Euskal Herriko Neska* Gazteen sareak Usurbilen (Gipuzkoa) egingo du aurtengo Baterajotzea, urriaren 13tik 15era bitartean. Herrietako asanbladetan eztabaidatutako zenbait gai elkarrekin lantzeko eta erabakiak hartzeko topagunea izango dela gogorarazi digute Maider Barañano (Algorta, 1999) eta Uma Ulazia (Mutriku, 2001) talde motorreko kideek. Baina, batik bat, greba feminista orokorrera begira indarrak hartzeko baliatu nahi dituzte egun horiek.
Azken urteetan “behetik gorako” harremanak sortzen saiatu direla azaldu digute Maider Barañano eta Uma Ulaziak, Euskal Herriko Neska* Gazteen sareko (EHN*G) kideek. Alegia, herriz herri, neska gazteen taldeek euren kabuz lanketa egiteko autonomia bultzatu nahi izan dute, problematika zehatzak identifikatu eta herrien arteko aliantzak egiteko eskualde mailan. Barañano eta Ulazia parte diren talde motorrak tresnak eta baliabideak eskaintzen dizkie lanketa horiek egin ahal izateko, eta unean uneko beharrak entzuten dituzte.
Bada, orain, denok elkartzeko parada izango dute urriaren 13tik 15era antolatu duten Baterajotzean, gogoetak elkartrukatu eta EHN*G sarearen hurrengo pausoak zehazteko: “Mugimenduaren barruan erabakitzeko espazioa da Baterajotzea, eta neska gazteei dei egiten diegu gune hori aprobetxatzera”, animatu ditu Barañanok, eta izen-ematea irekita dagoela gogorarazi du. Ulaziak azpimarratu du egun horiek izango duten garrantzia: “Inportantea izango da gazte feministontzat, bai grebaren aurretik baina baita sare moduan ere”. Feministak eta antolatuta daudenak indartzeko ezinbestekotzat jo dute topagune hori.
Izan ere, aurtengo Baterajotzearen berezitasuna da testuinguru berezi batean datorrela: azaroaren 30ean greba feminista orokorra egingo dute Euskal Herriko osoko mugimendu feministako kideek, eta hori antolatzeko beharrezkotzat dute neska gazteek elkarrekin gogoetatzea: “Kolektibotasunak emango dizkigu tresnak errealitatea aldatzeko”, zehaztu du Barañanok.
Zein toki dute neska* gazteek zaintza-sisteman? Zer aldarrikatu nahi dute greba feministan? Auzi horiek jorratzeko tarte zabala hartuko dute Usurbilgo Baterajotzean, eta mahai inguru zentraletako bat izango da Gu ere Greba Feminista Orokorrera! “Sistema iraultzeko proposamenak irudikatu eta artikulatuko ditugu. Utopiak pentsatu eta haustura kolektiboak antolatuko ditugu”, azaldu zuten Baterajotzearen aurkezpenean. Ahots ugari izango ditu mahai inguruak, Ulaziak eta Barañanok aurreratu dutenez. Hasteko, zaintza-sistemaren kokapen teorikoa landuko dute, “tresna politikoak edukitzeko eta ulertzeko greba hau zertara datorren”. Horretarako, Etxekotu gabeko emakume langileen sindikatuko eta LAB sindikatuko kideak gonbidatu dituzte, eta Bilgune Feministako nahiz EHN*G sareko kide bana ere bai. Teoriari esperientzia gehitzeko, zaintza gatazkari zein lan feminizatuari lotutako grebetan parte hartu duen kide batek ere parte hartuko du.
Mahai inguruaren bigarren zatian teoria praktikara eramango dute, eta lantaldetan banatuta landuko dute nola antolatu eta eurak non kokatu azaroaren 30eko greban. “Greba hori antolatu egin behar da, eta guk uste dugu neska gazteek herrietan badaukatela paper oso garrantzitsua, mugimendu feminista eta herri mugimendua aktibatzeko. Helburua da neska gazteak txip horretan sartzea”, laburbildu du Barañanok. Baterajotzetik indartuta ateratzea da asmoa, eta gaztetasunetik grebari ekarpenak egitea.
“Helburua da Baterajotzetik indartuta ateratzea greba feminista antolatzeko, neska* gazteek paper inportantea baitute herrietako taldeak aktibatzen”
Neska* gazteengan egungo zaintza sistemak dituen eraginak sakon gogoetatuko dituzte Baterajotzean, eta antolatzaileek nabarmendu dute “modu berezituan” zeharkatzen dituela neska* gazteak. “Argi dago azken urteetan pribatizazio prozesu oso gogorra egon dela zaintza lanetan, eta berriro sartu dira familiaren barruan; horrek bai orain bai etorkizunean eragingo digu, eta neska* gazteak izango gara zaintza horren kargu egingo garenak, alde batetik, gizonek ez dituztelako beraien lanak egingo eta, beste alde batetik, instituzio publikoek euren ardurak hartzen ez dituztelako”, kritikatu dute Ulaziak eta Barañanok.
