea izan da eta oztopoak ordez, laguntza handia jaso dut". Argazkia: Dani Blanco / CC BY-SA
Eta kito

Goi-mailako ileapaintzaile zikloa ikasten ari da Antxon Zarautzen. Ile luzea du eta hura laztantzen ari dela erantzun ditu galderak. Ahoan bilorik gabe, aske eta libre. Estereotipo, arau eta inposaketetatik libre bizi den mutil batekin egin dut topo. Antxon ez da lotsatzen gizona dela esaten, zakila duela esaten behin eta berriz, eta hala izan eta sentituz janzten dituela belarritako handiak, makillatzen dituela begiak eta margotzen dituela ezpainak. Ez dakit urrats horiek ematen inoiz sufritu ote duen ala ez, baina pertsona indartsu batekin egin dut topo. Nahiko nuke bera bezain libre eta dotore bizi, inposaketa eta presio sozialetik at.

Antxon, argi gera bedi zu gizon zis bat zarela.
Bai, ni gizona naiz. Zakila dut eta gizon sentitzen naiz. Bat egiten dut jaiotzean biologikoki ezarri zaidan generoarekin. Ez dago gaizki ulertzerik, askatasun kontua da. Libreki, nire gizon izatetik makillatzen naiz. Gustuko dudalako. Behin eta berriz errepikatu dut mezu hori azken hilabeteetan. Ez dut duda izpirik ukateko mezurik eman, argiki hitz egin dut hasieratik, eta hala ere, denetarik esan dute nire inguruan, maiatzaren 12an San Migel auzoko konpainiako kantinera izendatu nindutenetik.

Hilabete batzuk igaro dira, zer moduz zaude?
Ongi nago, oso pozik. Mezuak jasotzen ditut oraindik, baikorrak gehienak. Oso ongi pasa nuen eta ez dut egun hura inoiz ahaztuko. Nire bizitzako egunik zoriontsuena izan zen. Txikia nintzela, balkoira atera eta handitan kantinera izan nahi nuela esaten nion amari. Ilusio hori nuen ume nintzenetik. Garai hartan, gainera, alarde tradizionala ikustera joaten ginen etxekoak. 11 urte ukan arte, gutxi gorabehera, ez nintzen gatazkaz kontziente izan. 13 urterekin ordea, atera egin nahi nuen. Lagun-talde guztia alarde parekidearen aldekoa nuen eta ni ere berehala posizionatu nintzen, jaietan emakumeen parte-hartzearen alde. Etxean, babestu egin ninduten. Kantinera izan aurretik, txilibitua jotzen ateratzen nintzen. Pandemia ostean, 2022. urtean, orkatila bihurritu nuen eta ezin izan nuen atera. Beraz, aurtengoa nire urtea izan da.

Asko pentsatu al zenuen urratsa eman urretik?
Ez, oso argi nuen. Haurtzaroko ametsa betetzeko aukera ikusi nuenean, ez nuen zalantzarik egin. San Migelekoa, konpainia sortu berria da alarde parekidean. Izendatu aurretik, bertako kapitainarekin hitz egiteko aukera izan nuen. Gustura sentitu nintzen harekin eta etxekoek ere babesten ninduten. Ez zuten ia sinesten, baina bakean uztearren edo, baietz esan zidan amak. Maiatzaren 12an eman zidan berria konpainiak, lore sorta erraldoi batekin, lagunekin zerbait hartzen ari nintzela. Amari bideo-dei bat egin nion berehala eta txantxa ote zen galdetu zidan. Oso momentu berezia izan zen.

Etxean ez ezik, herrian eta prentsan ere eman duzu zer esana.
Bai, ez dakit zenbat elkarrizketa eman ditudan guztira. Herriko prentsaz gain, kanpokoa ere etorri da nigana eta nik baietz esan diet denei. Alardearentzat eta Irunentzat egokia iruditzen zitzaidan ahalik eta oihartzun handiena ematea. Horrez gainera, ni zer naizen eta nola sentitzen naizen, gizon zis bat naizela argi uzteko modua zen.

