“Politikoki kontrapuntu argia jarri dugu”
Frankfurteko liburu azokan Espainia herrialde gonbidatua izango zela jakindakoan martxan jarritako Beyond Spain ekimena antolatzen aritu da azken hilabeteetan Petra Elser. Hitzaldiak, mahai-inguruak eta irakurraldiak egin dituzte, besteak beste. Itzultzailea da Elser, Euskal Herrian bizi izan da luzaroan, baina aspaldi honetan berriz ere Frankfurten ditu lana eta bizitokia. Harremanetan jarraitzen du euskal errealitatearekin. Itzultzailea, aktibista eta etorkinak euskalduntzeko esperientzia oparoa lantzen ezagutu dugu gurean.
Zer moduz joan da Frankfurteko zuen egitaraua?
Orokorrean oso pozik gaude. Inguruan 25 idazle, hizlari eta parte-hartzaile mugitu ditugu eta hurbildu dira hona. Diasporako komunitatea, Alemanian eta inguruan bizi diren euskaldun, katalan eta galiziarrak. Guretzat aukera ederra izan da komunitate ugaritako idazle eta jendearen artean harremanak sortzeko. Literatura eta mundu ezberdinen artean, sindikalistak, lan politikoa egiten dutenen artean…. Politikoki kontrapuntu argi bat jarri dugu. Liburu azoka ireki eta Espainiako errege-erreginak ikusi ditugu ia egunero hemengo hedabideetan eta guk beste irudi bat eman dugu, horren kontra sortu dugu gune bat.
Prentsan idazle batzuk espainiar bezala agertu dira: Katixa Agirre, Bernardo Atxaga… Baina guk ez dugu hori elikatu eta alde horretatik pozik gaude. Gero hitzaldi interesgarriak entzun genituen, irakurraldi politak eta jendetsuak, rap kontzertua areto betearekin, hiru hizkuntza komunitatetako taldeekin. Hori ez da inoiz egin Alemanian, oso adierazgarria izan zen kulturalki eta zentzu horretan poz-pozik gaude.
Zergatik ikusi zenuten beharrezkoa horrelako formatu bat?
Ez dakigu espainiarren estrategia beraiek asmatu zuten edota alemaniarrek proposatu edo behartu zituzten. Kasu guztietan estrategia izan zen kultur aniztasunaren adierazle moduan aurkeztea haien burua. Idazle euskaldun, katalan eta galego asko gonbidatu zituzten eta horrekin erakutsi nahi zuten oso irekiak direla, guztiek lekua dutela, denak kabitzen direla Espainia barruan eta aldi berean denak direla espainiarrak. Guk erakutsi nahi genuen hori faltsua dela. Nahiz eta hemen erakutsi hizkuntzaren aniztasuna edo euskal literatura eta literatura katalana, gero hizkuntza politika oso ezberdina da. Hori erakutsi nahi genuen, benetan zer gertatzen den gure nazioen komunitateetan eta zein den hizkuntza politika eta non murrizten duten hizkuntzaren erabilera. Eta Espainia barruan egotera behartzen gaituzten bitartean inoiz ez dela izango eskubide osoa norbera bere hizkuntzan bizitzeko. Nola aurkeztu gure literatura, politika, kultura gure ikuspegitik, aldez aurretik jarrita zegoen egitarau baten barruan, gonbidatu moduan. Diruarekin denetarik egin ahal da, hegaldia ordaintzen badizute aukera daukazu idazleak ekartzeko.
Nolako publikoa hurbildu da?
Ekitaldien arabera ezberdina izan da. Gai historikoen ekitaldietara, Gernika eta 1936ko Gerra, memoriaren inguruko ekitaldietara batez ere gazteak hurbildu dira. Nabari zen beraiek gai hori ez dutela ezagutzen eta interesa daukatela. Errepresioaren gaira gazteak hurbildu ziren eta gero aspaldiko ezkertiar jendea, betiko interesengatik.
Hizkuntza eskubide eta eskubide politikoei buruzko hitzaldietara irakasleak, sindikalistak, etorkinekin harremanak dituztenak. Hizkuntza gutxituen gaia ez da bakarrik Euskal Herrian ematen, herrialde askok dituzte hizkuntza gutxituak. Afrikatik hona datozen etorkinen herrialdeetan hizkuntza gutxituak hitz egiten dituzte, baina ez dira onartuak. Alemaniako eskoletan atzerriko jatorria duten ikasleen ehuneko handia dago. Saiatu ginen hango esperientziak hemengo jendeari ulertarazten, beraiek ere haien lanean erabili ahal izateko.
Irakurraldietan bi motatako jendea batu dugu: alde batetik, erreferentziak zituztenak, batez ere euskal literaturarena, batzuk baita katalanena eta galegoena ere. Bestetik, publiko herrikoia, auzoko publikoa edo literaturazaleak.
Euskal literaturarekiko harremanik piztu da?
