Dimisio handia? Ez, prekarizazio handia
Atzean utzi dugun urtean, Euskal Herri penintsularrean 150.000 pertsona langabetu zeuden; horietatik ia 80.000k ez zuten prestazio ekonomikorik jasotzen. Aldi berean, EAEko enpresen %76k aipatu dute zailtasun handia dutela behar dituzten langileak aurkitzeko. Kapitalismoaren lan merkatuko paradoxetako bat da hori.
Testuinguru honetan “dimisio handiari” buruz hitz egin da, funtsik gabe. Kontzeptu hori 2021ean Estatu Batuetan bogan jarri zen, herrialde horretan langileen proportzio handi bat lanpostua uzteko prest baitzegoen, bizi-beharretara gehiago egokitzen zen lan-eredu bat eskuratzeko. Enpresa munduari lotutako ekonomialarien artean gaur egunean ematen ari den langile “gabezia” azaltzeko kontzeptu hori erabiltzen ari da.
Langile “gabezia” hori ez da arazo orokor bat. Sektore eta lanpostu oso zehatz batzuetan ematen ari da. Bereziki oso profil zehatzak behar dituzten sektoreetan, langile horiek eskuratzeko enpresen artean lehia handia dagoen horietan. Bestalde, lan baldintza txarrak dituzten sektoreetan ere ematen ari da. Lehenengo kasuan koiunturala da, langile gehiago prestatu arte emango dena; bigarrenean egiturazkoa da, lan baldintzak hobetu ezean, jarraituko duena.
Bizitza ekonomiaren gainetik jarrita: lana soberan dago, gauza da hori birbanatzea, guztiontzako baldintza duinekin, guztiok lan egiteko aukera izateko
Ohikoa da enpresek euren langileen prestakuntzaren ardura ez hartzea; haiek nahi dutena da esperientzia duen langilea zuzenean kontratatu. Hori lortzeko hezkuntza sistema euren interesak bermatzera bideratu nahi dute, edo langileek euren poltsikoetatik prestakuntza ordaintzea. Gainera, enpresek ez dute bizitza kostuen ardura hartzen, horren adibidea da negoziazio kolektiboan patronalaren jarrera. Halere, lan baldintzak txarrak dira, eta ez bakarrik soldaten aldetik: lan erritmo jasanezinak, lana eta bizitza bateragarri egiteko neurri gabezia, lan jazarpenean oinarritutako sistema, beste ezaugarri batzuen artean.
Sarritan aipatzen da gaur egungo gazteriak ez duela esfortzurik egin nahi, eraikuntza sektoreko langile gabezia azaltzeko erabiltzen den aitzakia. Sektore horretan kontua da langileek oroimena daukatela, 2008ko krisian eraikuntzako langile horiek alde batera utzi zituztela, goian zerua eta behean lurra zutela geratuz. Ostalaritzaren egoera ere hor daukagu, lan baldintza txarreko sektorea, soldaten parte bat isil poltsan doana eta kotizatu barik, lan ordutegi kaxkarrekin. Pandemia heldu eta egoera gordina agerian geratu zen. Zertarako bueltatu lan prekario batera, beste enplegu prekario pixka bat hobeak daudenean?
Konponbiderik egon daiteke? Lana eta kapitalaren arteko gatazkan oinarrizkoa den borroka deskribatzen ari gara. Enpresen helburua gainbalio handiagoa eskuratzea da, lan karga handituz eta, posible bada, gutxienekoa ordainduz. Langile “gabezia” aipatzen denean, ia kasu gehienetan, ez da gabezia erreala. Arazo hori aurrez aurre jartzerakoan, ez da lan baldintzen inguruan berba egin nahi, enpresek ez dituzte euren gain hartu nahi prestakuntzaren erantzukizuna eta kostua. Patronalek ez dute euren txostenetan hori azpimarratuko, ezta aipatuko ere.
Enpleguari buruz hitz egiten dugunean, iparrorratza aldatu behar dugu, bizitza ekonomiaren gainetik jarrita: lana soberan dago, gauza da hori birbanatzea, guztiontzako baldintza duinekin, guztiok lan egiteko aukera izateko. 150.000 pertsona langabetu egonda, badago aukera enplegatzeko. Baina hori ez da kapitalismoan gertatuko. Kapitalismoan, langileentzat ez baitago konponbiderik.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Azaroaren 19a komunaren munduko eguna da. Gaur oraindik ere, XXI. mendean, langile askok, hemen, Euskal Herrian bertan, ez daukate haien lanaldietan komuna erabiltzeko eskubidea. Horren adibide dira garraioko langile asko.
