Apiril honetako Le Monde Diplomatique hilabetekarian artikulu interesgarria idatzi du Pierre Rimbertek: Événement total, crash éditorial (“Gertakari oso, erortze editoriala”). Berriketariak dio Mendebaldeko espazio mediatiko nagusian ohargarria dela nola gertaera batzuek bat-batean toki guzia hartzen duten, botere politikoak moldatu ikuspegi bakarretik. “Gertaera oso” horiek beste guziei gaina hartzen diete. Gainera, azaletik eta beroan bero baizik ez dituzte jorratzen kazetari gehienek. Hedabide horietan, propaganda ofizialetik kanpoko iritziei toki murritza uzten diete, bereziki arnas luzeko ikerketa sakonen ondorioak direlarik.

Mementoko adibidea dugu Ukrainiako gerlarena, dio Rimbertek: badirudi hedabide handiek eginbehartzat daukatela, ez informatzea, ez argitzea, ez hausnarraraztea, baizik eta mobilizatzea, ukraniarren alde eta errusiarren kontra. Irudi eta berri negargarriak etengabe zabaltzen dituzte kanal publiko eta pribatuek, berehalako sentsazioak eragiteko xedez, edozein albiste, artikulu, zutabe, kronika, atal edo sailetan. Libertatea eta Estatu burujabetza bezalako balore sakralizatuen izenean, galdegina zaigu haiekin jauzkorki bat egitea, baina gogoetatzen eta ulertzen saiatzea, ez.

Ezinegon izugarri horretan parte hartzen du jendarte guziak, manera absurdoz batzuetan, Rimberten arabera: Milaneko Bicocca unibertsitateak Fiodor Dostoievskiri buruzko kurtso bat ezeztatu du “polemika saihesteko” eta Gatuen Nazioarteko Federazioak erabaki du gatu errusiarrak baztertuko dituela bere txapelketetatik.

Rimbertekin ados nago. Zentzugabekerietara joan daitekeen irakite horren partez, erreportaje mamitsuak irakurri nahiko nituzke Zelensky ukraniar lehendakari gazteaz, haren politika, ideologia eta estrategiaren argi eta itzalez. Nahiko nuke berdin hedabide guzietan gehiago eta serioski galdekatuak izan daitezen bakea eta gerla kontzeptuak Europaren baitan: bake estrukturala omen da Europar Batasunaren zimendua, hori da hedabide gehienek zabaltzen duten “egia”, baina Europa osoak erroak ez ote dauzka lehengo inperialismoen arteko gatazketan, Estatu-nazio handinahi berriagoen arteko tirabiretan, gerla hotzean, prekariotasun eragile den neoliberalismoan? Beste kontaketak entzun nahiko nituzke Ukrainiari buruz, beste kontaketak Europari buruz.

Beste eleak ere nahiko nituzke sosegu bila dabiltzan iheslariez: ezin jasana zait hedabide nagusiek aipa ditzaten ukraniarrak modu urrikalgarrian, besteak aldiz modu bihozgabe, bortitz eta gutxiesgarrian. Buruzagi politikoen ahoetan, lehenak “errefuxiatuak” omen dira, beste hauek “migratzaileak”; bidezkoa da ukraniarrak janztea, artatzea, gure etxeetan aterpetzea; ez da onargarria haatik besteak garraiatzea edo babestea: agintarien hitzek berek erakusten dute ukraniarrak eta besteak ez direla kontaketa beraren protagonistak. Ukraniarrak, delako “gertaera osoaren” zentroan dira; badirudi beste etorkinak halabeharrak ustekabean bultzaturik direla hona etorri, kontaketa anekdotiko baten aktore txarrak bailiran.  

Historiaren kontakizunaz eta hiztegiaz bestela jabetzeko beharra sentitzen dut. Anartean, ez dut solas ofizial bihurria eta arrazista ekintzetan sostengatu nahi, baina berdin lagundu beharretan dagoen bakoitza. Siriar, afganistandar, irandar, ukrainar ala aberrigabeko, edozein presunak errespetu bera merezi baitu.