Bada  ulertu ez duenik…
Ulertu ez duenak nahi ez duelako da. Hamaika titular atera dira gizona naizela esanez, hala ez balitz, zuzenketak eskatuko nituen, zalantzarik gabe. Denetarik esan dute nire inguruan. Transexuala naizela, ez naizela nahikoa gizon, gizon bezala jantzi eta desfilatzeko… Zer nahi. Badakit batzuetan arraroa izan naitekeela batzuentzat. Ohituta nago begiradak jasotzen. Oraingo honetan ordea, ezberdina izan da. Asko izan dira hurbiltzera ausartu ez, baina baikorki begiratu nautenak, pozez eta animoak emanez bezala. Eta beste asko, etorri egin zaizkit eta zuzenean zoriondu naute.

Argazkia: Dani Blanco / CC BY-SA



Bati baino gehiagori atea zabaldu diozula ohartzen zara? Izan kantinera ateratzeko edo haratago, libre eta nahi bezala bizitzeko.
Ni ez naiz horretaz ohartzen. Hala bada, pozten naiz, ikaragarri. Neure burua maitatzen eta naizena izaten irakatsi didate etxean. Beraz, ez naiz inoiz preso edo baldintzatua sentitu nahi bezala jantzi eta makillatzeko. Horrez gainera, agian kasualitatea izan da, baina niri ez dit inork ezezkorik eman kantinera ateratzeko. Aurkeztu naizen lehen urtea izan da, eta oztopoen ordez, laguntza handia jaso dut. Nire adineko asko dago alarde parekidearen aurka, eta ez dut ulertzen. Lotsa eta pena ematen dit. Beren etxean nagusitzen den jarrera hartzen dute, bi aldiz pentsatu gabe. Adineko batek bere ikusmoldea aldatzea zaila dela ulertu dezaket, gure adinekoen kasua, ordea, onartezina da.

Diotenez, bertakoek baino ulertu ezin duzuen zerbait da.
Agian, ez dakit. Oso zaila da hemengoa ez den bati gatazka azaltzea. Bereziki alarde parekidearen aldekoa izanik, gatazka besteek sortzen baitute, ez guk. Lotsatu egin beharko lukete daukaten jarreraz, ematen duten irudiaz. Ni ez naiz lotsatzen irundarra naizela esateaz, batzuek ezin dute gauza bera esan, hiriaren izena zikintzen ari dira bi hamarkada luzez.

2024. urtean zer?
Desfilatzen aterako naiz. Nik txilibituarekin nahi izaten dut, baina aurten eskopetarekin atera dira etxekoak, lehen aldiz gainera. Ekipamendu dena erosi dute, beraz hala nahi badute, haiekin aterako naiz. Lagun zein familia, ongi pasatzea da helburua, eta aurten nigatik egin dutena eskertzeko modu bat ere izango da haiekin batera desfilatzea.


ASTEKARIA
2023ko azaroaren 19a
Azoka
Azkenak
Elikagaiak jasotzeko “diru-txartelak”, familia zaurgarrienentzat Nafarroan

Europako Funts Sozialen ataletik Elikagaien Bankuetara bideratzen zuten urtero dirua eurek bidera zezaten janaria behar gehien duten herritarren artean. Aldaketa iritsi da kudeaketara orain: adin txikikoak dituzten familiei diru-txartelak emanen dizkiete produktuak erosteko. 130... [+]


2024-10-15 | Sustatu
Jabetze Eskola Gasteizen, feminismoaren adibideen ildotik, euskalgintzarako

Gasteizko Izaskun Arrue Kulturguneak (IAK) eta UEUk elkarlanean Euskaldunentzako Jabetze Eskola martxan jarriko dute, euskaldunok ahaldundu, eta ondorioz, jendartea eraldatzeko asmoz. Aurkezpen hitzaldia urriaren 30ean egingo du Garikoitz Goikoetxeak. "Hizkuntzaren... [+]


2024-10-15 | Julen Orbea | Zuzeu
Bizitza oroit dezagun

1944an, Stauffenberg-en agindupean, Hitler bonba batekin hiltzen saiatu ziren, soldadu eta herritar alemaniar batzuen artean prestatutako ekintza baten. Hurrengo hilabeteetan naziek 90 pertsona exekutatu zituzten ekintza haren ondorioz.


