Azaroaren 19an Indiako lehen ministro Narendra Modik ozenki adierazi zien nekazariei eta herritar guztiei: “Gaur zuei, herrialde osoari, esatera etorri naiz hiru nekazaritza legeak kentzea erabaki dugula. Hilabete honetan hasiko den Parlamentuko saioan, hiru nekazaritza lege hauek indargabetzeko prozesu konstituzionala amaituko dugu”. Eta ondoren erregutu zien urte bete protestan eman duten nekazariei: “Orain, itzul zaitezte zuen etxeetara”.

Otsailean orriotan Jenofa Berhokoirigoinek eman zuen 2021eko munduko gertakizun nagusietakoa izango zenaren aurrerapena: “Iazko azaroaren 26an ukan genuen Indiako laborarien aldarrikapenaren berri, 250 milioi laborari eta langilek jarraituriko greba historikoari esker: Indiako Parlamentuak bozkaturiko laborantzaren liberalizaziorik ez dute nahi. Egun horretan abiatu zuten New Delhi inguruko kanpamentua 250.000 bat nekazarik, hiribururako zortzi sarrerak blokeatuz. Urtarrilaren 26an, urrats bat gehiago eman eta hiriburuaren bihotzera sartu ziren, otsailaren 1erako parlamentua zutelarik helburu”.

Protestak urtea osatu baino aste bete lehenago eman du amore Modik, hain zuzen sikhismoak –Sikh jendeen erlijioak– Guru Nanak fundatzailearen jaioteguna ospatzen duen egunean. Kasualitate gutxi, politikarien agendetan: grebak nagusiki India iparraldeko  estatuetakoak mugiarazi ditu, Haryana, Uttar Pradesh eta Punjabekoak, eta azken honetan populazioaren %60 sikh sinesmenduna da. Mobilizazioaren izen ona zikintzeko, grebalarietan gehiengoa ziren nekazari sikhez Modik esana zuen “anti-abertzaleak” eta “khalistandarrak” direla, Punjaben Khalistan burujabea eraiki nahi duten independentistak. “Hobe horiekin betirako ez etsaitzea”, pentsatu bide zuen Modi zakur zaharrak, hauteskundeak beti iristen baitira.

Gobernuaren porrotaren albisteak sekulako festa sorrarazi zuen Delhi inguruetan akanpatutako baserritarren eta aldeko jendeen artean, Die Welt egunkari alemaniarraren berriemaile Charu Kartikeyak kontatu zuenez: “Suziriak entzun zitezkeen eta musikak. Jendea dantzan, batzuk besteei goxokiak banatzen…”. Alabaina, parlamentuak legeak behin-betiko erretiratu arte lekutik ez zirela mugituko iragarri zuten mugimenduaren buruzagiek.

Fidagaitz izateko motibo gutxi ez zuten. Nekazariok urte betez atxiki behar izan diote borrokari, gehienak Indiako iparraldeko sorterrietatik oso urrun, aurre eginez mobilizazio luzearen nekeari, eguraldiaren egoskorkeriei eta agintariek jarritako oztopoei, poliziaren barrikada, granada eta ur-kainoiei. Hasieratik mugimendu bakezale aurkeztu zenak klase guztietako bortizkeriak nozitu baititu. Garaipenaren bidean 600-700 hildako utzi ditu, ia denak nekazariak edo horien familietakoak.

Wikipediak xehetasun handiz dokumentatuta azaltzen ditu mobilizazioetan zehar hildakoak. Lehenbizikoa Dhanna Singh izan zen, 45 urteko nekazari buruzagia: 2020ko azaroaren 26an hil zen, hedabideek esan zutenez Haryana estatuko poliziarekin negoziatzen ari zenean errepidean hauek grebalariei bidea oztopatzeko ipinitako barrikada batean.  Geroztik, heriotzak ugaritu dira egunetik egunera, aurtengo azaro amaieran batzuen kontabilitatean 600 eta beste batzuenean 750 izatera heldu arte.

ODOL ETA MALKOZ IRABAZI

Biktimen artean izan dira poliziak zuzenean hilak, tiroz edo granadaz bezala haien autoek zanpatuta. Izan dira liskarren beroan beren traktoreek istripuz lehertuak ere. Beste asko hil dira gosez, hotzez edo gaixorik, bihotzeko atakez edo pneumoniaz. Eta izan dira suizidioak ere.

