Duela gutxi ezagutu dugu Ortzimuga 2030, Nafarroako Energia Planaren zirriborroa. Plana baieztapen batekin hasten da: azken urteetan, negutegi efektuko gas isuriak murrizteko egin diren politiken porrota. Eta datua hori izanik ere, zirriborroak hildo berari jarraitzen dio, aztertu gabe zergatik eusten zaien emisio hauei, zein sektore eta jardueretan, eta zein neurri erradikal hartu beharko liratekeen murrizteko. Aldi berean, Plan honek ez du planifikatzen. Oligopolio eta energia enpresa handiekin barkabera da, nahiz eta hauek jarraitzen duten irabazi handiak pilatzen, pobrezia energetikoa zabaltzen doan bitartean.
Zirriborroa xehe irakurrita, ikusten da Plan honen ardatza dela era guztietako energia sorkuntzarako azpiegiturak sustatzea, hauek sortzen dituzten inpaktuei begiratu gabe. Planak planteatzen du indarrean den epealdiaren bukaerarako (2030) Nafarroak berriztagarrietan 2.700 MW ekoizteko gaitasuna izatea. Baina Nafarroako Gobernuak berriki jakitera eman duenez, Ingurumen sailak berriztagarrien proiektu berriei emandako baimenetan 1.400 MW baino gehiago badira. Eta gure lurraldean dagoeneko ezarrita daudenak antzerako neurria dutenez, esan daiteke 2030erako ezarritako helburua dagoeneko beteta egongo dela, gaur egun baimenduta dauden proiektuekin! Eta hori guztia, kontuan hartu gabe Espainiako Gobernuak Nafarroarako pentsatuak dituen proiektuak.
Bestalde, ikus daiteke nola Nafarroako Gobernuak aurkeztu duen zirriborroak ez duen ezer planifikatzen. Dokumentu honek onespena ematen die enpresek beraiek egin duten "planifikazioari", eta ikusten dugun moduan, dagoeneko gainditu dutenari. Nafarroako Gobernuak utzi egiten die enpresei nahi dutena egiten eta berak ofizial bihurtzen du paperetan. Baimena ematen die gure mendiak eta lurrak xehetzeko haien energia azpiegiturekin, nahiz eta eragin larriak dituzten biodibertsitatean (adibidez, parke eolikoetan etengabe hegaztiak hiltzea) eta elikadura burujabetzan (labore lurretan parke fotovoltaiko handiak zabalduz).
Beraz, Nafarroako Energia Planaren zirriborroak energia ekoizpena sustatzen duten neurriak eta proposamenak soilik ditu. Badira helburu batzuk, paperaren gainean, energiaren kontsumoa gutxitzen ahaleginduko liratekeenak. Baina helburu hauek ez daude hauek lortzea ahalbidetuko luketen neurri eta ekintzez babestuta, eta beraz, paper bustia dira. Adibide bat jartzearren, Planak helburutzat dauka negutegi efektuko gasen emisioa %55 murriztea. Ordea, frogatuta geratu da hau lortu dela jarduera ekonomikoa gutxitzeko esku hartu denean, hau da, 2020an konfinamendua dekretatu zenean. Geroztik gas emisioak eta energia kontsumoa berriz ere igo egin dira. Eta zirriborro honek ez dituenez kontsumo energia murrizteko beharrezkoak diren erabakiak ezartzen, uste dugu helburu hau ez dela beteko.
Gure gizarteak dituen energia beharrei buruzko benetako planifikazio demokratiko bat egitea beharrezkoa da, eta bertan larritasunez erantzuna ematea energia eta bestelako lehengaietan beharrezkoa den murrizketari. Neurriak onartu behar dira energiaren ekoizpena, garraioa eta banaketa esku publikoetan ezar daitezen. Uste dugu debate horretan kontuan hartu behar direla txosten honetan egin genituen proposamenak: Energia berriztagarrien boom berria Nafarroan. Proposamen hauek lotuta daude energiaren eredu demokratiko, publiko, unibertsal, deszentralizatu eta deskonzentratu batekin.