Hori iraultzeko neska gazteei antolatzea dagokiela argi dute EHN*G sarean. “Neska* gazteok doakoak eta prekarizatuak diren lan asko betetzen ditugu, emakumeak garelako. Klase partikularrak ematen ditugu, haurrak zaintzen ditugu, udalekuetan gaude, eta ez da kasualitatea geu izatea lan horiek betetzen ari garenak”. Horren aurrean, sistema kapitalista zisheteropatriarkala iraultzeko proposamenak irudikatu eta artikulatzera, hausturak kolektiboki antolatzera eta “utopiak lehertzera” datozela aldarrikatu dute, eta horixe irudikatu dute Aka Boni eta Julu musikariek perreatzeko erritmora egindako Baterajotzeko kantan: “Egia esan bidea ez da erraza izan / emakume migrante eta arrazializatua. / Non da aukera berrien Estatua? / Esplotatu zaintza lana aitortzen ez duena”.
2021eko Baterajotzean azaleratu zen subjektuaren gaiari zentralitate handiagoa eman nahi izan diote 2023koan, eta hiru mahai inguru zentraletako bat izango da Asteriskoa: subjektuaren inguruko eztabaida. Ulazia eta Barañanok baieztatu dutenez, saiatu dira ikusten zein gai izan daitezkeen eztabaidagai eta horiek ekarri dituzte hitzaldi eta tailerretara. Laura Galar eta Itziar Reguerok lodifobiari buruzko hitzaldia “estrategia lodiak artikulatzeko” baliatuko dute, eta gorputz lodiak subjektu politikotzat hartzea aldarrikatu.
Begirada feminista dekolonialak mahai gaineratuko ditu Pastora Filigranak, eta komunikazio feministari buruz jardungo da Estitxu Garai: “Asko dira iritzi-foro edo tertulia ezberdinetan hasi eta gutxi irauten duten emakumeak. Gizonak hor daude, emakumeak bertatik igarotzen dira”, azpimarratu du hizlariak.
Etxebizitzen problematikari helduko diote Maider Arregi eta Nerea Valdes Infernua Bizirikeko kideek, eta okupazioaren aldeko borrokari buruz hitz egingo dute. Lurrak ere tartea izango du, Mirene Begiristainen eskutik: “Agroekologiatik eta feminismotik ikasi dugu militantzia ereduak errebisatuz eta egunerokoan elikadura erdigunera ekarriz egin daitekeela jauzia; ez ordezkatze logika batetik, eraldaketatik baizik”, aurreratu du. Ulazia eta Barañanoren esanetan, gai horiekin gogorarazi nahi izan dute mugimendu feministatik haratago, beste mugimenduetan ere feminista asko daudela antolatuta, kritikak egiten mugimendu feministari, “horiek kontuan hartu behar ditugu eta horietatik ikasi”.
Sormenean eta oholtzan emakumeek duten tokiari buruz ere gogoetatuko dute, eta, besteak beste, soinu teknikari tailerra eta Mundu berriak sortzeko, artista feministak oholtzara hitzaldia antolatu dute. Nor eraman oholtza gainera eta nor ez, hori ere hautu politikoa baita. “Uste dugu sortzen diren aisialdi espazioak ere badirela eraldaketarako espazioak. Nor jartzen dugun eszenatokiaren gainean, zergatik, zer jarrerarekin, zer musika egiten... eragiten du sortzen den giroan”, nabarmendu dute horri ere erreparatzen diotela egitaraua osatzerakoan. Aurten, Olatz Salvador eta Ziztada taldeak egongo dira oholtzan, besteren artean.
2021eko Baterajotzera “oso ahul” ailegatu zirela oroitu dute Barañanok eta Ulaziak, COVID-19aren krisiaren eraginez oro har herri mugimendua “oso zatituta” zegoelako. Orduko hura baliatu zuten neska* gazteak berriro aktibatzeko eta mugimendua saretu eta indarberritzeko. “Aurten heltzen gara Baterajotzera guztiz gainetik kendu gabe COVIDak mahai gainean jarri zuen hori guztia, eta horren adibide da mugimendu feministak deitu izana greba orokorra. Lanketa batzuk luzeagoak dira, eta nahiz eta agian guk COVID gaia ahaztu dugun, problematika zehatz batzuek hor jarraitzen dute”.
Halaber, azken bi urteetan militante berri asko batu dira EHN*G sarera, eta antolatzaileek dei egin die horiei guztiei Usurbilera joatera, haien ahotsak eta ikuspuntuak biltzeko gunea ere izango baita.
