Nondik idazten eta nondik irakurtzen dugun, edo zerk idazten gaituen eta zer idazten dugun. Poesia, idazketa edo, oro har, hizketa ulertzeko duen erak badu zeresanik joan den maiatzean Izaskun Igoa Jaimerenak (Ziga, 1995) argitaratu zuen Hotza bazkatzen (Balea Zuria, 2022) poema-liburuan. Aurretik literatura munduan ibilia izan arren hauxe dugu Zigakoak argitaratutako lehen olerki-bilduma, Donostia Kultura V. Poesia Saria eman diona.
Poema bakoitzak liburua ardazten duten hamar galderetako bati ihardesten dio, erantzun irmo baino, galdera berrien sortzaile izaki: gure joera, kezka eta harremanek, jendartean bizi eta izateko ditugun moduek ez baitiete beti lege matematikoei erantzuten. Eseri eta frenesia geldotzeko parada dira hala poemok: ezinegona abiapuntu, egoten ikasteko abagune; barrutik kanpora begiratzeko aukera, edo alderantziz. “Haizerik zakarrenak / harrotutako adarra ere, / arbolaren mugen artean / mugitzen da. / Airearenetan, puskatu”. Hausten den nitasun bat dugu lerrootan, minari, kaosari eta pentsamenduari itsasten zaiona, baina itaun konplexuak galdegindako konplexutasunez tratatu eta puskaka bere osotasuna azpimarratzen duena.
Haizea airea da mugimenduan, aire gabeziak dakarren gehiegikeria da arnasestua, barneratzen dena arnasa eta kanporatzen dena hatsa. Igoak frogatzen duen legez, ordea, aireak adieraz dezake hori baino askoz gehiago: bilakatzen da fereka, presa edo egonezin. Gorputzean, denboran eta naturan topa ditzakegun elementuak ere badarabiltza ni poetikoak maiz bere buruari zuzendu eta irakurleari jarrera erreflexiboa izan dezan gonbita egiteko. Horrela, besteak beste, bizimodu modernoak eskaintzen digun balizko askatasunaren eta lotura bakotzat jotzen den amodioaren disekzio zorrotza egiten du, hizkera argi eta sarkorra baliatuta.
“Ezin da hitz bera izan / nik idatzi / eta zuk irakurri duzuna. / Bio grafia”: akaso irakurtzeak idaztearen uste baino antza handiagoa duelako. Igoak berak irakurri dituen hainbat idazleri egindako aitortzek osatzen dute bilduma, elkarrizketa horretan irakurleari bere esanahi propioak eraiki ditzan aukera eskainita.
Barkamena existituko ez balitz bezala
Mariana Travacio
Erein, 2024
---------------------------------------------------
Izenburuak autolaguntza liburu batena eman lezakeen arren Ereinek narratiba sailean argitaratu duen western itxurako testua da honako hau. Fernando... [+]
Josefa, neskame
Alaitz Melgar Agirre
Elkar, 2024
-----------------------------------------------------
Josefa Agirre Etxeberria frankismo garaian neskame aritu zen emakumeetako bat izan zen. Hamalau urterekin deserriratu ondoren, bizitza osoan zehar bizilekuz aldatzera... [+]
Antzerkiaren labirintoan I
Ander Lipus
EHAZE eta Susa
---------------------------------------------
Ander Lipus antzerkigileak EHAZE eta Susarekin argitaratu ditu bere autobiografia teatrala eta antzerkiari buruzko argitalpenak. Antzerkiaren labirintoan I. Bitakora... [+]
ARGIAko erredakzioaren eskutik, sei irakurgai proposamen.
"Arrats arrunt bat zen. Zapoarentzat”. Arrats hori da Maite Mutuberriak album honetan kontatzen diguna. Oso testu gutxi du liburuak, eta irudiek ederki kontatzen digute istorioaren nondik norakoa.
Hasieratik ikus dezakegu ilustrazioetan zapo handi eta lasaia,... [+]
Liburu honetara hurbiltzen denak lehenbizi G. Mabire-ren irudiekin egingo du topo. Komikiaren estiloko irudiak dira, trazu oso zehatzak eta kolore bizikoak, pertsonaiak eta egoerak erraz interpretatzen laguntzen dituztenak. Irudi horiek testuarekin bat datoz: laburra eta zehatza... [+]
Lan kontu bat dela eta berrirakurri behar izan dut liburu zoragarri hau. Teoria, genealogia eta historia feminista batzen dituen liburu motz honek kritika ugari izango zituelakoan sarean begiratu eta, sorpresa! bakarra aurkitu dut, Irati Majuelok Berria-n idatzi zuena.
Sorpresa ederra izan da Consonni argitaletxeak argitaratu berri duen liburua. Ez nuen ezagutzen Montserrat Roigen lana eta aurkikuntza harrigarria izan da, zinez. Batetik, Franco hil berritan argitaratu zelako estreinakoz eleberria (1976an) eta garai hartako Bartzelona... [+]
1991n argitaratu zuen Bernardo Atxagak Behi euskaldun baten memoriak. Liburuak ibilbide luzea eta arrakastatsua izan du euskaraz nahiz bestelako hizkuntzatan. Alemanian gehien saldutako liburuen artean egon zen, J. Eccleshare editore britainiarrak irakurri beharreko obratzat... [+]
Neguko naretasun hotz eta lur etzearen ostean etor daitekeenaren promes izaten da udaberria, eta hainbatek eta hainbatetan idatzi izan diote lora dadin deika. Promesak promes, ordea: ez da inoiz udaberri ziurrik galbidean den lurrean. Ez behintzat aldaketaz edo, zehazki,... [+]
Lehengusinarekin eta haren senarrarekin landa aldera egindako irteera batean hasi zen dena. Horiek afaltzera joan eta ez ziren etxera itzuli. Haien bila atera eta horma batekin topo egin arte ibili zen protagonista. Hortik aurrera, hormak ez dio aurrera egiten uzten eta bi... [+]
Feminista eta anti-arrazistatzat duzu zure burua? Bururatu zaizu inoiz ezagutzen duzun feminismoaren historia zuria eta kolonialista dela? Kultura ez-zuriei buruz duzun ezagutza edo begirada zalantzan ipini dituzu? Ahalduntze feministaren inguruko irakurketa kritikorik egin... [+]
Soinean daramate etxea barraskiloek, bizkar-zorro kiribildua bailitzan, bizitzeko beharrezko dituztenak hara eta hona garraiatuta. Etxeak, ordea, kraskatu eta bitan bana daitezke. Bikoiztu ere egiten dira tarteka, behin-behinekoz bada ere gotorleku izatetik zama izatera igarota... [+]
Afaltzen ari zirela entzun zuten ate hotsa. Zeruko izarrek sabbata heldua zela zioten”, horrela hasten da Gaizka Arostegiren nobela labur hau, Gestapoko "zakurrek” Sara eta bere gurasoen etxeko atea jotzen duten unean. Irakurleak ondorioztatuko zuen moduan,... [+]
Oihane Jakaren poema liburua ireki eta eskaintza bi aurkituko ditugu. Aitari bata, seme-alabei bestea. Aipagarria da, topatuko ditugun poemekin lotura zuzena baitute.
Liburuaren egiturak hiru atal ditu: Hamaika urte, Hamaika hilabete eta Hamaika egun. Hamaika zenbakia asko... [+]