Harribitxi


2023ko otsailaren 01ean
'Mare: ilargiari poemak' | Zenbait egile | 1945 argitaletxea, 2022
'Mare: ilargiari poemak' | Zenbait egile | 1945 argitaletxea, 2022
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Lurtarron begiradak erakarri ditu aspaldidanik, misterio eta galdera iturri izan da, hausnarketa eta ametsen zaindari gautar, bidaia literarioen helmuga, mito eta metaforen sorburu, norgehiagoka espazialaren jomuga, onartu edo ezeztatu diren hipotesien muin, lurraren ahizpa eta eguzkiaren aurkari zein osagarri. Ilargia: iretargi edo argizagia. Lurraren satelite bakarra den horri idatzitakoak biltzen ditu 1545 argitaletxeak kaleratutako Mare: ilargiari poemak liburuak. Harri batentzat bitxi da Eneko eta Xabi Salaberria anaien ekimenez heldu zaigun hau: harribitxia.  

Ilargiari so, begi hutsez antzeman ohi ditzakegu zati argitsu eta ilunagoak. Gaur egun honen gainaldean urik ez dela jakin badakigun arren, antzina, zati itzaltsuok padurak, badiak, aintzirak, itsasoak eta ozeanoak zirenaren ustea zuten astronomoek: halaxe izendatu zituzten eta halaxe izendatzen ditugu oraindik. Hamarnaka dira, eta horietako batzuei zein haien deitura iradokitzaileei, ilargiteak agerian utzitakoei zein ilargiaren alde ezkutuak nola berehalako ulermenari itzuri egiten dioten auziei idatzitako poemak dira orriotakoak. Izan ere, translazio eta errotazio mugimenduen iraupen berdina tarteko, aurpegi bakarra agertzen digu ilargiak beti: halaxe batu ditu astroak argia eta iluna, ezagutza eta ezezagutza. Eta gaitz erdi, zeren poemok aldarrikatu legez “Misteriorik gabeko espazioak / aspergarriak izan daitezke”.

Leialtasunaren Badia, Ahanzturaren Aintzira, Desioaren Itsasoa, Ekaitzen Ozeanoa… han-hemengo 29 poeta, eta nork bere hizkera, irudi, esangura eta idazkeraz ondutako poemak. Begiratzen gaituen hari begiratzeko era ezberdinak topatuko ditu liburuan irakurleak. Are, ilargiari jarritako olerkiez gain, osatzen dute artefaktua ilustrazioek, izaera zientifiko, filosofiko eta literarioa duen hitzaurre banak, euskal poesiaren ibilbidea laburtzen duen artikulu batek eta abesti batek. Gazteen eskuetan lur hartu eta mundu berriak ernatzeko xedez sortu den hazia ei da liburu hau, gazteengan poesia idazteko gogoa piztu nahi duena: eta akaso horrexegatik geratu dira itsaso batzuk idazteke, poeta ilargitar berriak sortu zain.


ASTEKARIA
2023ko otsailaren 05
Irakurrienak
Matomo erabiliz
Azoka
Kanal honetatik interesatuko zaizu: Liburu kritikak
Humanismotranshumanismo...

Zero. Transhumanismoa ate-joka erdi aro berrian
Aitor Zuberogoitia
Jakin, 2024

-----------------------------------------------------------

Hasieran saiakera filosofiko-soziologikoa espero nuen, baina ez da hori liburu honetan aurkitu dudan bakarra. Izan ere, biografia... [+]


Mona Lisaren lapurreta

Ihes plana
Agustín Ferrer Casas
Itzulpena: Miel A. Elustondo
Harriet, 2024

---------------------------------------------------------

1936ko azaroaren 16an Kondor legioko hegazkinek Madrilgo zenbait museori egin zieten eraso. Eta horixe bera da liburu honetara... [+]


Etxea. Aitarena, amarena, ahizparena. Nirea

Etxe bat norberarena
Yolanda Arrieta
Alberdania, 2024

-----------------------------------------------------

Gogotsu heldu diot irakurketari. Yolanda Arrietaren obra aski ezaguna zait eta iragan maiatzean argitaratu zuen proposamen honetan murgiltzeko tartea izan dut,... [+]