Irudimentsua eta umoretsua da, eta marraztea bere pasioa da. Oihan Iriarte Eletxigerrak (Bilbo, 2001) Autismoa eta biok (Txalaparta, 2025) liburu ilustratua sortu du autismoa ikusarazteko. Bere bizipenetatik abiatutako liburua da. Arte figuratiboaz baliatu da batez ere:... [+]
Errepikatu nirekin: Sara Millerey. Ez dezagun ahaztu bere izena. Transfeminizidioaren biktima da Millerey: gorrototzaile transmisogino batek torturatu zuen, besoak moztu zizkion eta bizirik bota zuen ibaiertz batera. Bi orduko agoniaren ondoren hil zen.
Errazagoa da J.K... [+]
Ziburuko Liburu eta Disko Azokaren 6. edizioa ekainaren 7an izango da. Girotzeko eta azokaren eragina inguruko herrietara zabaltzeko, aurreko asteetan zehar sei ekintza kultural antolatu dituzte Baltsan elkarteak eta ARGIAk elkarlanean. Lehena martxoaren 30ean izango da,... [+]
Desengainu handia hartu dute euskal feminista askok jakin dutenean Chimamanda Ngozi Adichie idazleak haurdunaldia esternalizatu duela, alegia, surrogate batek ernaldu duela bere haurra, diru truke. Guztiok izan beharko genuke feminista saiakeraren egilea da Adichie, besteak... [+]
Azken bi hamarkadetan indarkeria matxistaren gaia lehen lerrora ekarri du mugimendu feministaren borrokak, besteak beste, eta bikote arteko indarkeria edo “familia arazo” gisa deskribatzen zenak, eremu publikora eta kalera egin du salto. Indarkeria matxistaren... [+]
Izenburua aski argia da: Zuzi iraxegia. Euskal emakume idazleak eta literatura klasikoa (TZ, 2025). Eta 300 orrialdeko liburu mardulean, XIV. mendeaz gero gurean izan diren emakume idazleen gainean jardun du, irakasleari dagozkion azalpenak emanez bezainbat, testu klasikorik... [+]
Ostegun gauean emakume bat bortxatzea egotzita atxilotu zuten gizon bat larunbatean. Gizona kasua argitu arte zaintzapean dago. Mobilizazioa egin du Itaiak astelehenean 18:30ean, Baionako Herriko Etxean, eta horren erantzukizuna azpimarratu du.
Laura Macayaren liburua ekarri du euskarara Katakrakek. Amaia Astobizak itzuli du, feminismoaren baitako eztabaidak ireki eta beste begirada batzuetatik ekiteko helburuarekin.
Indartsua, irribarretsua eta oso langilea. Helburu pila bat ditu esku artean, eta ideia bat okurritzen zaionean buru-belarri aritzen da horretan. Horiek dira Ainhoa Jungitu (Urduña, Bizkaia, 1998) deskribatzen duten zenbait ezaugarri. 2023an esklerosi anizkoitza... [+]
Pippi Kaltzaluzeren istorioak lehenengoz kaleratu zirenetik 80 urte bete direla-eta, leku berezia eskaini diote Boloniako Nazioarteko Haur eta Gazte Liburu Azokan. Azkarra, independentea, errebeldea, lotsagabea, menderakaitza, apur bat basatia, sormen handikoa, ausarta eta... [+]
Gozamen aparta bezain deskribatzeko zaila dakar, norbaiten hitzak irakurri edo entzun ostean, zera pentsatzeak: “Horixe zen neu aurreko hartan azaltzen saiatu nintzena!”. Idazlea eta itzultzailea da María Reimóndez, eta galegoz aritzen da, hizkuntza... [+]
Bai ikastetxeek antolaturiko eskolaz kanpoko jarduerek, bai aisialdiari loturiko ekintzek eta udalekuek desgaitasunen bat duten haurrak kanpoan uzten dituzte maiz, eta hain justu, jarduera horiek bereziki onuragarriak dira premia bereziak dituzten haurrentzat. Hala dio... [+]
Orain arte desgaituak ez diren pertsonekin lehiatu da Uharteko Ipar Eski Taldeko Eneko Leyun eskiatzailea (Iruñea, 1998). 2024-2025 denboraldian, lehenengo aldiz parte hartu du Adimen Urritasuna duten Pertsonentzako Iraupeneko Eskiko Espainiako Txapelketan. Urrezko... [+]
Joan den urte hondarrean atera da L'affaire Ange Soleil, le dépeceur d'Aubervilliers (Ange Soleil afera, Aubervilliers-ko puskatzailea) eleberria, Christelle Lozère-k idatzia. Lozère da artearen historiako irakasle bakarra Antilletako... [+]
Endometriosiaren Nazioarteko Eguna izan zen, martxoak 14a. AINTZANE CUADRA MARIGORTAri (Amurrio, 1995) gaixotasun hori diagnostikatu zioten urtarrilean, lehen sintomak duela lau urte nabaritzen hasi zen arren. Gaitz horri ikusgarritasuna ematearen beharraz mintzatu da.