Zer ote da “kalitate handiko garapena”?
Izendapen-zaparrada ikusgarriarekin batera, ekarpen kontzeptual bat ere utzi digu astebetez Beijingen, sakramentu-eitez, ospatu den 2023ko lianghui-ak: "Kalitate handiko garapena".
Egiari zor, ez izendapenak eta ez kontzeptua ez dira biziro berriak. Goi-kargudun berri nagusiak igarri zitezkeen urrian egindako Alderdiaren XX. Kongresuan eratu zen zuzendaritza aztertuz; protokoloa milimetrikoa baita kasurik gehien-gehienetan. Hala ere, Kongresu ondoko berrikuntza erabatekoa denez estatu-aparatu osoan (Exekutiboa ez ezik, Legegilea eta Judiziala eta kontrol-aparatua ere buru-berritu egiten dira bat-batean), entretenigarri ugari badute gure inguruko sinologoek datozen asteetarako. Batzuek gogotik ekin diote jada, datu gutxi eta sukar propagandistiko soberarekin. Deliberamendua, betiere, aurretik dela: kargudun berri guztiak Xiren sokakoak omen dira. Duela bost urte ere horixe bera ondorioztatu zuten ia den-denek.
"Kalitate handiko garapenaren" otoizlaburra da, haatik, protagonisten ahotik entzuten dena, hitzetik hortzera. Eta esamoldea ez bada, berritasun gutxi du horrek ere, esaterako, Politburo berrituak jada urtarrilean egin zuen ikasketa kolektiboan "garapen-eredu berri" haren aldean. Gogoan izan behar da aginte-gorenaren hilean behingo ikasketa kolektibo horiek, usu, izaten direla berandu gabe estatu-aparatuak egikarituko dituen politiken iragarpen argi eta gardenenak. Kasu honetan, etiketa doitu besterik gabe, itxura denez.
Kontzeptuaren sakoneko edukia zein den kausitzea korapilatsuagoa egiten da, ordea. Baina ez haren esanahia gordeta dagoelako, baizik fazeta askotxo barne hartzen dituelako. Oso argi dago barne-merkatua hauspotu eta ekonomiaren ardatz bihurtzea dela delibero nagusia, ahalik atal gehienetan (elikadura, energia, lehengaiak, teknologia...) autosufizientzia lortzeari lehentasuna emanez, atzerrian AEB lantzen ari diren giroarekin baikor izatea ez dela errealista deliberatuta, ziur. Hala ere, autarkiaren bila abiatzeari uko egiten zaiola ere oso argi dago, nagusiki esportatzailea izaten jarraitzen duen ekonomia batean logika hutsekoa denez.
Ur sakonagoetan murgildu eta "kalitate handiko garapen" horren zirriborroa izan daitekeen dokumentuan murgiltzen denari, agian, berriagoak egingo zaizkio (Txinari buruzko estereotipo mendebaldarrez asea bada behintzat) beste osagai batzuk: garapen horrek jendearen ongizateari eta jasangarritasunari eskaini beharko liokeen garrantzia, lurraldeen eta bizibideen orekaren premia...
Gertuagoan entzunak ditugunak, asko.
Azken asteotan esku artean ibili ditut honako bi liburuak: Euskararen gogoetagunea (Euskaltzaindia, 2024) eta Mariano Ferrer, el periodismo reflexivo. Kazetaritza eta konpromisoa (Erein, 2023) . Irakurri dut euskaldunen %42,2k ikusten duela ETB1, eta %20,6k irakurtzen duela... [+]
Euskararen Egunaren kari kaleratutako ohar batean, Euskararen Langile Profesionalen Elkarteak esan du "euskal sorkuntza larrialdian" dagoela, eta bere kideei dei egin die berariaz egindako koplak zabaldu ditzatela, egoera hori salatzeko.
Haurdunaldiaren zazpigarren hilabetean hil zen Aduna, Amets Etxeberriaren alaba. Halakoetan, erru sentimendua da bizkar gainean emakume askok hartzen duen zama, dolua ere oztopatzen duena. Profesionalengandik jasotzen duzun tratua funtsezkoa dela dio Etxeberriak, horri aurre... [+]
Jakoba Errekondo eta Garbiñe Larrea han izango dira, baita Haziak liburuko egileak ere. Superbotereak hezkuntza liburua, Abentura erraldoia komikia... eta, jakina, Inor ez da ilegala-ren postutxoa ere ipiniko du ARGIAk. Aurtengo beste nobedadea: denda fisikoa Andra Mari... [+]
Bukatu da (bukatzen ari da) tomatearen sasoia eta unea aprobetxatu nahi nuke uda honetan izandako kezka eta amorruak orriotara ekartzeko.
2016an ikusi omen zuten lehen aldiz Herrialde Katalanetan. Bi urte geroago, 2018an alegia, Xanti Pagola eta Imanol Zabalegui entomologoek Gipuzkoan azaldu zela jakitera eman zuten. Eta euskaraz izendatu ere bai! Urte batzuk pasa dira eta ez dut esango gure artean ikusteaz ohitu... [+]
Bart arratsean izan da. Etxekoak gintonikari zurrupaka. Ni aspaldi dibortziatu nintzen gintonikarekin. Ginak oso gogoko ditut, hortz-haginak ur, baina tonikak ezin edan ditut, gozoegi eta burbuila zakar gehiegi.
"Oñatiarra da, karisma handia du, baita babes soziala ere", seinalatu dute idatzi batean, sare sozialetako kontu berri baten bidez hedatu dena. Leku ugaritako neska gazteak elkartu dira salaketa egiteko. EITBk bertan behera utzi du, kautelaz, pertsona hori ageri... [+]
Euskalgintzaren Kontseiluak Larrialditik indarraldira adierazpena plazaratu du Euskararen Egunaren atarian. 2025a euskararen normalizazio eta biziberritze prozesua “noranzko egokian jartzeko urtea” izango dela adierazi du. Bide horretan, lehen eginkizuntzat jo dute... [+]
Euskalgintzaren Kontseilua hizkuntza larrialdia bizi dugula ohartarazten ari da azken astetan. Urte dezente pasa dira euskararen biziberritze-prozesuaren egoera bidegurutzean, errotondan, inpasse egoeran eta antzeko hitzekin deskribatzen hasi zenetik, hizkuntza politikek... [+]
Iruñerriko Mankomunitateak Imarkoaineko Hondakin Zentroaren proiektuaren aldaketa onartu zuen ostegun honetan eta, horren arabera, azpiegitura 2026ko urtarrilaren 21ean hasiko da lanean.