Malariaren aurkako txertoa: nola eragingo du urtero 240.000 haur hiltzen dituen gaixotasunaren kontrako borrokan?
Osasunaren Munduko Erakundeak malariaren kontrako lehen txertoari baimena eman dio asteazken honetan. Haurren osasunerako pauso oso garrantzitsutzat jo dute munduko aditu eta erakunde askotako ordezkariek.
Urtero dozenaka milaka haur hiltzen dituen paludismoa erradikatzeko pauso oso garrantzitsutzat hartu dute malariaren kontrako txertoa. Afrikan, adibidez, 260.000 hildako eragiten ditu eta mundu osoan 400.000 inguru, horietatik 240.000 haurrak.
Momentu “historikoa” dela ziurtatu du asteazken honetan Ginebran egindako aurkezpenean Osasunaren Munduko Erakundeko (OME) Tedros Adhanom Ghebreyesusek, eta urtero “milaka gazteren bizitza salbatuko” duela. “Denbora asko daramagu paludismoaren kontrako txerto eraginkor baten zain eta orain, lehen aldiz, halako txerto bat daukagu, erabilera orokorrerako gomendatua”.
Zehazki, OMEk gomendatu du txerto hori erabiltzea Saharaz azpiko Afrikako haurren artean, Plasmodium falcicarium parasitoaren transmisio ertain edo altua dagoen tokietan. Parasito hori eltxoen bidez igarotzen da. Txertoa GlaxoSmithKline farmazeutikak egin du, Erresuma Batuko Brentforden egoitza duen multinazional kotizatua. Mosquirix izango da bere izen komertziala.
Azaldu dutenez, 2019an froga fasean izan zuten Ghana, Kenya eta Malawin, eltxoen kontrako oihalen azpian lo egiten ez zuten haurren %90i emanda, eta emaitza nagusiena da heriotza eragiten duten kasu larrien %30eko gutxitzea ekarri duela. OMEren txostenaren arabera, txertoa “errentagarria da” eta produzitzeko eta kontserbatzeko erraza. Lau dosi behar ditu eraginkortasun hori lortzeko.
Desberdintasunari lotutako gaixotasuna
Afrikako erdialdeko eta hegoaldeko herrialdeetan haurren hilkortasun tasa handiaren arrazoi nagusietako bat izaten segitzen du malariak, eta Amerikan ere oso zabalduta dago –europarrek lurralde hura konkistatzera joatean eraman zuten–. Europa, baina, 2016an “malariatik libre” deklaratu zuen OMEk.
Europako hegoaldean endemikoa izan zen denbora luzez eta XX. mendera arte paludismoa jasaten zuten biztanleak ez ziren gutxi, hezegune inguruetako herriak husteraino. Intsektizida arriskutsuen erabileraren ondorioz erradikatzea lortu bazen ere, 90eko hamarkadan berriro zabaldu zen. Nolanahi ere, gaur egun kasik ez da kasurik atzematen, prebentzio neurriei esker.
Hala, malariak eragindako heriotza gehienak desberdintasunaren ondorio direla dela diote askok. Izan ere, oinarrizko formazio eta prebentzio neurri batzuk hartuz gero, saihestu daiteke, baina baliabiderik ez duten eta bizi-baldintza kaskarretan bizi diren Afrikako herritar askorentzat ezinezkoa da hori. Malariaren Munduko Programaren zuzendari den Pedro Alonso mediku madrildarrak berak aitortua du: “Hiltzen direnak pobreak dira, desberdintasunari loturiko gaixotasuna da, oinarrizko tresna batzuetara sarbiderik ez duen jendea da hiltzen dena, intsektizida batekin igurtzitako moskitera bat kasu”.
Hogei urte dira 2000. urtean eltxoen kontrako oihalak erabiltzeko programa masiboak hasi zirela Afrikan, eta malariaren transmisioa hein batean eragoztea lortu baduten ere, herritar guztiengana iristeko zailtasunen ondorioz, oraindik etxe askotako amesgaizto dira parasito hilgarria dakarkien intsektu hegalariak. Horregatik, OMEk onartutako txertoa berri pozgarria da gaixotasunaren kontrako borrokan dihardutenentzat.