Urruña eta Segurako udalek ofizialdu egin dituzte herritarrek sortutako zubiak

Herritarrengandik sortu eta hiru hamarkadaz eraikitako harremanaren ondotik, Hego Lapurdi eta Goierriko bi herri hauen arteko senidetze edo birazkatze ofiziala egin dute igandean Urruñako plazan. 30 urteko mugarri, egun «historikotzat» jo dute Filipe Aramendi... [+]


Mecaner Herriarentzat
“Fabrikaren erosketa publikoa behar dugu”

Stellantis multinazionalak Mecaner lantokia itxi eta 148 behargin kalean utzi ditu Urdulizen (Bizkaia); horren aurrean, "Mecaner Herriarentzat" alternatiba ekosoziala sortu dute hainbat eragilek. LAB sindikatuko Iraide Juaristik eta Jauzi Ekosozialeko Aitor Gallastegik... [+]


Galizieraren egoera larriaz ohartarazi dute, azken datuak ikusita

Ezagutza eta erabilerak, biek, egin dute atzera Galiziako Estatistika Institutuak jakinarazitako azken datuetan. Galera handiagoa da adin tarte gazteenetan. 5 eta 14 urte artekoen herenak adierazi du galiziera gutxi edo batere ez dakiela.


2024-10-14 | Julene Flamarique
Udalatx mendiko gurutzea eraitsi eta... idazki misteriotsu bat utzi dute

Arrasateko Udalak sare sozialetan jakinarazi duenez larunbat goizaldean kendu zuten ezezagunek gurutzea. Bizkaia eta Gipuzkoa arteko mugan zegoen kokaturik, 1.120 metroko garaieran. 1971. urtean jarri zen eta 250 kiloko pisua eta 10 metroko luzera zituen. Oraingoz ez da gurutzea... [+]


Zer esan nahi dute ‘begiratu’, ‘ulertu’ eta ‘pertsona’ hitzek?

Ez da akaso harrotasun seinale nire aurrean dauden pertsonak pertsona izango ez balira bezala begiratzea? Bai, noski baietz. Baina nola espero dugu bestela besteak ulertzea? Ulertu, behatu, begiratu. Besteak ulertu nahi izateak, ez du jarrera harro hau eskatzen? Ni pertsona... [+]


Genozidioaren egunkariak

Urtebete igaro da, diotenez. Ez dut sekula ulertu mendebaldarrok daukagun ohitura harroputz hau: nahiz eta gatazkak ia mende bateko iraunaldia izan, datak nahierara moldatzen ditugu, garrantzia nolanahi oparituz. Azkeneko sasoia ezberdina izan al da beren lurraldean preso... [+]


2024-10-14 | Leire Ibar
Lekeitioko Euskal Zine Bilerak 47. edizioa du aste honetan

47 urte beteko ditu zine jaialdiak, eta urriaren 16tik 21era, solasaldi eta tailerren bidez euskal zinemagintzaren alor ugari landuko dituzte. “Beti berria den zinema” lelopean, aurtengo jaialdiak zine berria eta istorio berriak kontatu nahi dituzten gazteei keinu... [+]


2024-10-14 | Leire Ibar
Gasteizko euskalgintzak egun osoko egitaraua antolatuko du urriaren 19an

“Gasteiz euskararen hiria” ekimena ospatuko dute urtarrilaren 19an Arabako hiriburuan. Euskaraz egingo diren ekintza ezberdinek osatuko dute hamabi orduko egitaraua. "Euskara protagonista izatea" da ekimenaren helburua.


2024-10-14 | iametza
Educamadrid eta MAX: burujabetza teknologikoa Madrilgo hezkuntza sisteman

EducaMadrid software librean oinarritutako hezkuntza plataforma 2002an jarri zen martxan Madrilgo Erkidegoan eta egun milioi bat erabiltzaile inguru ditu. Bertako kide Daniel Estebanek plataformaren aurkezpen praktikoa egingo du urriaren 17an Donostiako San Telmo museoan egingo... [+]


2024-10-14 | ARGIA
40 estatuk “gogor gaitzetsi” dute Israelek NBE-n kasko urdinei eraso egin izana

Azken egunetan gutxienez Nazio Batuen Erakundeko bost kasko urdin zauritu ditu Israelgo armadak, UNIFIL Nazio Batuen Libanorako Indar Behin-Behinekoak duen egoitza nagusiaren kontrako erasoetan, Naqoura herrian. Netanyahuk esan du kasko urdinak “giza ezkutu” gisa... [+]


Eguneraketa berriak daude