Sokak, piztiak eta loreak
Arte dramatikoa arte efimeroa da eta aldi bakoitza berezia da horren ondorioz. Bere hutsuneetako bat, ikerketaren ikuspegitik, dokumentazio falta da. Hala ere, azken aldian, zorteko gabiltza. Batetik EHAZEren argitalpenak eta bestetik EHAZE eta Susaren arteko lankidetzatik jaiotako Ganbila bilduma ditugulako.
Horri perspektiba feminista gehitzen badiogu, beste hutsune batez ari gaitezke. Emakume sortzaileen ikusgarritasunaren arazoaz (arte guztietan gertatzen dena, jakina). Baina hor ere zorteko gabiltza. Eneritz Artetxek 2019an EHAZErekin argitaratu zuen Karanbola hirukoitzan esan zuen emakume sortzaile euskalduna izatea zapalkuntza hirukoitza dela eta egoera horrek asko zailtzen duela bidea.
2021ean, ordea, Amancay Gaztañaga etorri zaigu 39 lore lanarekin. “Emakume dramaturgoak behar ditugu, antzerkiaren mundua ondo ezagutzen dutenak, idatz ezazu nahi duzuna” esan zioten, eta hala egin du. 38 lorek sendatzen omen dute arima eta egileak bat gehiago sartu du sortan, bere ekarpen pertsonala egiteko.
Artetxek eta Ganbilakoek pasatako lekukoa hartu eta gaia bere esperientzia eta ezagutzatik kokatu du lehen atalean: euskal emakume sortzailea, dramaturgoa, pertsonaia izatea zer den eta antzerkiari buruzko hausnarketatxoa. Jarraian antzezlan bat sortu du: 39 lore. Azken atalean antzezlaneko pertsonaien oinarrian dauden antzerki klasikoko emakumezko pertsonaiak erakutsi dizkigu, “piztiak”, bere hitzetan.
Antzerkiaren munduak eman dizkigun emakumezko erreferenteen berrirakurketa egin du. Batetik, gizonek ikuspegi androzentriko eta sexistatik idatzitakoak direla argituz eta, bestetik, rol femeninoaren mugak eta zapalkuntzak salatuz. Hori gainditzeko beharraz dihardu, eredu berri eta askatzaileak sortzeko proposamena da, daudenak berrikusita edo berriak sortuz egin daitekeena.
Sokak agertzen dira antzezlanean, eta horiek askatzeko gogoa ere bai. Emakumeek jolasteko, sortzeko, begirada partekatzeko gonbidapena egiten da. Ongi etorriak zauriak sendatzeko loreak.
Rosvita. Teatro-lanak
Enara San Juan Manso
UEU / EHU, 2024
Enara San Juanek UEUrekin latinetik euskarara ekarri ditu X. mendeko moja alemana zen Rosvitaren teatro-lanak. Gandersheimeko abadian bizi zen idazlea zen... [+]
Idazketa labana bat da
Annie Ernaux
Itzulpena: Leire Lakasta
Katakrak, 2024
Segundo erabakigarriak
Manu López Gaseni
Elkar, 2024
--------------------------------------------------
Nobela labur hau irakurtzen hasi eta harrapatuta sentitzen zara, eta horretan badu zerikusia idazleak ezarritako erritmo bizi eta azkarrak. Lehen hamar... [+]
Dragoiak eguzkia IRENTSI zuenekoa
Aksinja Kermauner
Alberdania, 2024
-------------------------------------------------------
Hamarnaka liburu idatzi ditu Aksinja Kermauner idazle esloveniarrak. Euskaraz plazaratutako lehenengoa dugu hau, Patxi Zubizarretak itzulia eta... [+]
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Erein, 2024
----------------------------------------------------
Izenburuak eta azaleko irudiak (Puntobobo, artile-mataza eta trapuzko panpina) osasun mentala, puntua egitea eta haurtzaroa iradokiko dizkigute, baina adabaki gehiago... [+]
Itsasoa bete urre
Dani Martirena
Irudiak: Ana Ibañez
Txalaparta, 2022
--------------------------------------------
Liburu honetara barneratzen den irakurleak sentsazio ugari izango ditu. Deigarria da azaleko letren urre kolorea eta zuritasuna, goialdean ageri den... [+]
Migranteak
Issa watanabe
1545 argitaletxea, 2024
-------------------------------------------
Ezagutzen ez nuen 1545 argitaletxeak 2024an itzuli eta kaleratu du Issa Watanaberen Migranteak liburua. Animalia talde batek egiten duen migrazio prozesua kontatzen du; eta... [+]
DETAILE XUME BAT
Adania Shibli
Itzulpena: Aitor Blanco Leoz
Igela, 2024
----------------------------------------------
Egunotan, Israelgo soldadu batek bideo-joko batean balego bezala droneak erabilita Palestinako ospitaleak, eskolak, errefuxiatu-eremuak bonbardatzen... [+]
Fun Home. Familia-istorio tragikomiko bat
Alison Bechdel
Txalaparta, 2024
---------------------------------------------
Fun Home. Familia-istorio tragikomiko bat (2006) nobela grafikoaren lehen argitalpenarekin egin zen ezaguna Alison Bechdel komikilaria, nahiz eta berak... [+]
PLEIBAK
Miren Amuriza Plaza
Susa, 2024
--------------------------------------------------
Miren Amurizaren bigarren eleberria argitaratu du Susak Durangoko azokaren atarian: Pleibak. Aurretik egindako grabazio baten gainean kantatzen ari zarelako antzerkia egitea da... [+]
Non sense liburua
Edward Lear
Itzultzailea: Juan Kruz Igerabide
Denonartean, 2024
----------------------------------------------
Edward Lear idazle eta ilustratzaileak 1846an argitaratu zuen esku artean dugun obra hau. Igerabidek liburuaren hitzaurrean dioen bezala,... [+]
Hetero
Uxue Alberdi
Susa, 2024
----------------------------------------------------
Negazionismoaren, manosferaren eta trollen aroan ezinbestekoa da literaturaren ekarpena, errealitatearen tolesei begira jartzeko tresna paregabea delako: inguruan ditugun zapalkuntza... [+]
Guardasolak euria nahi du
Patxi Zubizarreta
Ilustrazioak: Irrimarra
Ibaizabal, 2024
---------------------------------------------
Duela 30 urte argitaratu zuen Patxi Zubizarretak Marigorringoak hegan liburuxka; J. M. Lavarellok ilustratua eta Edebé argitaletxe... [+]
Begiak zerumugan
Idazlea: Miren Agur Meabe
Ilustratzailea: Ane Pikaza
Elkar, 2020
-------------------------------------------------------
Askotariko testuak eta liburuak argitaratu ditu Miren Agur Meabek. Literatur genero guztiekin aritu da: haur eta gazte literatura,... [+]
Barrengaizto
Beatrice Salvioni
(Itzulpena: Fernando Rey)
Txalaparta, 2024
------------------------------------------------
Barrengaizto izenburua aukeratu du Fernando Reyk Beatrice Salvioni-ren La malnata itzultzeko. Reyk dio idazlearen ahotsa izaten ahalegindu dela,... [+]