Dramaturgoen ‘herstory’-rako

Rosvita. Teatro-lanak
Enara San Juan Manso
UEU / EHU, 2024

---------------------------------------------------

Enara San Juanek UEUrekin latinetik euskarara ekarri ditu X. mendeko moja alemana zen Rosvitaren teatro-lanak. Gandersheimeko abadian bizi zen idazlea zen... [+]


Arriskuen aurrean, Ernaux

Idazketa labana bat da
Annie Ernaux
Itzulpena: Leire Lakasta
Katakrak, 2024

-----------------------------------------------------------
 
Klinikoa, zorrotza, politikoa, intimoa, autobiografikoa. Horrelakoak erabili izan dira maiz Annie Ernauxen lana eta idazketa... [+]

Errugabetasuna frogatzen

Segundo erabakigarriak
Manu López Gaseni
Elkar, 2024

--------------------------------------------------

Nobela labur hau irakurtzen hasi eta harrapatuta sentitzen zara, eta horretan badu zerikusia idazleak ezarritako erritmo bizi eta azkarrak. Lehen hamar... [+]


Eklipsea

Dragoiak eguzkia IRENTSI zuenekoa
Aksinja Kermauner
Alberdania, 2024

-------------------------------------------------------

Hamarnaka liburu idatzi ditu Aksinja Kermauner idazle esloveniarrak. Euskaraz plazaratutako lehenengoa dugu hau, Patxi Zubizarretak itzulia eta... [+]


Ama(ma)ren artilezko jertsea

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Erein, 2024

----------------------------------------------------

Izenburuak eta azaleko irudiak (Puntobobo, artile-mataza eta trapuzko panpina) osasun mentala, puntua egitea eta haurtzaroa iradokiko dizkigute, baina adabaki gehiago... [+]


Itsasoak ere baditu mila aurpegi

Itsasoa bete urre
Dani Martirena
Irudiak: Ana Ibañez
Txalaparta, 2022

--------------------------------------------

Liburu honetara barneratzen den irakurleak sentsazio ugari izango ditu. Deigarria da azaleko letren urre kolorea eta zuritasuna, goialdean ageri den... [+]


Mutu

Migranteak
Issa watanabe
1545 argitaletxea, 2024

-------------------------------------------

Ezagutzen ez nuen 1545 argitaletxeak 2024an itzuli eta kaleratu du Issa Watanaberen Migranteak liburua. Animalia talde batek egiten duen migrazio prozesua kontatzen du; eta... [+]


‘Check point’-etatik harago

DETAILE XUME BAT
Adania Shibli
Itzulpena: Aitor Blanco Leoz
Igela, 2024

----------------------------------------------

Egunotan, Israelgo soldadu batek bideo-joko batean balego bezala droneak erabilita Palestinako ospitaleak, eskolak, errefuxiatu-eremuak bonbardatzen... [+]


Hondamendi zahar hura

Fun Home. Familia-istorio tragikomiko bat
Alison Bechdel
Txalaparta, 2024

---------------------------------------------

Fun Home. Familia-istorio tragikomiko bat (2006) nobela grafikoaren lehen argitalpenarekin egin zen ezaguna Alison Bechdel komikilaria, nahiz eta berak... [+]


Politono bat entzun nahi?

PLEIBAK
Miren Amuriza Plaza
Susa, 2024

--------------------------------------------------

Miren Amurizaren bigarren eleberria argitaratu du Susak Durangoko azokaren atarian: Pleibak. Aurretik egindako grabazio baten gainean kantatzen ari zarelako antzerkia egitea da... [+]


Umore zoroa

Non sense liburua
Edward Lear
Itzultzailea: Juan Kruz Igerabide
Denonartean, 2024

----------------------------------------------

Edward Lear idazle eta ilustratzaileak 1846an argitaratu zuen esku artean dugun obra hau. Igerabidek liburuaren hitzaurrean dioen bezala,... [+]


Amore eman, ala ez

Hetero
Uxue Alberdi
Susa, 2024

----------------------------------------------------

Negazionismoaren, manosferaren eta trollen aroan ezinbestekoa da literaturaren ekarpena, errealitatearen tolesei begira jartzeko tresna paregabea delako: inguruan ditugun zapalkuntza... [+]


Eguneraketa berriak daude