Elena Crespi Asensio (Torelló, Herrialde Katalanak, 1981) psikologoa, sexologoa eta Con V de Violeta kongresu feministaren sustatzailea da. Martxoaren 28tik 31ra bitarte izango da bigarren edizioa, online, eta maskulinotasuna izanen dute hizpide. Hitzaldiak doan ikusi ahal izango dira 24 orduz eta ordainduz gero bideo zein audio formatuan gorde ahal izango dira.
Zergatik da garrantzitsua gure feminismoa berrikustea?
Modu horretan soilik konturatuko baikara barneratu ditugun irakaspen matxistez. Feminismoan murgiltzea ikaskuntza eta berrikusketa prozesu iraunkorra da, gero eta kontzientzia handiagoa hartzen baitugu horrela, egiazki matxistak diren eta normalizatu ditugun gauzekiko. Berdina gertatzen da eguneroko arrazakeria, kapazitismoa, LGTBIQA+fobia eta abarrak antzematen hasten garenean…
Begirada transinklusiboa faltan somatzen al duzu gainontzeko egitasmo feministetan?
Aunitz. Are gehiago, hori ere izan zen Con V de Violeta sortzeko arrazoietako bat. Begirada transinklusiborik gabe ez dago feminismorik, transfobia baizik. Eta borroka feminista borroka intersekzionala den heinean, emakumeok (zisgenero zein transek) pairatzen ditugun zapalketen kontzientzia hartzeko ere borrokatzen du. Zapalketa horiek ugaritzen dira, gainera, zapaldutako bertze kolektiboetako kidea bazara. Gizarteratu diren espazio gehienetan begirada zisheteroa nagusitzen da eta, bertze hainbatetan, partaide transfobikoek parte hartzen dute. Imajina dezakezu ikasketa espazio bat teoria arrazistak defendatzen dituen norbaiten partaidetzarekin? Edo faxistak? Nik behintzat ezin dut onartu giza eskubideen alde lan egiten ez duen ekimenik, beraz, diskurtso transfobikoak ez dira, inolaz ere, feministak.
Feminismoaren banaketa egiazkoa da edo patriarkatuaren eraikuntza bat da?
Feministon arteko banaketa garaipen patriarkal eta kapitalistarik handienetakoa da. Banatuta bagaude indar gutxiago dugu, elkarren aurka egiten badugu ahulagoak izanen gara. Bakoitzak soilik norberarengan pentsatzen badu, gainontzekoei gertatzen zaiena gutxiesten dut eta, beraz, patriarkatuak eta kapitalak irabazten du. Horregatik ezinbertzekoa da indarrak batzea.
Zure genero nortasuna zalantzan jartzen ari zarela erran izan duzu. Zein izaten ari da zure prozesua?
Gogoeta prozesu betean nago oraindik eta zaila egiten zait erantzutea. Baina argi dut bidezkoak ez diren rol batzuen arabera hezi nautela eta jaio nintzenean emakume gisa etiketatu izanagatik aukera anitz ukatu zaizkidala. Horregatik, emakume izateak zer erran nahi duen zalantzan jartzen hasi naiz…
Eta, zer erran nahi du?
Lehendabiziko hilekoa izan nuenean emakumea nintzela erran zidaten, amatasuna nire esentziaren parte dela ere erran izan didate beti, emakume izateagatik sentikorragoa naizela eta ederra izan behar dudala… eta orduan nire buruari galdetzen diot: zer da egiazki emakume egiten nauena? Irakatsi dizkidaten eginkizunek edo dudan gorputzak? Emakume gisa definitzen ninduela erran izan didaten guztiak ez nau definitzen. Beraz, etorkizuna ez-binarioa dela uste dut irmoki. Motz gelditzen zaizkigun bi nortasunetan sartu gaituztela uste dut. Horregatik, izenordain femenino eta neutroekin ordezkatuta sentitzen naiz. Ez dakit eztabaida hau norantz joanen den, baina zalantzan jartzea positiboa da niretzat eta aberasten nau.
Amatasuna aipatzen zenuen. Historikoki deserosoa izan da feminismoarentzat. Zergatik?
Gizarte patriarkalak amatasuna inposatu duenez, feminismoaren olatu batean askatasun sexualaren aldeko aldarria nagusitu zen eta feministak bertze muturreraino joan ziren. “Patriarkatuak ama izatea nahi badu, kontrakoa eginen dugu”, alegia. Baina horrek ere ez digu, emakume gisa, askatasun gehiago ematen, eta ama izan nahi duen emakume bat feminista izan daiteke berdin-berdin. Arazoa ez da ama izatea edo ez, arazoa da hori zoriontasunaren bide bakarra dela ulertzeko heztea, betebeharra izango balitz bezala, hain zuzen ere. Horregatik ezinbertzekoa da gure haurrak askatasunean heztea.
Baina, nola hezi daitezke haurrak feminismoan?
Erronka garrantzitsuenetako bat da hori, eurek aukera baitute gauzak desberdin egiteko. Ez dut hemen argi azaltzeko nahikoa tokirik, baina familiok ardura dugu eredu izateko, berdintasunean hezteko baliabideak eman eta eskoletan heziketa feminista aldarrikatzeko. Zalantzarik gabe, hagitz zaila da komunikabideetan, marrazki bizidunetan, telesailetan edo sare sozialetan nagusitzen den edukia aldatzea, baina garrantzitsua da belaunaldi berriek begirada kritikoa izan dezaten eta matxismoa identifikatzeko baliabideekin heztea. Eta, zentzu horretan, erronka nagusia da mutilak nola hezten ditugun, oso ttikiak direnetik, genero sozializazioaren bitartez mutilei eskubide eta eginbehar desberdinak ematen zaizkielako neskekin alderatuz, eta horrek ondorio negargarriak ditu.
