Mendebaldearen azken lubakia

Orain bederatzi urte hasi ginen ARGIAn azaltzen AEBen nazioarteko hegemonia gainbeheran zegoela. Garai hartan gerturatze hau ez zen ohikoa Mendebaldeko hedabideetan, egun normala bilakatu da. Kostata, baina azkenean gure jendartea onartzen hasia dago ardatz atlantiarrak utzi egingo diola munduaren zilborra izateari. Datorrena ikusten hasteak, baina, ez du esanahi mundua begiratzeko betaurreko inperialistak albo batera uztea.

Gaur egun atlantismoak inoiz izan duen hegemonia kultural handiena du Euskal Herrian. Jakin badakigu gure bizitza estiloak inoiz baino amerikartuagoak daudela, baina gutxiago erreparatzen diogu gure pentsaera eta mundu ikuskerari. Oraindik klixe sinboliko batzuk funtzionatu dezakete: adibidez, NATOren kontrako jarrera ez da bazterrekoa, beste Mendebaldeko zenbait herrialdeetan bezala; nahiz eta nekez irabaziko lukeen NATOn sartzearen kontrako jarrerak 1986ko erreferendumean egin zuen gehiengo zabalarekin. Halere, kontrako botoa emango luketen askoren hautua sinbolikoa baino ez litzateke izango. Izan ere, ustez NATO zaleak ez diren euskal herritar askoren nazioarteko politikako ikuskera eta herrialde eta lider desberdinekiko iritziak aliantza atlantiarrak dituen ia berberak dira.

"Nazioarteko akademia Mendebaldeak kontrolatzen du aspalditik, baina nagusigo hori egun inoiz baino indartsuagoa dela esan genezake Giza eta Gizarte Zientzietan"

Aro garaikidean nazioarteko hegemonia lortzeko lehen urratsa arlo ekonomikoan nagusitzea da, eta azkena hegemonia kulturala erdiestea. Azken honetan nagusitasuna lortzeko denbora gehiago behar izaten da beste dimentsio batzuetan baino. Era berean, behin hegemonia kulturala lortuta, honen higadura eta galera mantsoa izaten da; hain astiro doa batzuetan gainbehera ekonomikoa, militarra eta politikoa hasita dagoenean lortzen dela hegemonia kulturalaren gaina. Horregatik, Mendebaldeko hegemoniaren azken lubakia hegemonia kulturala da eta, batez ere, kontakizunaren kontrola ikus-entzunezko produktuen, hedabideen eta akademiaren bitartez.

Etxeko politikan hedabideek zirimiri baten antzera eragiten badute gure iritzietan, nazioartekoan euri jasa baten modura egiten dute, besteak beste urruneko ezjakintasunagatik filtro kritikoa ez dugulako berdin aktibatzen. Egia da orain beste bertsio bat interneten bila genezakeela, baina hori ere Mendebaldeak kontrolatzen du. Internetaren espazioa enpresa pribatuek Mendebaldeko estatuen lankidetzarekin kudeatzen dute, erabakiz nork hitz egin dezakeen, zer esan daitekeen eta zein bisualizazio gradu izan dezakeen.

Mendebaldeak duen kontakizunaren kontrolean gizarte zibileko erakundeek eta unibertsitateek paper garrantzitsua dute ere bai. Akademia kontrol hori handitzeko tresna inportantea da, izan ere, hor zehazten baita zer den onargarria eta zer ez, garbi utziz nork egin dezakeen karrera eta nork ez. Intelektual batek onargarriak ez direnak idazten eta esaten baditu, baztertua geratuko da; berriz, bere lanak mendebaldar kontakizuna indartzeko balio badu, ñabardura aurrerakoi, kontserbadore edo “antisistemikoa” izanik bada ere, saritua izango da.

Nazioarteko akademia Mendebaldeak kontrolatzen du aspalditik, baina nagusigo hori egun inoiz baino indartsuagoa dela esan genezake Giza eta Gizarte Zientzietan. Karl Marx parafraseatuz azaldu genezake, klasea zegoen lekuan herrialdea jarriz, herrialde dominatzaile batek zenbat eta gaitasun handiagoa izan herrialde menderatuko pertsonarik onenak xurgatzeko, orduan eta sendoagoa eta arriskutsuagoa dela haren domeinua. Hain zuzen ere, hau da unibertsitateek borroka politikoan betetzen duten papera klase eta herrialde menderatuetako ikerlarien xurgaketarekin.

Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora

ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Iritzia
EITBko Euskara Batzordearen adierazpena

Idatzi honen bidez, EITBko Euskara Batzordeak eta azpian sinatzen duten EITBko organoek euren kezka eta gaitzespena agertu nahi dituzte azken hilabeteetan EITBko zuzendaritza-postuetarako abian ipini diren hautatze-prozesuak direla eta, gutxietsi egin baita euskararen... [+]


Kaldereroak: ‘blackface’ bat donostiar erara?

Ni ez dut nahi nire alaba ijitoz mozorrotzea kaldereroetan. Nik ez dut nahi nire alabaren eskolako haur ijitoak ijitoz mozorrotzea kaldereroetan. Ijito izatea ez delako mozorro bat. Ijito izatea ez delako urtean behin egiten den festa bat, arropa exotikoekin eta aurpegia ikatzez... [+]


2025-02-05 | Iñaki Murua
Bide luzea pauso ttikitan!