Hemen aspaldi piztu zen harreman hori. Duela 15 urte Joseba Sarrionandiaren Lagun izoztua alemanera itzulita aurkeztu genuen. Gero Zubiak literatur bilduma sortu zen, eta euskal idazle ezberdinen bilduma argitaratu zen. Oraindik existitzen da hainbat lekutan. Raul Zelik-ek argitaratu zuen Lagun armatua. Gero badaude irakurraldi batzuk Euskal Etxeak antolatutakoak. Euskal idazleak gonbidatzen dituzte. Beraz, badago jendea erreferentziak badituena. Lagun izoztuaren irakurraldia oso formatu interesgarrian egin zuten: pertsona batek liburuaren historia kontatzen zuen eta tartean hiru pertsonak irakurri zituzten liburuen zatiak; neska kurdu gazte bat, Irandik duela 30 urte errefuxiatu moduan etorri zen gizon bat eta mediku bat Mediterraneoan itsasontzi batean ibili dena errefuxiatuei laguntzen. Ideia izan zen haiek hirurek eleberri bat irakurtzen zutela baina era berean haien istorio propioa sartuta zegoela. Asko gustatu zitzaidan. Hori izan zen literatura modu herrikoian tratatzea eta bizitzaren, politikaren eta gizartearen parte izatea eta ez merkantilizatuta.
Atzo hasi eta bihar bukatuko da Geure Gelatik azoka, Azkoitian. Emakumeen literatura oinarri duen euskarazko azoka da. Aurten, Jasone Osoro izango da omendua.
Doinuele euskara hutsezko plazen sareko hurrengo hitzordua irailaren 30ean izango da, Doberaren eskutik, 11:00etan hasita. Zenbait idazlek liburuak aurkeztuko dituzte, tartean Jakoba Errekondok eta Garbiñe Larreak. Bertso saio literarioa eta kontzertua ere egongo dira.
Abuztuaren 31era arte egin daiteke postua jartzeko eskaera. Aurten diskoak saltzeko aukera ere egongo da, lehen aldiz. Emanaldi eta aurkezpenak iragarri dituzte antolatzaileek. Dobera euskara elkarteak antolatzen du euskara hutsezko azoka, eta orain, Doinuele Euskarazko Plazen... [+]
Joan den ekainaren 3an egin zen Ziburuko 4. Euskal Liburu eta Disko Azoka eta antolatzaileek –Baltsan Elkartea eta ARGIA– balorazio orokorra egin dute. Azoka handituz joan da bere erritmoan, urratsez urrats, urtetik urtera baieztatuz 2019ko hastapen hartan... [+]
Martxoaren 24 eta 25ean egingo da Geure Gelatik liburu azoka Azkoitian. Emakume idazleen azken bi urtetako ekoizpena ezagutu ahal izango da bertan, bai herriko liburu dendek hornituko dituzten mahaietan itzulitxoa eginez, eta baita hitzaldi, mahai-inguru eta fomato berezietan... [+]
Euskara hutsezko liburu eta diskoen azokek eta ekimenek indarrak batu dituzte: Doinuele sortu dute guztien artean, Euskarazko Plazen Sarea. Oraingoz, zortzi herri edo ekimenek osatzen dute sare hau eta gaur elkarrekin aurkeztu dute Bilbon aurtengo ekitaldien egutegia. Euskal... [+]
Gerriko kultur elkarteak antolatuta, urteroko azokarekin hitzordua dute lazkaotarrek, abenduaren 16,17 eta 18an. Musika emanaldiak, tailerrak eta buruhandiak ere izango dira asteburuan.
Zein da Etxepareren egitekoa Frankfurtekoa bezalako azoka baten?
Gure egitekoa orokorrean ez dago merkatuaren eremuan. Hor badaude profesionalak, kasu honetan editoreak, autoreak, itzultzaileak… sistema oso bat. Frankfurteko azoka, hain zuzen, eskubideen salmenta eta... [+]
Europako liburu azoka handienak milaka bisitariren, mundu osoko argitaletxeen eta editoreen, eta bertaratu diren euskaldunen arreta piztu du urriaren 19tik 23ra Frankfurten. Kontinenteen pabiloien artean, Asturias, Galizia, Katalunia eta Euskal Herriko idazle, ilustratzaile eta... [+]
Frantzian bereziki, baina mundu erdian barrena ibiltzen da Aritz Otazu XVI. eta XVII. mendeetako liburuen bila. Nafarroako eta Euskal Herriko historia ezagutzera ematea da bere pasioa eta zuzentzen duen Mintzoa Argitaletxearen xedea. Mintzatzen ematen du egun osoa: bezeroekin,... [+]
Urtero bezala, Durangoko Azokan aurkeztutako nobedadeak aurki daitezke azoka honetan ere. Arrantzale Auzoan izango da abenduaren 13a arte, goizez 11:00etatik 14:00etara eta arratsaldez 16:30etati 20:30etara. Eta %10eko beherapen edo deskontuarekin gainera.
Ekainaren 1ean Ziburuko plaza bete zuten hamazazpi argitaletxeetako lanek. Batez ere ingurukoak eta Euskal Herriko hainbat herritatik joandako euskaltzaleak aritu ziren eguzki galgatan euskarazko komiki, liburu, disko eta bestelako gaiak ikusten. "Lehen urtea baizik ez da,... [+]
Maddi Zubeldia Arozena, Baltsan elkarteko kidea da, idazlea eta kantaria: "Ziburuko euskal liburu eta disko azoka Argia aldizkariarekin bat egitea naturala iruditu zaigu, balore berak partekatzen baititugu, euskaldun, solidario eta burujabe, txikitik eraginez", erran... [+]