“Sistemak oso gutxi inbertitu du emakumearen ongizatean”

  • Obstetrizian eta zoru pelbikoan aditua da Iraia Lekue (Bilbo, 1981) fisioterapeuta. Amatasun esperientzia errekuperazio fisikoan hasten dela defendatuz, emakumeak haurdunaldian eta erdiondoan laguntzea du ogibide. 1999az geroztik Bartzelona du bizitoki.

"Erditu ondoren txiza galerak edukitzea normalizatu duen gizartean bizi gara. Emakumeek erdiondoan duten ohiko disfuntzioa da, baina ez da inolaz ere normala". (Argazkia: Jordi Borràs)
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Noiz eta nola hasi zinen zoru pelbikoaren ezagutzan murgiltzen?
2002an burutu nituen fisioterapia ikasketak. Garai hartan zoru pelbikoaren ikasgairik ez zegoen. Nirekin Frantzian Erasmusa egin zuen lagun batek aipatu zidan bertan, erditu ondoren, emakume guztiek fisioterapeutarenera jotzen zutela, zoru pelbikoa birgaitzeko. Gerora, Bartzelonan prestakuntza bat antolatu zuten, erreferenteak ziren bi fisioterapeuta frantsesen eskutik, eta parte hartu genuen ikaskide hark eta biok. Halaxe maitemindu nintzen zoru pelbikoarekin eta, orduz geroztik, ez naiz gelditu. Urtebete beranduago graduondoa egin nuen eta posible dudan guztietan ikasten jarraitzen dut.

Zergatik da garrantzitsua fisioterapia zoru pelbikoaren arazoak konpontzeko?
Erditu ondorengo muskulatura abdominala eta zoru pelbikoaren osasunaren inguruko balorazioa egiten dugulako. Horri esker, disfuntzioen diagnostikoa egiten dugu eta hortik aurrera tratamendua proposatzen dugu ariketa fisikoaren eta kontsultako saioen bitartez.

Oker ez banago, hamar emakumetik lauk dituzte inkontinentzia arazoak erditu ondotik, eta gehiengoak ez ditu arrazoiak eta ondorioak ezagutzen.
Erditu ondoren txiza galerak edukitzea normalizatu duen gizartean bizi gara. Emakumeek erdiondoan duten ohiko disfuntzioa da, baina ez da inolaz ere normala. Zorionez, gero eta informazio gehiago dago eta emakumeek interes handiagoa dute euren ongizatean, erabat osatzeari uko egin gabe.

Zenbateraino dira tabu, oraindik ere, zoru pelbikoarekin lotuta gaiak?
Sistemak oso gutxi inbertitu du emakumearen ongizatean eta zoru pelbikoarekin lotutako arazoak egon arren ez da horiei irtenbidea bilatzeko interesik egon. Emakume asko isilaraziak izan dira hamarkada askotan, baina zorionez gaur egun ahalduntzea bizi dugu; gure osasunaren kontzientzia handitu da eta emakumeok babes eta baliabide gehiago aldarrikatzen ditugu.

Argazkia: Jordi Borràs

Zein da zure ustez zoru pelbikoaren inguruan dagoen gabeziarik larriena?
Osasungintza publikoak ez ditu zoru pelbikoarekin lotutako tratamenduak bermatzen eta emakumeak bere poltsikotik ordaindu behar izaten ditu. Era berean, oraindik ere, halako arazoak zuzentzeko tabua nagusi da gaur egun. Azkenik, zoru pelbikoaren espezialitatea dagoenik ere ez dakien jendea badago: gure paziente gehienak gomendatuta etortzen dira…

Zenbateraino hobetu da egoera?
Azkenaldian emakumearen ongizatearen garrantziak tokia hartu du, zoru pelbikoaren egoera muskularraren eta osasunaren inguruko informazio gehiago dago. Argi dago bide luzea gelditzen dela oraindik, baina baikorra naiz eta uste dut gero eta kontzientzia handiagoa dagoela.

Zer deritzozu osasungintza publikoak haurdunaldian, erditzean eta erdiondoan egiten duen jarraipenaz?
Haurdunaldian jarraipen egokia egiten dela iruditzen zait. Ospitaleetako erditzeetan gehiegizko esku-hartzea dago. Horretan ere emakumearen erabakitzeko eskubidea bigarren mailara zokoratzen da. Baina nire ustez osasungintza publikoaren gabeziarik larriena erdiondoan dago: sasoi horretan ohikoak diren arazoei modu egokian aurre egiteko babesa eta baliabideak falta dira.

Hutsune horrek zer eragiten du?
Erditu ondotik emakumeak aldaketa fisiko, hormonal eta metaboliko garrantzitsua bizitzen du. Prozesu horretan babestuta sentitzea ezinbestekoa da orokorrean eta baita zoru pelbikoari dagokionez ere. Zoritxarrez, osasungintza publikoak zoru pelbikoaren jarraipenik egiten ez duenez, profesional pribatuetara jo behar izaten dute emakume askok eta, beti bezala, baliabide gutxien dituzten emakumeek, denborarekin okertuko den disfuntzio horrekin bizi bertzerik ezin dute.

Zein dira kontsultan ikusten dituzun ohiko arazoak?
Jakina da Espainian erditzeetan gehiegizko esku-hartzea dagoela, episiotomia eta zesareen bitartez. Orbain horiek muskulaturaren funtzionaltasuna ahuldu eta aldatzen dute. Beraz, erremina, azkura, inkontinentzia eta harreman sexualetan mina sentitzen duten emakumeekin lana egiten dut egunero.