Bidea pausoka egiten da, eta hasiak egina dirudiela ikasi nuen aspaldi xamar. Baina jendeak esaldi hori edukiz betetzen ere ikasi nahi du. Bakarrik ezer gutxi lor genezake, hasi orduko etsi, akaso. Sekulako jendetza biltzeak ere antolaketa zaildu eta ikusi beharrekoa gandutu... [+]


Gutxiengoa

Ez zuen egoki jokatu, neurriak hartu behar ziren, bestela, ez dugu ikasten. Itxuraz, ez zen ohartzen egindakoaren inpaktuaz, normal jarraitzen zuen, batzuetan, ingurukoek baino itxura zoriontsuagoz. Gainera, altuegi hitz egiten du, hori ez zaio inori gustatzen. Darabiltzan... [+]


Ez ei dakite zergatik

Hezkuntza Sailak ez ei du ulertzen publikoko langileak zergatik joan garen grebara. LAB sindikatuari galdetzea dauka. Sindikatu horrek akordioa sinatu zuen sailarekin, 2023ko apirilean. Urte bi geroago grebara deitu dute haiek ere, aurrekoetan ez bezala, Hezkuntza Sailak... [+]


2025-02-05 | Tere Maldonado
Irakasle-klaustroak edo mundua nola hobetu

Erretiratu berri den lankide-ohi baten omenez, Historiako irakaslea. Bejondeizula!

Hezkuntza-legeek azpimarratzen dute zein garrantzitsua den ikasleengan pentsamendu kritikoa sustatzea. Baina irakasle-klaustroak, garai batean ideien eztabaidarako eta proposamenak... [+]


Demokraziaren muga geopolitikoak

Mendebaldeko herrialdeetako demokrazia liberalak demokrazia minimalista baten itxura gero eta handiagoa du. Definizioaren muina litzateke hauteskunde bidezko gobernu aldaketak errespetatzen direla. Horren aldaera autoritarioari Levitsky eta Way politologoek autoritarismo... [+]


Teknologia
Kanpokoa mehatxu

Zutabe hau idazten nengoela, gaia aldatu behar izan dut, nire arreta osoa harrapatu dutelako Trumpen muga-zergek. Azalpen gutxi beharko duzue, leku guztietan da berria, Txinako produktuei %10eko zerga eta Kanadako eta Mexikoko produktuei %25eko muga-zergak jarri dizkie. Trumpek... [+]


2025-02-05 | Ula Iruretagoiena
Lurraldea eta arkitektura
Etxeko komuna

Euskadi irratian baineraren ordez dutxa jartzeko iragarkiak etxeko komunean obrak ya hastera animatzen duen kuña hori. Obra erraza, inbestitze txikia eta aldaketa handia iragartzen da. Komunetako sanitarioen joerak aldatu dira eta ahoz aho zabaldu da zeinen eroso eta... [+]


Lanaldia astean 37,5 ordu baino are gehiago laburtzearen erronka

Lan aste laburragoak ezartzeko politika orokorra ekarriko du 2025 urteak, enpresentzako kontratazio berrietarako kostu txikiak eta lan harremanetarako aldaketa norabide eraginkorra ekarriz.

Espainiako gobernu akordioa betetzeko helburuarekin, lanaldia astean 37,5 ordutara... [+]


Hezkuntza sailari

Greba ataritan jaso nuen zuen e-maila, posta pertsonalean. Hasieran, beste askok bezala, grebaren aurrean ze aukera ditugun jakinarazteko zela pentsatu nuen. Baina ez, grebaren aurkako mugimendu politiko eta komunikatiboa zen jasotako e-maila.

Aitortuko dizuet ahozabalik utzi... [+]


2025-01-29 | Aramaixo Bizirik
“Itsaraz” zentral eolikoaren kontrako ingurumen txostenaren balorazioa

Urtarrilaren 16an, Madrilgo administrazioko Trantsizio Energetikorako Ministerioak irrikaz eta kezkaz itxaroten genuen “Itsaraz” proiektuaren gaineko ingurumen-inpaktu adierazpena argitaratu zuen. Ebazpenak makroproiektu honen aurkako erabaki irmoa bezain argia... [+]


Teknologia
Estetikoa

Asteburu honetan 'estetikoa' hitzaren inguruan pentsatzen aritu naiz, lagun batek esandako esaldi baten harira: “Lan hau estetikoa da”. Estetikoa hitzaren etimologia aztertu dut, badirudi jatorrian zentzumenen bidez hautematea zela bere esanahia, eta gerora... [+]


Nortasuna

Aurreko egunean, Bilbon, lagun batekin elkartu nintzen Bira tabernan. Tar-tarrean ari ginen oso gustura eta esan nion: “Noski, Giputxia zarenez, kar-kar-kar”. Eta berak nabarmendu zuen ez zela gipuzkoarra. Nik ongi ulertu gabe, jarraitu nuen esaten, “A! ez?... [+]


Eguneraketa berriak daude