Solaria multinazionalak 100 hektareako parke fotovoltaikoa eta eskualdea zeharkatuko lukeen Oso Goi Tentsioko Linea eraiki nahi ditu Arabako Gorbeialdean. Herritarrak aurka antolatu dira eta ekimen jendetsu ugari burutu dute denbora gutxian. Baina Gorbeialdeakoa Solariak Araban... [+]
Enpresa batek Irimo mendian zentral eolikoa eraikitzeko asmoa zuela iragarri zigun aspaldi batean haize kolpe batek. Gehienek ezin zuten sinistu, inondik ere. Are gutxiago Irimo mendiaren orografia eta izaera harritsua ezagutzen dituztenek. "Baina ba al dakizu ze nolako... [+]
Toki-administrazioek zalantzan jarri dute ingurumen-inpaktuaren azterketa, eta ohartarazi dute ingurumenean eragin larria izango duela eta baterako azterketa egin beharko dela etorkizuneko proiektuetarako.
Adimen artifiziala denen eskueran jartzearekin, multinazional teknologikoek cloud datu zentro erraldoiak eraikitzeko planak ugaritu dituzte. Ekipamendu informatikoz betetako mega-fabrikon aztarna ekologikoa ikaragarria da: elektrizitateaz gain, milioika litro ur behar dute euren... [+]
Esnatze horretan hainbat kausa elkartzen dira, eta lurraldean sakabanatuta dauden herrien erresistentzia-ahalmenak bete-betean erantzuten die. Joan den larunbatean, aldarrikapen horien inguruan manifestazio jendetsua egin zen Gasteizen. Kalean frogatu zen berriro posible dela... [+]
E-CHO izenaren gibelean gordetzen den makroproiektuari so jarri gara, Zuberoatik hurbil, Biarnoko Lacq herrian egitekoa den egitasmo omen ekologikoa hurbilagotik ezagutzeko asmoz. Hiru gune industrial lituzke: hidrogenoa ekoizteko fabrika erraldoi bat, eta hegazkinentzako eta... [+]
Amazonek, Jeff Bezos magnatearen konpainia estatubatuar erraldoiak, dirutza gastatuko du Aragoin dituen hiru datu-zentroak handitzeko. Bere filial Amazon Web Servicesek (AWS) 15.700 milioi euro jarriko ditu Huescan eta Zaragozan, Pirinioetatik datorren Gállego ibaiaren... [+]
Gaur egun, etengailu bat sakatzea keinu hutsala da. Gehiengoak ez daki energia-ekoizpenaren gibelean zer dagoen, energia-ekoizpen orok eragina baduelarik. Erregai fosiletan eta nuklearrean oinarritutako energia ereduaren hauskortasunari buru egiteko, energia herritarren... [+]
Babesturiko natur eremuetan egoteagatik, ingurumenean izan dezakeen inpaktuagatik eta hiri planeamenduarekin bat ez egiteagatik jarri dute alegazioa hiru udalek, besteak beste. Multinazional norvegiarrak eraiki nahi duen zentral eolikoak bost haize-errota handi aurreikusten ditu... [+]
Multinazionalak jakinarazi duenez 72 MWko potentzia izango luketen bi "eguzki parke" edo makro-zentral fotovoltaiko eraiki nahi ditu foru lurraldean, baina ez du kokapenaren berri eman. Industria teknologikoan gehien kutsatzen duen enpresetako bat da Jeff Bezos... [+]
Energiaren sektoreari loturiko konpainiak bere zuzendari nagusia aldatu du, doikuntzak iragartzearekin batera. Euskal Herriko lantegietan ia 3.000 langile aritzen dira eta sindikatuak kezkatuta agertu dira, kaleratzeak ekar litzakeelako erabakiak.