Urradura
Amildegi historikoetan erori: gizatasunaren galera, ukuiluak, enkanteak, bortxaketak, torturak, bahiketak, hildakoak, desagertuak, zaharren begi irekietan isuritako lokatza, osotasun hondatua, etxea izan zena, norberaren kultura ukatzea, miseria, gosea, espirituak suminean, urrea, azukrea, su-armak, inperioen jaiotza, Ilustrazioa, Entziklopedismoa, petrolioa, sistema ekonomiko europarra, zapaldu eta merkantzia gisa ustiatzen dituena, hondamendi demografikoa, krimen historikoa… eta neure buruari galdetu diot: “Nori interesatzen zaio hau guztia?”.
Hil zirenak ez ziren hemengoak, ez zen hemengo odola, ez zen hemengo kultura, bestela, beste bat izango zen kontua, segur aski. Zenbat mutilek eta gizonek utzi zuten Euskal Herria ez bizirauteko edo hobeki bizitzeko, aberasteko baizik? Handinahi horrek itsutu zituen, eta haien ibilbidea ez zen hemen Euskal Herrian kontatzen den modukoa izan. Nork sinets dezake? Gaur egun, norbaitek esango du hau guztia gainditu behar dela, mendeak pasatu direla, eta hori esatea egokia izango litzakete errealitatea bestelakoa balitz.
"Bigarren Hezkuntzako Ikastetxe batek Pedro Ursua zuen izena. Nor izan zen Pedro Ursua? Kultura-zentro batean, Andres Madariaga Amatianoren hilobi bat dago. Nor izan zen Andres Madariaga Amatiano? Nor izan zen Lope Agirre? Eta abar"
Orain dela gutxi, Bigarren Hezkuntzako Ikastetxe batek Pedro Ursua zuen izena. Nor izan zen Pedro Ursua? Kultura-zentro batean, Andres Madariaga Amatianoren hilobi bat dago. Nor izan zen Andres Madariaga Amatiano? Nor izan zen Lope Agirre? Eta abar.
Ez al da kolonizazioa esplotazioa eta genozidioa legitimatzeko modu bat? Ez al da krimena eta injustizia legitimatzeko modua? Zer egin da mendekotasun mende horietan guztietan? Nola sortu existentzia berri bat? Nola askatu lurraldetik gure pentsamendua, gure gorputza? Nola mobilizatu kontzientzia kolektiboa hemen egonik? Posible al da zapalkuntza sentitzeari uztea? Zenbat mendetako aurreiritziak gainditu behar ditugu?
Galtzaileen herria gara, birrindutako herria. Esklabotzak gure historia gelditu eta zatitu zuen, erlojua gelditu zuen. Gurean geunden, munduaz dugun ikuskeran, geure kultura garatuz, gure historia idatziz, eta beste mundu-sistema ekonomiko batek apurtu, desartikulatu eta salerosgai bihurtu gintuen.
Badakigu, errepikatuko da. Iritsi da egun hori? Errepikatu egingo da, kaosak eta ordenak gobernatuko dute. Batak bestea izendatzen jakingo ez dugun aroa iritsiko da, haren izena pixkanaka ezabatuko da gure oroimenetik, eta gero guztiz desagertuko da. Giza garapenak menderatzea dakar? Bizitzeko zerbait suntsitu behar dugu?
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]
Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]
Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]
Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.
Gobernuak aurkeztu... [+]
Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]
Andoni Urrestarazu Landazabal Araiako herrian 1902ko uztailaren 16an jaio zen eta 1993ko azaroaren 21ean hil zen Gasteizen. 31 urte bete dira jadanik eta bere izena eta izana aitortzeko une aproposa dela deritzot, ez baita ongi ezagutzen utzitako ondarea. Umandi, bere herriko... [+]
Autobiografia idaztea omen da garapen pertsonalerako tresnarik eraginkorrena, askatzaileena. Iraganeko kontuei tira egin eta gogora ekartzeak, orainaldiko korapiloak askatzen laguntzen omen du. Bai, laguntzen du orainaldia ulertzen eta komeni zaigun etorkizun bat marrazten... [+]
Pandemiaren iragarpenetik Valentziako tragediarainoko errepasoa egin eta ondorioztatu dut gezurra eta forupea suhesi gisa dituen kudeaketa instituzional negargarria klase gobernariaren konstantea dela.
Ez dugu gobernari ordezko baliogarririk sistema pendular hau aldatzen ez... [+]
Azaroaren 19a komunaren munduko eguna da. Gaur oraindik ere, XXI. mendean, langile askok, hemen, Euskal Herrian bertan, ez daukate haien lanaldietan komuna erabiltzeko eskubidea. Horren adibide dira garraioko langile asko.
Komunak osasun publikoaren giltzarria dira, eta... [+]
Adimen artifiziala gizakion eremu asko ordezkatzen ari dela badakigu: erosotasuna, abiadura, efizientzia... Mundu kapitalista honen abiadura beharretan, gizakion ahalegina oztopo dela sinetsarazi digute. Gure, klase xumeen, egiteko eta sortzeko aukerak murrizteko erasoak leku... [+]
Azken asteotan, arkitekturan dihardugunontzat ez da posible izan Valentziako klima gertaera gure lan hizketaldira ez ekartzea. Uraren ibilbidea eraikinen estalkietan, estolderietan, plazetan eta parkeetan pentsatu eta diseinatu behar ditugulako. Ongi dakigu giza eskalako ur... [+]
Autoestimuak batzuetan gauza intimoa dirudi. Baina autoestimuak zerikusia baldin badu norberak bere buruaz duen irudiarekin, norbere buruari ematen zaion balioarekin, zerikusia izango dute hartu ditzakeen erabakiek ere. Zer balio du erabakirik hartu ezin duen norbaitek? Eta... [+]
Sanmartinak gure baserrietan oso ezagunak dira, txerria hiltzeko garaia baita. Jende askok, ordea, ez du jakingo antzina San Martin egunak nekazaritza urtearen amaiera ezartzen zuela. Eta hori ez zen ahuntzaren gauerdiko eztula. Izan ere, urte amaierarekin etxeko ugazabari... [+]
Aste oso batez aritu gara Collodiren Pinotxoren abenturak liburuaren inguruan, unibertsitateko ikasgelan, Haur Hezkuntzako eta Lehen Hezkuntzako irakaslegaiekin. Gure erreferentzia nagusia Galtzagorrik 2011n argitara emandako edizio ederra izan da –hitzaurrea barne, 171... [+]
“Ibiliz ikasten da ibiltzen, eta kantuan kantatzen”. Horixe izan da aste honetako ikasgaietako bat C2ko taldeetan. Helburua ez zen abesten edo oinez ikastea, gerundioa behar bezala erabiltzea baizik. Zer pentsatua eman dit jarduerak, eta irakasten nola ikasten dugun... [+]