Txinako alderdi komunistaren mendeurrena

Uztailean ospatu zuten txinatarrek beraien Alderdi Komunistaren lehen mendeurrena. Ehun urte hauetako Alderdiaren ibilbideak ospe handiko hainbat lider izan ditu, hala nola Mao Zedong (1934-1976), Deng Xiaoping (1978-1989) edo Xi Jinping (2013-), gaur egungo idazkari nagusia.

2019an Alderdiak 92 milioi kide zituen, populazio osoaren %6,6 eta aipatu behar da Xiren agintaldian, kide izateko eskaeren %12,3 bakarrik izan direla onetsiak. Alderdikide izateko proba gogorrak pasa behar dira eta, merituek pisu handia izateaz gain, jarraipen zehatza egiten zaie hautagaiei.

Alderdiko emakumeek kideen %28 osatzen dute; kideen %50ek unibertsitate ikasketak dituzte, eta langileak eta nekazariak %35 dira. Halaber, enpresetako zuzendariak alderdikideak dira eta baimenduak daude negozioak eratzeko, baina Alderdiak agintzen badio enpresabururen bati negozioa birbideratu edo atal bat itxi behar duela, obeditu behar dio, horretarako hitza emana duelako.

"Txinak jauzi egin du inbertsioak burutuz munduan zehar, batik bat Afrikan, eta barne kontsumoa sustatu da. Politika espantsionista honek beldurra sortu du AEBetan"

Alderdi Komunistaren liderrek bere garaiko arazo eta egoera politiko-ekonomikoari aurre egiten lan eskerga burutu zuten. Hala nola, Maok japoniarrak kanporatu eta Txinaren independentzia erdietsi zuen, Chian Kai-sheken indarrak Taiwanera kanporatu zituen eta barne iraultzarekin jarraitu zuen. Munduan zehar mugimendu marxista batzuk lagundu eta babestu zituen, baita Euskal Herrian ere.

Dengek Alderdi Komunistaren agintaritza 1978an hartu eta Maoren norabide politikoa aldatu zuen, ekonomia eraginkorrago bihurtu nahi baitzuen. Horretarako enpresen kudeaketa kapitalista-pribatua erabiltzea onetsi zuen, kudeaketa hori ez omen zegoelako kontrajarrita sistema politiko sozialistarekin. Beraz, eredu kapitalista eta sozialista bat etor zitezkeen, baina prozesu hori Alderdi Komunistaren zuzendaritzapean egon behar zuen.  

Xik zuzendaritza 2013an hartu zuen eta Dengen norabideari eutsi zion, nahiz erronka berri ugari izan: AEBren erronka militarra, Taiwanen independentzia aldarria, industriagintza kutsakorra, elektrizitate beharra, enpresen etengabeko erraldoitzea eta berauen zorpetzea, edo lehia espaziala.

Alderdi Komunistak bere alde positiboak eta negatiboak izan ditu. Izan ere, Maoren garaian Sobiet Batasuneko eredu planifikatua ipini gura zuen eta beraz industria eta nekazaritza indartu. Bi helburuetan porrot egin zuen eta txinatarrek gosea pasatzen jarraitu zuten. Bestalde, Alderdiko militanteak burgesten ari zirela eta, 1963an Iraultza Kulturalari ekin zioten eta kide andana kaleratuak, espetxeratuak edo exekutatuak izan ziren. Halere, ekonomia ez zen zulotik irten.

Dengen erreformekin, aldiz, ekonomiak izugarrizko abiadura hartu zuen eta 40 urte hauetan 800 milioi txinatarrek txirotasunetik irtetea lortu dute. Politika ekonomiko berriaren ondorioz, atzerriko kapitalentzat Txina erakargarri bilakatu zen, soldata apalak eta langile diziplinatuak zeudelako eta, ondorioz, kapitalek mozkin paregabeak erdiesteko aukera zuten. Haatik, Txinarekiko menpekotasuna areagotu zaigu, COVID-19arekin ikusi dugun bezala.

Xiren garaiotan Txinak jauzi egin du inbertsioak burutuz munduan zehar, batik bat Afrikan, eta barne kontsumoa sustatu da. Politika espantsionista honek beldurra sortu du AEBetan, eta erantzun militarraren ahotsak entzuten hasi gara. Aurrera begira, Txinaren hazkundearentzat arriskutsua izan daiteke industria militarrean edo espazioaren konkistan gastuak areagotzea, edo Alderdiaren baitako ustelkeria.

Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora

ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Iritzia
Hezkuntza sailari

Greba ataritan jaso nuen zuen e-maila, posta pertsonalean. Hasieran, beste askok bezala, grebaren aurrean ze aukera ditugun jakinarazteko zela pentsatu nuen. Baina ez, grebaren aurkako mugimendu politiko eta komunikatiboa zen jasotako e-maila.

