Dena utzi eta Aragoiko Pirinioak hartu zituen bizileku Oinatz Mitxelena Munduate irundarrak. Autokarabana etxe eta bizikleta bidelagun, halaxe bizi da azken hiru urteetan. Libre duen denbora bi gurpilen gainean edo bidaiak diseinatzen ematen du. Hala, “Euskal Herria Zazpiak bat, Euskal Herria marrazten” erronka egin berri du irailean. Mila kilometro egin ditu zazpi egunetan, zazpi probintzien ertzak bizikletarekin marraztuz.
Dena alboratu zenuen orain dela hiru urte, autokarabanan bizi eta bizikletaz bidaiatzeko asmoz.
Hala da. Arrazoi ezberdinak tarteko etxea utzi eta Aragoiko Pirinioetara joan nintzen. Egungo bizitza erritmoa baztertzearen aldeko apustua egin eta bizitza filosofia aldatzea erabaki nuen. Askorentzat xelebrea izan arren oso zoriontsua naiz gutxirekin, gehiagoren beharrik izan gabe. Nahi dudan bezala bizi naiz. Sukaldari moduan aritzen naiz lanean eta mendira joaten naiz denbora librean. Pandemia ere hala pasa dut, mendiak ematen duen askatasunari esker gatibu egotearen sentsaziorik gabe. Han ere alokairuak oso garesti daude eta lana bilatzerako unean laguntza handia izan da autokarabana ukaitearena. Bizilekua enpleguaren menpe ez edukitzearen xantza daukat.
Euskal Herria marraztu duzu irail honetan, bere ertzetatik bizikleta itzulia eginez.
Buruan bidaia asko izan ditut, amesturikoak, eta Euskal Herriari itzulia egitea zen horietariko bat. Jatetxeko lana amaitu eta unea heldu zela sentitu nuen. Mapak aztertu, bidaia diseinatu eta Euskal Herriari itzulia eman ahal izan diot bizikleta gainean. Gipuzkoa eta bereziki Bizkaiko kostaldea egin zaizkit gogorrenak, baina gainontzean izugarrizko gozatua hartu dut. Zazpi egunetan, gainera, eguraldia lagun izan dut, arazo muskularrik ez dut ukan eta istripurik ere ez. Dena ongi atera da, zorte handia izan dut. Zazpi etapatan banatu nuen bidaia, egunero batez beste 140 kilometro eginez. Guztira mila kilometro inguru egin ditut. Ez dut aterpe edo hoteletan lo egiten, kalean baizik, beraz askatasun osoa izan dut geldileku eta lotarako lekuak aukeratzeko unean.
Kalean egin duzu lo?
Bai, abenturaren parte da. Halako bidaietan erraza izaten da aterpeak lortzea, baina niri herrian barneratzea gustatzen zait. Azken kilometroak bazter eta txoko guztietara begira pasatzen ditut, lotarako lekuak aukeratzen. Estalpe bat nahikoa zait eta aukeran iturri bat gertu, afaria prestatu eta biharamunean botilak urez betetzeko. Esterila eta lo-zakua lurrean jarri eta begiak itxi. Hala egiten dut. Arazorik ez ote dudan izan galdetu dit jendeak, baina alderantziz. Laguntza gehiago jaso dut kexak edo oztopoak baino.
Nola antolatu duzu zer eta nola eraman?
Bi poltsa txiki erabili ditut. Orotara 22 litro inguruko edukiera, ez gehiago. Esterila, lo-zakua, sua, eltze bat, kulot pare bat, toalla bat, sua, gasa… Gehiagorik ez. Eta janaria unean unekoa, zuhaitzetatik fruta hartzen ere ibili naiz. Piku eta sagar mordoa jan ahal izan dut. Ahalik eta pisu gutxien eramanen nuela argi nuen, bestela ezinezkoa da. Gutxika ikasten den zerbait da hori. Lehen badaezpadako gauza asko sartzen nituen. Orain badakit zer erabiliko dudan. Irten baino hiru egun lehenago prestatzen dut dena. Oraingoan, adibidez, zirazko galtzak kanpoan utzi nituen. Eguraldi ona izan nuen eta eskerrak!