.jpg)
Blanca Ester Díaz Pulido epaileak Osakidetzako 2018ko oposizioen filtrazioen inguruko ikerketari amaiera eman dio, sei urte eta erdi igaro ondoren. Akusatu guztiak absolbitu dituzte, 22 guztira, nahiz eta bi kasu behin-behingoz artxibatu dituzten.
Osasun Legea aldatzea beharrezkoa dela adierazi du Nafarroako Osasun kontseilariak, hala nola Osasunbidea enpresa-erakunde publiko bihurtzea, bestela “luze gabe sistemak porrot” egingo duela argudiatuta. Sindikatuak ez daude formula horrekin ados.
Kutsatze gutxiago egon ez dadin diagnostiko horiek lehenago egitea zein garrantzitsua den azpimarratu du Nafarroako Osasun zuzendari nagusiak. “Osasun-sistemara heltzeko zailtasun handiagoak dituztenengan” jarri du fokua aurtengo hiesaren Eguneko kanpainak.Nafarroak... [+]
Atun latatan aurkitu diren merkurio kopuruekin asaldatuta dabiltza herritarrak. Bloom erakundeak Europan egindako ikerketa baten arabera, Carrefour, Intermarché, Mercadona, Aldi... supermerkatu guztiek merkaturatzen dute atuna kutsaturik. Arrantza industrialak berehala... [+]
Haurdunaldiaren zazpigarren hilabetean hil zen Aduna, Amets Etxeberriaren alaba. Halakoetan, erru sentimendua da bizkar gainean emakume askok hartzen duen zama, dolua ere oztopatzen duena. Profesionalengandik jasotzen duzun tratua funtsezkoa dela dio Etxeberriak, horri aurre... [+]
Hego Euskal Herriko gazteen osasun mentalaren egoera “kezkagarria” da, Gurea Geroa atari digitalak egindako txosten batek agerian utzi duenez. Inkestaren arabera, gazteen erdiek ondoez emozionala pairatzen dute, eta hamarretik seik pentsamendu suizidak izan dituzte... [+]
Petronorreko langileek borrokarako eguna izan dute osteguna. Enpresa batzordeak deituta, lanuztea egin dute eta Barakaldoko BECen elkarretaratu dira, konpainia urteko batzarra egiten ari zen tokian. Salatu dute diru publikoa jaso arren "enplegua suntsitu" besterik ez... [+]
Azala ez da azaleko gaia, kanpoarekiko muga eta gure buruaren babesa baizik. Ordea, kosmetiko industrialak erabiliz gero, toxiko kimikoak barneratzen ditu gure gorputzak azaletik, eta dutxako zulotik behera joaten direnean, ura eta Lurra ere kutsatzen ditugu egunero. Eredu... [+]
Kexak eta esker onak paretsu mantendu dira, baina erreklamazioetan bada aldea. Esaterako, aurtengo ekaina iazkoarekin alderatuta, ia %30 igo dira erreklamazioak.
Aste honetan zehar egongo da AEBko auditoria Gurutzetako ospitalean; bere estandarrak betetzen dituzten osasun-zentroei akreditazioa ematen die. Osakidetzak 106.843 euro gastatu ditu bere aurrean itxurak egiteko.
Sexologian eta zoru pelbikoan aditua den Juncal Alzugaray Zurimendi fisioak zenbait gako eman ditu klimaterioa eta menopausia hobeto ulertzeko.
Silizearen hautsak sorturiko gaitz eta biriketako minbizi kasuek ez dute etenik azken urteetan. Australian, Ingalaterran edo Espainiako Estatuan alarmak piztu dira, eta kristal-silizea duten kuartzozko sukalderako mahaiak egitea debekatzeko urratsak ematen hasi dira.