Arkitektura modernoan X izpien aurkikuntzak eragin handia izan zuen, kontatu du Beatriz Colomina arkitekto eta Princeton-eko akademikoak Donostiako Tabakalerara berriki egin duen bisitaldian. Medikuntza eta arkitekturaren arteko lotura agertzen du kontakizun konkretu honek, betidanik oso gertu izan direlako, medikuntzak espazioen bizigarritasunerako egindako eskakizunak –aireztapena, argitasun naturala– diseinuaren garapenean gako izan baitira. X izpiak lehenengoz gizarteratu zirenean, teknologia berriak lortzen zuen irudia, hezurdura eta hezurren inguruko orban lainotsu misteriotsuak osatua, erakargarri suertatu zen garaiko gizartearentzat eta bere erabilera orokortu egin zen, edonon egin zenezakeen zure eskuaren erradiografia bat, egun argazki bat egiten dugun tankeran –aurrerago jakin zen X izpiek sortu dezaketen kaltea gorputzean–.
X izpiek sortu zuten gorputzaren erakusketa erradikalak lilura kontzeptualagoa ekarri zuen arkitekturara. Teknologiaren bitartez, ordura arte intimo, ikusezin eta oso pribatu ziren gorputz barneko organoak publiko bilakatu ziren. Eraikinak pribatutasunaren eremua defendatzeko gailuak izan direnez, eraikinaren barnealdea denon begietara jartzeko aukera iraultza handia zen. Eraikinak, gardenak ziren paretekin, X izpien efektua lortzeko grinarekin hasi ziren planteatzen. Barnealdera begiratzeko desioa lehertu zen, den-dena besteen begietara erakusteraino. Eta orduantxe eraiki ziren historiako lehen “etxe gardenak”, intimoaren erretratu gisara. Etxearen barnealdea arrotzaren bistara irekita azaltzen zen, erradiografia bat imitatuz. Bestelako eraikinetan, hezurdura eta azalaren metafora erabiltzen hasi ziren, barnealdea kanpoaldearen parte eginaz.
Zientziak frogaren ikusgaitasuna babestu eta gure pentsamendua zientziaren logosak antolatzen duen bitartean, ikusezinak misterio handia piztuko du eta ikusezinak ikusgarriaren dimentsioa hartzean iraulketa sortzen jarraituko du.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Barkatu hariztiak, artadiak, zumardiak, lertxundiak, lizardiak, haltzadiak, gaztainadiak, urkidiak, gorostidiak, sagastiak, pinudiak eta zuhaitzen elkarte guztiak, baina, gaur, pagadiak du hitzordua negu-mugako ospakizunak direla eta.
Errazagoa egiten zait negu-mugako... [+]
Badator Euskaraldia, berriz ere. Urte berriko udaberrian izango da oraingoan, antza. Dagoeneko aurkeztu dute eta, egia esanda, harritu egin nau; ez Euskaraldiak berak, ezpada beraren leloak: Elkar mugituz egingo dugu.
Irakurri edo entzun dudan lehenengoan, burura etorri zait... [+]
Ildo beretik dator Eusko Jaurlaritza berriaren politika. Hitzak bai, baina ekintzak ez dira argi ikusten Pradalesen gobernuak aurkeztutako aurrekontuan.
Sistema kolonial kapitalista heteropatriarkala auzitan jartzen eta borrokatzen denean, gupidarik gabe erasotzen du bueltan. Eskura dituen tresna guztiak erabiliz, instituzioak, medioak, justizia, hizkuntza, kultura, indarkeria... boterea berrindartzeko, sendotzeko eta... [+]
Ez dakit zuek ere pertzepzio bera ote duzuen –aitor dut: modu azientifikoan hasi naiz idazten hemen–. Pereza hitzaren hedatze naturalaz ari naiz. Gero eta gehiago aditzen baitut Hego Euskal Herriko bazterretan: euskaraz, espainolez eta, jakina, euskañolez... [+]
Askok, Gabonetan, ilusioa baino alferkeria handiagoa sentitzen dugu familia-otordu eta -topaketetan pentsatzean. Baina aurreratzen dizuegu ez dela otordua bera kolektiboki deseroso sentiarazten gaituena, familia tradizionala definitzen duen normatibitatea baizik. Are gehiago,... [+]
Betidanik begitandu zait esanguratsuagoa han-hemenka topa daitezkeen guruztokiei gazteleraz esaten zaien modua: humilladero. Ez al da guruztoki edo santutxo izen nahiko light, zuri edo haragoko konnotaziorik gabekoa? Azken batez, bertatik pasatzen zen oro umiliatu behar zen... [+]
Siriako Arabiar Errepublikaren amaierak harridura handia sortu du, gertatu den moduagatik: azkar eta ia erresistentziarik gabe. Halere, ez da hain arraroa herrialdea suntsituta, pobretuta eta zatitua zegoela kontutan hartzen badugu. Aspalditik siriar gehienen ardura ez zen nor... [+]
Nobedadea izan ohi da Durangoko Azokari lotzen zaion hitz entzunenetako bat. Nobedadea han, eta nobedadea hemen. Zenbaitetan, ordea, lehengokoari beste itxura ematea aski izaten da etiketa hori itsasteko. Talentu berriztagarriz birmasterizatutako CDek eta berrargitalpenek badute... [+]
Euskara txikitasunean handia den ur emaria dugu. Bertako tanta bakoitzak gure kultura ureztatzen eta biziberritzen du. Egarri den hari itsaso bete ur eskaini. Euskara putzu sakon eta ilun batetik etorri izan bada ere, guztiok atera dugu gure ur-gazi lagina, eta guztiok bilakatu... [+]
Gazteak gero eta lehenago hasten dira pornografia kontsumitzen; izan ere, bere sexu heziketa bakarra da pornoa. Nola demontre heldu gara honaino?
Gaur egun, onartu behar da Interneti esker pornografia ikustea askoz errazagoa dela. Tamalez, klik baten bidez 7-9 urte arteko... [+]
Joan den abenduaren 5ean, PPk lege proposamen bat aurkeztu zuen Nafarroako Parlamentuan, Nafarroako toki entitateetako Idazkaritza eta Kontu-hartzailetza lanpostuetan funtzionarizazioa lortzeko prozesuak bereizteko. Hori gertatuko balitz, 30 pertsona inguruk merezitako... [+]
Nazio Batuek abenduaren 10ean Giza Eskubideen Nazioarteko Eguna aldarrikatu zutenetik 51. urteurrena bete da aurten. Data horrek garrantzia hartu du Euskal Herrian eta Euskal Herriko Giza Eskubideen Behatokitik gogoetarako zenbait elementu eskaini nahi ditugu.
Nazioarteko... [+]