Eutsaga
Gure baserrietan, duela ez hainbeste, belar ondua, idorra, iharra… ganaduentzat ganbarara eramateko gurdia kargatu (hala moduzko leku edo bide malkartsua izaten zen askotan) eta 3-4 metro luzeko haga erabiltzen genuen, gurdi gainekoaren eta belar onduaren artean sartu eutsagaren muturra, eta pertsona sasoiko batek bere pisua eta indarra erabiltzen zuen, gurdia itzulipurdika maldan behera eror ez zedin.
Ahoskatzean, euts-aga euskara tankerakoak dira eta uste dut baduela gure hizkuntzak eutsagaren premia galanta.
Etxetik hasita hartzen dira ohiturak eta aukerarik ez denean ezin da, baina aukera eduki eta ez egitea baino eskasagorik ba ote? Etxea esatean bizitokia ez ezik esan nezake eskola, lantokia, herria… “Gabirian euskaraz bizi gara”, dio kolorea aski galdua duen kartelak eta “ere” bat idatziko nioke erdian. Euskarak ere bat jasan duela uste dut; erabilera gainbehera doalako, euskaraz ere bizi gara, zehaztuko nuke.
Zertarako Madrilen diputatuen ganberan euskara erabiltzeko ahaleginak, aurrena hemengo administrazioan, Gasteizen, aldundietan… ez badute, ohituraz, guztiek egiten? Eta ordezkari ezagun batek zioena erantsita: “Euskaldun berriok gehiago dihardugu euskaraz euskaldun zaharrek baino, haiek salto egiten dute erdaretara, eta guk eusten diogu euskarari, beharbada ikastea kosta zaigunagatik!”.
“Gabirian euskaraz bizi gara”, dio kolorea aski galdua duen kartelak eta “ere” bat idatziko nioke erdian. Erabilera gainbehera doalako, euskaraz ere bizi gara
Belar ondua aipatu dut, jakina, belar txarrak ezin ondu, etxeratu eta ganbaran gorde, ez baitute balio (h)aziendak behar bezala elikatzeko. Euskara ikasi eta ikusi nahi ez duenak, kultura euskalduna galtzen du eta indarra duten hizkuntzena lehenetsi, irentsi.
Estandarra, globala… denok berdintzen gaituen kulturaren atzean zein interes dauden ikusi behar, konturatzeko Black Friday, Halloween, Aita Noel, Pére Noël… aitzakia direla mundua negoziorako azoka bakar bihurtzeko, interesen kultura geurearen gainetik jarrita. Baina geurea ezagutzen ez badugu, gure mundu ikuskera galdu badugu, mundutar garela sinetsaraziko digute, zerbait gehiago delakoan. Zer ekarpen egingo diot munduari, biluzik, esku hutsik?
Ganbarak eta ganbarak daude eta ganbarako lana ekipoan egitea komeni da, bakoitzak bere ganbara nekatuaz, izenetik hasi eta edukia antolatzeraino, neguari aurre egin eta udaberriari kementsu ekiteko. Beno, negua ere… ez al digute lapurtu? Ala ezabatu? Geuk egin dugula? Orduan digute ordez dugu?
Animo, ezkur urte, elur urte!
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Uharteko artzain egunean azaldu zuten Euskal Herriak nazioarteko ardi mozketa txapelketatan aritzeko onarpena lortu duela. Ofizialtasuna Eskoziako 2023ko munduko txapelketan etorri zen, euskal moztaileek aurkeztutako dosierra eta bertan egindako defentsa bikainaren ondorioz... [+]
Segur aski, gutariko gehienek jada erosiak dituzte, han eta hemen, Eguberrikari banatzeko opariak. Olentzeroren bisita gautar hori hitzordu handia baita, bereziki haurrentzat. Denak prestatzen dira urteko garai emankor horretarako: Bilbo sutan agertzen da, Gasteiz, Iruña... [+]
Zerk harritu zintuen gehien kartzelatik atera zinenean? Galdetu didate maiz azken urte eta erdian.