Amaitzeko, zein da feminismoaren erronka nagusia, zure ustez?
Gure arteko sororitatea handitzen jarraitzea eta gizonezkoek urrats bat ematea feminismoaren egiazko aliatu bilakatzeko.
“Haurtzaroa emakumez inguratuta pasa nuen, nire amarekin eta amatxirekin: eurek zaindu, elikatu eta hazten lagundu ninduten. Etxean zein kanpoan lan egiten zuten emakumeak ziren, superwomanak. Eta gizonezkoek ere zaindu ninduten, aitak eta aitatxik. Hein batean, maskulinotasun hegemonikoarekin hautsi zuten eurek, baina etxetik kanpo lan egiten zuten gizonezkoen eginkizunak irudikatzen zituzten... Etxeko logistika zein alde emozionala, aldiz, beti egon izan da emakumeen esku gurean. Gure belaunaldiak eta gure seme-alabek desberdin egitea espero dut”.
Bukatu da (bukatzen ari da) tomatearen sasoia eta unea aprobetxatu nahi nuke uda honetan izandako kezka eta amorruak orriotara ekartzeko.
"Oñatiarra da, karisma handia du, baita babes soziala ere", seinalatu dute idatzi batean, sare sozialetako kontu berri baten bidez hedatu dena. Leku ugaritako neska gazteak elkartu dira salaketa egiteko. EITBk bertan behera utzi du, kautelaz, pertsona hori ageri... [+]
Atzo hasi ziren zabaltzen Iñaki Castro musika teknikariaren kontrako salaketak '@denuncias_euskalherria' kontuan, eta dagoeneko dozenatik gora emakumeren testigantzak bildu dira.
Gutxi ateratzen naiz azken urteetan. Askotan esan dut, badakit, baina badaezpada ere. Bertso saio batera joan naiz gaur. “Bejondeizula”. Bai, horregatik abisatu dut gutxi ateratzen naizela, pentsatzen dut zuek kultur ekitaldi askotara joaten zaretela, eta... [+]
Milaka lagun bildu dute Indarkeria Matxistaren Kontrako Egunean deitutako manifestazio eta elkarretaratzeek. Gizon, hedabide eta erakundeei zuzendu zaie Mugimendu Feminista.
Udan izandako indarkeria kasuen gorakada batetik, eta hainbat gizonezkok mugimendu feministak antolaturiko ekitaldiak boikotatu dituztela bestetik, Bortziriak, Xareta, Azkain, Bertizarana, Malerreka eta Baztango mugimendu feministek, erakunde publikoen konpromiso irmoa exijitu... [+]
Azaroaren 20an Donostiako Le Bukowski tabernan abiatuko dute elkarlanean egindako jaialdia. 40 artista, aktibista, pentsalari eta kolektibok hartuko dute parte. Amaiera Gasteizen izango da, ZAS espazioan.
Egin berri dira Euskal Herriko Emakume* Abertzaleen Topaketa Feministak, azaroaren 16an, Laudion. Trantsizio feminista dimentsio guztietan lelopean 500 feminista elkartu ziren. Egun osoz amets egin zuten, utopiak lortzeko bidea marrazteko eta mugimenduko kideak ilusioz betetzeko.
Sexologian eta zoru pelbikoan aditua den Juncal Alzugaray Zurimendi fisioak zenbait gako eman ditu klimaterioa eta menopausia hobeto ulertzeko.
Entitate sozial honen langileek Etxebizitza, Gazteria eta Migrazio Politiken batzordean agerraldia egin dute haien lana azaltzeko. Hizlariek etxebizitza duinak, bizileku zein lan baimena erraztea eta osasun mentaleko baliabide publiko gehiago eskatu dizkiote Foru Gobernuari... [+]
2023ko abuztuaren 4an atxilotu zuten etxean Teherango Inteligentzia Ministerioko agenteek. Desagerrarazi eta gero, fisikoki nahiz psikologikoki torturatu zuten Evingo espetxean. Orain heriotza-zigorra ezarri diote, eta espetxekideek haren aldeko defentsa eskutitza argitaratu... [+]
Igeriketa, patinetean ibiltzea eta irakurtzea gustuko ditu Leire Manzanares Etxeberriak (Donostia, 2005). Garapenaren nahasmendua dauka eta Zereginak Ikasteko Gelan (ZIG) dago. Gurasoekin batera informazioa bilatzen aritu da ikasten jarraitzeko aukerak aztertzeko, baina oztopoz... [+]
Alfonso Setiey Anitzak elkarteko lehendakariak esan du langile eta informazio falta dagoela, itxaron zerrenda “luzea” dela eta estigmatizazio “handia” dagoela.
Garbiñe Larreak Kosmetikoak sendabelarrekin liburua aurkeztu du azaroaren 7an Donostian. Azala, ilea eta gorputzeko hainbat atal garbitzeko eta zaintzeko behar ditugun produktuak guk geuk egiteko argibide eta informazio osoa ematen du liburuak. Auzi hau ez da azalekoa,... [+]
Baionan Loverdose eta Atharratzen Bekat’uros egin den bezala, Oztibarren (Nafarroa Beherea) Debrien Figurak feminismoaren eta transfeminismoaren inguruan antolatutako egunak arrakasta izan du.