Zer sentitu zenuen amaitu zenuenean?
Buruan urte luzez gordea ukan dudan amets bat bete nuela. Eta gure herriaren mapa, hainbeste lekutan ikusi duguna, bizikletaz marraztu ahal izan dudala. Hainbeste denboraz landutakoa lortuta, burua hutsik gelditu zitzaidan, “orain zer?” pentsatu nuen. Oraindik hala nabil.
Zergatik bizikleta bidelagun?
Txiki-txikitatik zaletu nintzen. Dena egiten dut bizikleta gainean. Kirola, paseoak, garraioa… Bidaiatzeko modu sanoenetako bat dela esango nuke. Baita txokoak ezagutzeko ere… Jende oro animatuko nuke probatzera, asteburu batez bada ere. 30 kilometro eginez, adibidez. Errepidetik ibiltzeko beldurra izanez gero, pistak badira gure herrian. Bidasoan, adibidez, Bide berdea dugu, Donezteberaino joan eta biharamunean itzul zaitezke. Bortziri eta Malerreka ezagutzeko aukera paregabea da. N-121a autoz zeharkatzen dugunean herriak pasatzen ditugu, baina bizikleta gainetik Bidasoa ibaia beste modu batera ikusten da, eta beti ezberdin.
Egungo bizi erritmoari ihes egin diozu, askatasun bila?
Bai, guztiz. Ez dut esango telefono gabe bizi naizenik, familia eta lagunak ditudalako. Lasaiago bizi beharko genuke denok. Ditudan sare sozialak mendi edo bizikleta ibilbideak egiteko dira. Paperezko mapak begiratzen ditut beste ezer baino gehiago. Autokarabanan ez dut telebistarik eta ordenagailua oso gauza zehatzetarako pizten dut.
Azkartasuna moteldu beharko genukeela uste dut, guztion osasunerako eta ingurugiroaren hobe-beharrez. Mundua goitik behera ezagutu nahi dugu, baina nola egiten dugu hori? Ez dut egungo turismo eredua atsegin; herria barrutik ezagutzea gustatzen zait, eta hori beste estilo batekin egiten da. Lasaitasunez. Gaur hemen eta bihar han, ez da posible. Gaur hemen bazaude, gozatu hemengoaz. Ezagutu etxea, atzerrira joan aurretik. Oso eroso nago lasaitasun horretan.
Euskal Herriaren itzulia egin ostean, zein txoko aukeratuko zenuke?
Ezagutzen ez nituen leku asko pasa ditut, zaila da bakarra aukeratzea. Bastida esango nuke, adibidez. Hara heldu eta gelditu nintzenean, harresian paseoa eman ostean bertako kobazuloan lo egiteko gogoa sartu zitzaidan, baina bizikleta beherago utzi behar nuen eta traba egingo ote zuen ez nekienez beste leku batera mugitu nintzen. Baina ederra da lekua. Zaila da aukeratzea, etxe ederra da gurea.
Bilgune Feministak Heldulekuak argi, Euskal Herria feminista leloa baliatu du M8an, azpimarratzeko feminismoak ematen dituela “datorrenari aurre egiteko tresnak”, eta gogorarazteko faxismoaren gorakadaren testuinguru hau helduleku horretatik irakurri eta borrokatu... [+]
MAITE: (biharko eguna antolatzen bere buruaren baitan) Jaiki, gosaldu, bazkaria prestatu, arropa garbitu, etxea garbitu, gizon hori jaiki, seme-alabak jaiki, hiru horien gosaria prestatu, haiek agurtu, erosketak egin, lanera joan, seme-alabak eskolatik jaso, merienda eman,... [+]
Matxismoa normalizatzen ari da, eskuin muturreko alderdien nahiz sare sozialetako pertsonaien eskutik, ideia matxistak zabaltzen eta egonkortzen ari baitira gizarte osoan. Egoera larria da, eta are larriagoa izan daiteke, ideia zein jarrera matxistei eta erreakzionarioei ateak... [+]
Gizakunde (Inauteriak)
Noiz: otsailaren 15ean.