Etsipenak eragindakoak izan dira suizidioetako asko, beren buruak urkatuz edo eskueran zeukaten pozoia hartuz. Zenbaitek bere buruaz beste egin aurretik idatzirik utzi du azken garrasiarekin agintariei egindako protesta.

2020ko azaroaren 28an Delhi inguruan semearekin eta bilobarekin batera akanpatuen artean zegoen Kashmir Singhek komunean bere burua zintzilikatu zuen. Poliziak paper hau aurkitu zion punjaberaz idatzia: “Noiz arte egon beharko dugu hemen hotzetan? Gobernu honek ez du entzun nahi. Horregatik, nire bizia eskaintzen dut konponbide bat sortu dadin”.

Hilabete beranduago, abenduaren 16an Baba Ram Singh sikh apezak bere buruari eman zion tiro, Singhu estatuan barrena hiriburura zihoan karabanan. 10 orriko idatzi bat utzi zuen adieraziz ezin zuela jasan nekazarien mina. Haren oroimenezko hileta ekitaldian irakurri zuten idatzia: “Fusilen balek soilik hiltzen dituzte haiek jotakoak. Injustiziaren balek, ordea, jende asko hiltzen dituzte kolpe bakoitzeko. Umiliagarria da justiziarik eza sufritzea”.

Ororen buru, ordea, garaipen historikoa lortu dute Indiako  nekazariek, haien arazoak asko ikertu dituen Palagummi Sainath kazetariak People’s Archive of Rural India-n idatzi duenez: ”Hedabide nagusiek sekula garbi aitortuko ez duten arren,  honakoa izan da azken urteotan munduak ikusi duen garaipen demokratiko eta baketsu handiena,  zalantzarik gabe Covid-19 pandemiako handiena. (...) Garaipen bat baino gehiago lortu dituzte.  Bat, eta ez txikiena, dirudunen kontrolatutako hedabideei irabazi diete”.

Sainathen analisian, nekazariek badakite garaipen handi hau ez dela lehen urratsa bano. Legeak ezabatzeren ondorioz konpainia handiek ez diete, oraingoz, zintzurra lehertuko. Baina konpontzeko geratzen dira beste zenbait arazo, hasi laborantzako produktuen gutxieneko prezioetatik, segi merkatu publikoetatik eta politika ekonomikoko gai askoz zabalagoetaraino.

“Modiren gobernuak –dio Sainathek–bere aurkariak pertsegitu, zanpatu eta espetxeratu egiten ditu eta agintariei aurre egiten dioten beste mugimenduei arnas berri bat eman diete mobilizatutako nekazariok. Gobernuak bere nahieran atxilotzen ditu herritarrak, tartean kazetariak, 2019ko legeen babesean, hedabide independenteak zapaltzen ditu balizko delitu ekonomikoak egotzita. Horregatik egun hau nekazarien garaipena baino gehiago izan da, indiarren askatasun zibilen aldeko borrokaren garaipena”.

Poojan Sahil kantautore punjabtarrak "Bella Ciao" klasikoa Indiako baserritarren grebara egokituz egindako "Wapas Jao" izan da 2021eko mobilizazio handienaren soinu-bandetako bat. Hona hitzak euskarara ekarrita:

Wapas Jao (Alde hemendik)

Lotsak atzean utzita / Kantari gatoz:
“Ez dugu etsiko! / Alde, alde hemendik!”
Lurreko puxka bakoitzak / Gurekin dio oihuka:
“Ez dugu etsiko! / Alde, alde hemendik!”

Gau ilun lodiak / Hesitu nahi gaitu gu 
Baina egunsentia dator kantari / Kate guztiak haustera:
“Alde, alde hemendik” / Jendea esnatzen ari da
Gau ilunetik / Otoitzez ari da izan dadin
Zure azkenaren hasiera / Denetan oihu bera:
“Alde, alde hemendik” Gure ahots ozenez
Erabaki dugu: / Uko egiten dizugu
“Alde, alde hemendik”
Zure lege beltz hilgarriei / Gure arrapostua:
“Ez dugu etsiko! Alde, alde hemendik!”

Lotsak atzean utzita / Kantari gatoz:
“Ez dugu etsiko! / Alde, alde hemendik!”
Lurreko puxka bakoitzak / Gurekin dio oihuka:
“Ez dugu etsiko! / Alde, alde hemendik!”