Buruko gaixotasunagatik 30 urtez beherakoen ospitaleratzeek %40 egin dute gora
Incidence of mental disorders in the general population aged 1–30 years ikerketak osasun mentalaren inguruko datuak argitaratu ditu. Egungo egoeraren berri eman eta bizitzako etapa garrantzitsuenak zein diren argitu ditu besteak beste.
Euskal Herriko Unibertsitateko hainbat ikerlarik plazaratu dute txostena. Gipuzkoako, Bizkaiko eta Arabako 30 urtez azpikoen osasun mentala aztertu, eta egoera psikiatriko naiz ospitaleratzeen berri eman dute.
Guztira 96.000 gaztek dute dokumentatua ezein buruko gaixotasun haien historial klinikoan, hain justu %15,8ak. Ildo beretik, pandemiaren osteko testuinguruak kasuen gorakada agerian utzi du; esaterako, Donostiako ospitalean %40 egin dute gora ospitaleratzeek.
Gaixotasun motari dagokionez, gazteek gehien jasaten dutena antsietatea da, eta bigarren depresioa. Haurren artean, ordea, elikadura-nahasmendua, atentzio falta eta hiperaktibitatea dira ohikoenak.
Ikerketaren arabera, buruko gaixotasunen erdia nerabezaroan garatzen da. Hala eta guztiz ere, argitu dute ezein adinetan garatu daitezkeela buruko gaixotasunak, eta kausak, garapena eta adierazpenak aldakorrak direla.
Bere buruaz beste
Lotura zuzena dute osasun mentalak eta suizidio tasa altuek. Gaur gaurkoz 15 eta 29 urte bitartekoen heriotzen lehen kausa ez naturala da. 2021. urteaz geroztik gora egin dute suizidio kasuek, edozein dela ere adina. Gainera, gazteen artean bere buruaz beste egiteko saiakera datuak bereziki kezkagarriak dira.
Kasu guztiekin ezin
Ikerketak zerbait agerian utzi badu, “prebentzioari garrantzia” eman beharra da, azaldu du ikerketan parte hartu duen Ana Gonzalez EHUko psikiatria katedradunak. El Diario Vascok elkarrizketatu duen Begoña Antunez Osakidetzako psikiatraren ustez, ordea, zerbitzu bereziak “ez dira iristen” guztiengana. Hala ere, geroz eta zerbitzu hobea eskaintzen dela dio. Adibide gisa jarri du lehen arretaren zerbitzuen lautik batek osasun mentalarekin zerikusia edukitzea
Estresa, nekea, antsietatea eta beste dira sisifemiak eragiten dituen zenbait ondorio. Esanahiaz, jatorriaz eta prebentzio neurriez mintzatu da Ziortza Karranza psikologoa.
EAEk du elektroshockaren praktika tasarik altuena Espainiako Estatuan; Nafarroan berriz, pazienteen euste mekanikoa ohikoa da ospitale psikiatrikoko unitateetan. Psikiatrikoetako indarkeria eta gehiegizko medikazioa salatzeko, Estatuko Harro Zoro Erradikalen manifestazioa Bilbon... [+]
Bizkaiko Foru Aldundiko Emakumeak Babesteko eta Familiei Laguntzeko zerbitzuan, lau psikologotik hiru kendu dituzte. Are gehiago, langileek salatu dute indarkeria matxistaren biktimak artatzeko plan berriak emakume ugari uzten dituela kanpoan.
Ez dute asmo suizidarik eta ez dute zertan buruko gaitzen bat izan: autolesionatzea min emozionala gestionatzeko modua da hainbatentzat. Adin txikikoen %20ak bere buruari min fisikoa eragin dio edo eragiten dio, eta nerabeek dituzten bost osasun arazo nagusien artean dago jada,... [+]
Haur eta nerabeen artean (bereziki 12 eta 21 urteen artean), elikadura nahasmenduak lehentasunezko gaitz mental bilakatu dira, Osasunaren Mundu Erakundearen arabera. Pandemian nabarmen egin zuten gora elikadura nahasmenduek neska gazteen artean, muturreko kasuak areagotu egin... [+]
Lagundu nahi eta kontrakoa eragin dezakegu, ez badakigu gestionatzen zer esan eta egin, gertuko norbaitek aitortzen digunean egoerak gain hartu diola eta bere buruaz beste egingo duela. Jarraibide erraz batzuk eman ditu Pablo R. Coca psikologoak, hain egoera konplexuari aurre... [+]
Baleta, hipika, atletismoa… Denetarik probatzeko aukera izan du Irati Beorlegi Goñi bidasotarrak txikia zenetik. 21 urte zituela ordea, telebistako El Conquistador del Mundo saioan parte hartu zuela ezagutu zuen oztopo lasterketa. Txapelketaz txapelketa igaro ditu... [+]
Eskolan suizidioa prebenitu eta esku hartzeko protokoloa 613 aldiz abiatu dute EAEn, protokoloa martxan jarri den lehen ikasturtean. Bai irakasleak, bai ikasleak gaian trebatzea da helburua, buruko osasun arazoak ikasleen artean ere arazo larri bihurtu diren garaiotan.
Gazteen artean izan da nabarmenena igoera: 2019tik %91 hazi da baja kopurua. Emakumezkoen bajak, berriz, ia bikoitza izan dira gizonezkoekin alderatuta. Konfinamenduan jo zuen goia buru osasunagatiko baja kopuruak, baina aurtengo maiatzean kopuru hori gainditu egin da.
Trambusaren ateak lerratu dira, zabalik utziz pasaia jaisten den jendeari. Kaia dei genezakeen espaloian, bi lerrotan antolatu gara: igo nahi dutenak batetik eta bestetik jaisten direnak. Azkenean, txanda heldu zaidanean igaiteko, hogeita zenbait urteko emazte bat aitzinatu zait... [+]
Osasun sistema mentalari aurre egiteko autogestioan oinarritutako alternatibak proposatzen ditu Judi Chamberlin aktibistak Por nuestra cuenta: Alternativas autogestionadas frente al sistema de salud mental (“Geure kabuz: osasun mentalaren sistemari autogestioan... [+]