Aitortuko dizuet ahozabalik utzi... [+]


2025-01-29 | Aramaixo Bizirik
“Itsaraz” zentral eolikoaren kontrako ingurumen txostenaren balorazioa

Urtarrilaren 16an, Madrilgo administrazioko Trantsizio Energetikorako Ministerioak irrikaz eta kezkaz itxaroten genuen “Itsaraz” proiektuaren gaineko ingurumen-inpaktu adierazpena argitaratu zuen. Ebazpenak makroproiektu honen aurkako erabaki irmoa bezain argia... [+]


Teknologia
Estetikoa

Asteburu honetan 'estetikoa' hitzaren inguruan pentsatzen aritu naiz, lagun batek esandako esaldi baten harira: “Lan hau estetikoa da”. Estetikoa hitzaren etimologia aztertu dut, badirudi jatorrian zentzumenen bidez hautematea zela bere esanahia, eta gerora... [+]


Industria politikak: noren erreminta?

Azken urteotan, industria politikaren kontzeptua hainbat mailatan indarrez berragertu da. Neoliberalismoaren mailua izandako erakundeak, Nazioarteko Diru Funtsak, gaur egun zera azpimarratzen du: merkatuek baliabideak modu eraginkorrean esleitzeko eta arazo horiek konpontzeko... [+]


Nortasuna

Aurreko egunean, Bilbon, lagun batekin elkartu nintzen Bira tabernan. Tar-tarrean ari ginen oso gustura eta esan nion: “Noski, Giputxia zarenez, kar-kar-kar”. Eta berak nabarmendu zuen ez zela gipuzkoarra. Nik ongi ulertu gabe, jarraitu nuen esaten, “A! ez?... [+]


Gurasotasun baimena

Zalantza asko izan ditut, meloia ireki ala ez. Ausartuko naiz, zer demontre! Aspaldian buruan dudan gogoeta jarri nahi dut mahai gainean: ez da justua erditu den emakumearen eta beste gurasoaren baimen-iraupena bera izatea. Hobeto esanda, baimen-denbora bera izanda ere, ez... [+]


2025-01-29 | Andrea Bartolo
Gerra inperialistari gerra

Mundu mailako erasoaldi inperialista betean gaude, mendebaldeko burgesiak gidatuta. Ofentsiba inperialistak hartu duen forma gerrarena da, aldaera guztiekin: gerra ekonomikoa, gerra kognitibo eta kulturala, lawfarea; eta, noski, gerra militarra. Mendebaldeko inperialismoak... [+]


2025-01-29 | Cira Crespo
Ez esan kolonizazioa

Beste detektibe triste baten telesail bat ikusi berri dut. Eskoziako irla urrun batean gertatzen dira trama guztiak. Badakizue nola funtzionatzen duten fikzio horiek: hildako asko, jende arrunta baina ez hainbeste, eta paisaia berde iluna. Oraingo honetan duela urte pila bat... [+]


2025-01-27 | Aritz Arrieta
Euskaldun harrera herria?

Egiari zor, ez dakit zergatik ari naizen hau idazten. Gaur egungo giro liskartsuan ez dira modu honetako iritziak ondo hartzen. Beharbada, ARGIAk ez du hau argitaratuko, ez baitator bat orain arte argitaratu dituzten iritziekin (baina, azkenean argitaratzea erabaki badute,... [+]


Ez ditzala diruaren hotsak bonben burrunbak isildu

Urtarrilaren 15ean Zedarriak izeneko lobby tekno-enpresarialak bere 6. txostena aurkeztu zuen, Euskadi eta Europar Batasuna, oparotasunaren eta lehiakortasunaren patu partekatua izenekoa. Finantzen mundutik ateratako aditu gorbatadunez osatutako Think Tank neoliberal horrek... [+]


Euskararen herria harrera herria

Tipi-tapa mugitzen ditugu euskaltzaleok gure oinak Korrikaren lekukoaren atzetik, gure hizkuntzaren alde, desio dugun Euskal Herri euskalduna helburu, herri euskaldun gisa biziraun nahi dugula aldarrikatzeko.

Tipi-tapa ematen ditu lehen urratsak Afrikako, Hego Amerikako edo... [+]


Glutamatozko grebak

Eta beste urte batez, sindikatuek prefabrikatutako grebak antolatu dizkigute. Eta guk, indibidualki, erabakia hartuko dugu grebarekin bat egin ala ez, ikastetxean inongo asanbladaren beharrik gabe.

Niri irakatsi zidaten greba eredua jada ez dago modan, antza. Nire... [+]


Teknologia
Bizitza sistemak

Bizitzak dena inguratzen du, mugatua eta hauskorra da. Bizitza onak bizitzeko, gorputzak zer egin badakiela iruditzen zait, buruak ordea, nahiz eta jakin (ondo informatuta dagoenean), askotan gorputza nahita isiltzen duela ikusten dut. Isiltze horretan burua beste buru... [+]


2025-01-22 | Ula Iruretagoiena
Lurraldea eta arkitektura
Erosoa

Eroso gaude ingurunea gure egoera fisiko/emozionalera egokitzen denean. Besteak ni kontuan hartu nauenean, izan gizaki bat, objektu bat, espazio bat. Erosotasunaren klabea produktu eta espazio diseinuan beharrizan handi gisa sartu da, erosotzat jotzen dena erosgarria delako... [+]


Eguneraketa berriak daude