Non: Arizkun eta Erratzun. plazan.
------------------------------------------------
Amaitu dira inauteriak, sutan erre ditugu gaiztoak, gaizkiak, sardinak eta panpinak. Baina xomorroak esnatu dira eta badator... [+]
Festa egiteko musika eta kontzertu eskaintza ez ezik, erakusketak, hitzaldiak, zine eta antzerki ikuskizunak eta zientoka ekintza kultural antolatu dituzte eragile ugarik Martxoaren 8aren bueltarako. Artikulu honetan, bilduma moduan, zokorrak gisa miatuko ditugu Euskal Herriko... [+]
Soco Lizarraga mediku eta Nafarroako Duintasunez Hiltzeko Eskubidea elkarteko kidearen ustez bizi testamentuak heriotza duin bat eskaini eta familiari gauzak errazten dizkio.
Bilbo Hari Gorria dinamikarekin ekarriko ditu gurera azken 150 urteetako Bilboko efemerideak Etxebarrieta Memoria Elkarteak. Iker Egiraun kideak xehetasunak eskaini dizkigu.
Karmela espazio autogestionastuan egingo ditu, eta Euskal Herriko zein nazioarteko gonbidatuak egongo dira bertan. "Koiuntura analisi orokorretik abiatu eta Euskal Herriko borroka internazionalistaren gakoetarainoko bidea" egingo dutela adierazi du Askapenak... [+]
Elgarrekin izena du Duplak egin duen aurtengo abestiak eta Senpereko lakuan grabatu zuten bideoklipa. Dantzari, guraso zein umeen artean azaldu ziren Pantxoa eta Peio ere. Bideoklipa laugarrengo saiakeran egin zen.
“Kasu, ez gitxu lo!”. Gure denbora eta manerekin baina heldu gira.
Azaroaren 25ean Baionako elgarretaratzera joan ez joan eta autoak nola partekatu pentsatzetik (joan-jina bi oren), bat-batean Lartzabalen elgarretaratze bat antolatu genuen, eta 47 emazte bildu!... [+]
“Bi pertsona mota daude munduan: euskaldunak, batetik, eta euskaldunak izan nahiko luketenak, bestetik”. Gaztea zela, Mary Kim Laragan-Urangak maiz entzuten omen zuen horrelako zerbait, Idahon (AEBak), hain zuzen. Ameriketan jaio, hazi, hezi eta bizi izandakoak 70... [+]
Martxoaren 8a, Emakumeen Nazioarteko Eguna, munduan zehar milioika emakumeontzat berdintasuna, eskubideak eta justizia eskatzeko borroka eguna da. Hala ere, gerrek, gatazkek eta politika militaristen hazkundeak markatutako testuinguru global batean, inoiz baino premiazkoagoa da... [+]
Geroa Baiko lehendakari eta Nafarroako lehendakariorde izandakoa enpresa bati 2,6 milioi euroko diru-laguntzak ustez modu irregularrean emateagatik zegoen auzipetuta, Davalor auzia deiturikoan. Nafarroako Probintzia Auzitegiak erabaki du auzia behin betiko artxibatzea, legalki... [+]
Nahiz eta Nazio Batuen Erakundeak (NBE) 1977an nazioarteko egun bat bezala deklaratu zuen eta haren jatorriaren hipotesi ezberdinak diren, Martxoaren 8aren iturria berez emazte langileen mugimenduari lotua da.
Euskal Herriko Bilgune Feministak deituta elkarretaratzea egin dute Hernanin Iratxe Sorzabali elkartasuna adierazi eta "babes osoa" emateko. Inkomunikatuta egon zen uneak berriz ere epailearen aurrean kontatu behar izatea, "bizi izandakoak utzitako ondorioen... [+]