Bilboko kaleak turista eta bi hankadun txakurrez lepo daudela ikusteak, adibidez? Edo egoera politikoaren aldaketak? Lehenengoak akitu eta amorratu nau, badago zer borrokatzen... [+]
Benetan nahasia da euskara ikasteko dirulaguntzen kontu hori. Euskara ikasi nahi duen herritarrak leihatila bat baino gehiagotara jo beharko du egin nahi duen ikastaroa zenbat kostatuko zaion eta dirulaguntzak nondik, nola eta noiz lortuko dituen jakiteko. Oraindik ere dirua... [+]
Hizkuntza matematikoa ondo ulertu eta interpretatzeak badu garrantzia ikasketa prozesuan; horixe esan ohi diegu guk geure ikasleei, bederen. Matematiken lengoaia unibertsala da, eta oro har, interpretaziorako errore marjina txikia izan ohi da. Nekez marraztuko genuke hiruki bat... [+]
Bileretan denetarik elkartzen gara, eta bilerek berek nolakotzen gaituzte unean, bakoitzak bere rola izaten baitu, bere boteretxoa (edo haren falta), adina, bizitzako momentua. Baina beti-beti daude isiltzen direnak. Letek kantatzen zigun handitzean ikasiko genuela isilik... [+]
Beharbada gizakion ahultasunetariko bat gehiengoari entzuteko eta kasu egiteko dugun joera da. Ziur gure espeziearen garapenaren ezaugarri garrantzitsua izan dela, eta beharrezkoa biziraupenerako. Baina digitalizazioarekin, dugun ezaugarri horrek zaurgarriagoak bilakatu... [+]
Gure eskubideak, gure etorkizuna, orain! lelopean, Giza Eskubideen Nazioarteko Egunak 76 urteetako ondarea ospatzen du. Egunak mundu baketsuagoa, berdinzaleagoa eta jasangarriagoa eraikitzearen alde egitea du xede. Hala ere, aurrerapenak ospatzen diren bitartean, babesturik... [+]
Tabernan zaude, barran, eskatu nahian. Mostradorean beste pertsona batzuk ere berdin. Laster izango da zure txanda, baina zuri tokatu arren, zerbitzariak ez dizu galdetu ea zer nahi duzun, salto egin dizu eta zure atzean etorri den gizona atenditu du. Ergel aurpegia geratu... [+]
Barruan dudan zera honi idatzi nahiko nioke. Pandemiatik ia bost urte beteko dira, eta garai hartan gazteak ginenak hasi gara, gazte izaten jarraitzen badugu ere, bestelako espazio batzuetan orbitatzen. Etxebizitza, bizi proiektua, amatasuna, lana, osasuna... elkarrizketetako... [+]
Gogoratzen al duzue? Legebiltzarreko %90ak onartu zuen Hezkuntza Akordioa duela bi mende –barkatu, bi urte–. Ezkerraren biltzarkideen erreakzioa euforiaren eta neurriko gogobetetasunaren artean mugitu zen. Onarturiko dokumentuaren arabera, zentro pribatuek diru... [+]
Egotea egitea da. Hala dio aurten Durangoko Azokak, eta egia da, azokaren beraren kasuan behintzat eta Euskal Herria aintzat hartuta. Dagoeneko 59. azoka da aurtengoa, eta urtero egote hutsak frogatzen du euskara, euskal kultura, euskal nazioa egiteko modua dela Durangoko... [+]
Bilbon bazterkeria arriskuan dauden kolektiboekin lanean aritu nintzen bost urtez, arrakala digitalaren inguruan, batez ere emakumeekin. Bidean, bortizkeria matxistekin eta beste arazo askorekin aurkitu nintzen. Oso modu organikoan, indarkeria matxista pairatzen zuten... [+]