Komunak osasun publikoaren giltzarria dira, eta... [+]
Hezkuntzaren Soziologian bada galdera klasiko bat: zertarako existitzen da hezkuntza sistema gizarte batean? Galderari emandako erantzunak ugariak dira, eta aldatuz doaz garaiaren arabera. Baina horien artean nabarmentzekoak ondoko hauek izan ohi dira: eskolak nagusiki... [+]
Adimen artifiziala gizakion eremu asko ordezkatzen ari dela badakigu: erosotasuna, abiadura, efizientzia... Mundu kapitalista honen abiadura beharretan, gizakion ahalegina oztopo dela sinetsarazi digute. Gure, klase xumeen, egiteko eta sortzeko aukerak murrizteko erasoak leku... [+]
Azken asteotan, arkitekturan dihardugunontzat ez da posible izan Valentziako klima gertaera gure lan hizketaldira ez ekartzea. Uraren ibilbidea eraikinen estalkietan, estolderietan, plazetan eta parkeetan pentsatu eta diseinatu behar ditugulako. Ongi dakigu giza eskalako ur... [+]
Autoestimuak batzuetan gauza intimoa dirudi. Baina autoestimuak zerikusia baldin badu norberak bere buruaz duen irudiarekin, norbere buruari ematen zaion balioarekin, zerikusia izango dute hartu ditzakeen erabakiek ere. Zer balio du erabakirik hartu ezin duen norbaitek? Eta... [+]
Sanmartinak gure baserrietan oso ezagunak dira, txerria hiltzeko garaia baita. Jende askok, ordea, ez du jakingo antzina San Martin egunak nekazaritza urtearen amaiera ezartzen zuela. Eta hori ez zen ahuntzaren gauerdiko eztula. Izan ere, urte amaierarekin etxeko ugazabari... [+]
Aste oso batez aritu gara Collodiren Pinotxoren abenturak liburuaren inguruan, unibertsitateko ikasgelan, Haur Hezkuntzako eta Lehen Hezkuntzako irakaslegaiekin. Gure erreferentzia nagusia Galtzagorrik 2011n argitara emandako edizio ederra izan da –hitzaurrea barne, 171... [+]
“Ibiliz ikasten da ibiltzen, eta kantuan kantatzen”. Horixe izan da aste honetako ikasgaietako bat C2ko taldeetan. Helburua ez zen abesten edo oinez ikastea, gerundioa behar bezala erabiltzea baizik. Zer pentsatua eman dit jarduerak, eta irakasten nola ikasten dugun... [+]
Euskararen biziraupena ez da euskaldunok politikaren partidan jokatzen dugun arazo bakarra, baina bai, euskalduntasunaren elementu bereizgarriena den neurrian, gure egoera gehien islatzen duena. Beste esparru batzuetan hainbeste ageri ez dena oso ongi erakusten du. Hasteko,... [+]
Vicent Andrés Estellés poetaren hitzak harturik, bat naiz hainbat eta hainbat kasuren artean, eta ez kasu bakan, arraro edo ezohiko bat. Zoritxarrez, ez. Hainbaten artean, bat. Zehazki, Europako Kontseiluaren arabera, eta ibilbide handiko beste erakunde batzuen... [+]
Etxebizitzaren auzia aspalditik datorren egiturazko arazoa da. Giza eskubidea izan behar lukeena, gehienez ere eskubide subjektiboa baino ez da. Iruzurra dela diot instituzio eta alderdi politiko guztiek hitz politak esan arren, ez diotelako muinari heltzen. Egun, enpresa... [+]
Zertarako irakaskuntza kontzertatua?
Eskola publikoko eragile gehienen kontra EAEn onartu den Hezkuntza Lege berriak irakaskuntza kontzertatuaren doakotasuna bermatzea du helburu, beti ere botere publikoen finantzaketaren bidez, jakina. Espainiako Estatuan ere gobernukideek... [+]
Azaroaren 15ean Errenteria-Oreretan Euskal Herria Digitala osatzen dugun eragileek antolatutako hirugarren jardunaldiak egingo ditugu. Autodefentsa digital feminista lantzeko tailer bat eta digitalizazio demokratikoa oinarri izango duen hitzaldi bat izango dira... [+]
Aste batzuk daramatzagu hedabide eta sare sozial guztietan Iñigo Errejoni indarkeria matxista batzuengatik egindako akusazioei buruzko iritziak entzuten. Horrekin batera, eztabaida asko sortzen ari dira: nola salatu behar dugun emakumeok, nolakoak izan behar duten gure... [+]