Badago uste duenik zesareaz erditzeak zoru pelbikoan eraginik ez duela. Hala da?
Jendeak kontrakoa uste duen arren, zesareaz erditzeak ez du zoru pelbikoaren jarraipena salbuesten. Zesareak eragindako sabel abdominal baxuko orbainak barruko itsaspenak eragiten ditu sarri. Eta horrek eragina du, ez bakarrik muskulu abdominaletan, baita zoru pelbikoan ere. Bestalde, emakume askok zoru pelbikoaren tentsioaren gorakada izaten dute, nerbio-sistemak eragindako erreakziobideagatik. Eta, horretaz aparte, zesareen artean asko urgentziakoak izaten dira, emakumeak erditze lana egin ondotik. Beraz, zoru pelbikoak, modu batean edo bestean, jarraipena behar izaten du baita zesarea bidez erditu duten emakumeetan ere.

Orbainak samurtzen
"Duela zazpi urte eta erdi izan nintzen ama. Zorionez, gauzak aldatzen joan dira orduz geroztik: garai hartan hasi ziren edoskitzearen eta erdiondoaren babeserako hazkuntza taldeak sustatzen, zoru pelbikoaren jarraipena egiten profesional gutxi ginen eta ospitaleetan erditzeko baliabideak murritzak ziren. Erditze traumatikoa izan zen gurea eta erdiondoa bereziki mingarria. Bakarrik sentitu nintzen eta medikuntza psikiatrikoa behar izan nuen osatu ahal izateko. Esango nuke gaur egun erdiondoan emakumeekin lan egiteak nik bizitako esperientzia mingarriagatik asetzen nauela hainbertze. Hein batean, nik pairatutako kalbarioa emakume gehiagok bizitu behar ez dezaten saiatzen naiz".

 


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Osasuna
Polioa topatu dute Gazako uretan eta epidemia zabaltzeko arrisku handia dago

Palestinar errefuxiatuen kanpalekuen ondoko ur zikinetan Poliomielitis birusaren kontzentrazio altuak topatu dituzte. UNICEFek ohartarazi du “hondamendia” gertatzeko aukera asko daudela.


Gorputz hotsak
“Dragon Boat-arekin gorputzarengan geneukan konfiantza berreskuratzen dugu”

Kirol ugari egin ditu Mercedes Ortega Barrenak (Bilbo, 1967); hala nola atletismoa, paddel surfa eta orain arrauna. Hondarribiko HS2 Surf Center eskolako Dragon Boat taldeko kidea da. Batik bat minbizia duten edo izan duten emakumez osaturiko taldea da. Barrenak nabarmendu du... [+]


Aitor Cevidanes
“Akainak gaitza kutsatzeko denbora behar du, egunean bertan kenduta ez dago arriskurik”

Akainak edo kaparrak batetik, eltxo tigreak bestetik, Euskal Herrian duten presentziaz eta gurean dauden espezieez mintzatu zaigu Aitor Cevidanes ikertzailea. Osasuna eta ingurumena hizpide, dituzten arriskuez, herritarron uste faltsuez eta klima aldaketaren nahiz gizakion... [+]


Adin txikikoak dira Osakidetzako genero identitateko unitatetik pasa diren erdiak

1.075 pertsona artatu ditu Barakaldoko ospitaleko genero-identitateko unitateak, 2016ean unitate hori martxan jarri zenetik. Erdiak baino gehiagok adin-nagusitasuna bete aurretik jaso zuen lehen arreta. Eta, kopuru osoaren herenak hamasei urte baino gutxiago zituen.


Basauriko espetxeko preso bat hil dela jakinarazi du Salhaketa elkarteak

Presoa ziegan aurkitu dute hilik ostegun iluntzean. Eusko Jaurlaritzak esan du suizidio kasu baten aztarnak dituela. Gainera, Jaurlaritzak 2021ean espetxeen eskumena jaso zuenetik hiltzen den zazpigarren presoa da.


Materialismo histerikoa
Bizitzeko

Ikasturte osoan inork aipatu ez dituen kontuetan aritu ondoren, aktualitatearen erdigunera eraman nau, ustez, pneumonia batek, nola definitu ez dakidan hartuemana izan baitut Osakidetzarekin. Eta lehen deitik, ai ene, esperimentu batean egotearen sentsazio zirraragarria,... [+]


Bizkaiko emaginen greba eguna astelehenean, Osakidetzaren udako murrizketak salatzeko

Satse Euskadiko Erizainen Sindikatuak deitu du greba, eta udako murrizketek eragindako lan karga arintzeko neurririk ez hartzea leporatu dio Osakidetzari.


Absolbitu egin dute Osakidetzak kaleratu ostean anbulantzia bati bi gurpil zulatzea egotzi zioten langilea

Bilboko magistratuak adierazi du ez dagoela froga nahikorik langileak delitu hori egin zuela egiaztatzeko eta ez dagoela “lekukorik” hori frogatu duenik. Horrelako 300 sabotaje salatu ditu anbulantzien zerbitzua esleitua duen enpresak.


Gorputz hotsak
“Baimenik eskatu gabe interbentzio kirurgiko ugari egin zizkidaten”

Aktibista intersexa* eta DJa da Marikarmen Free (Baena, Espainia,1984). 2003. urtean sistema psikiatrikoaren kontrako borrokan hasi zen, eta gaur egun bide beretik doa Insania kolektibokoekin. Martxoan, Iruñeko Katakraken egindako “Zapalkuntza psikiatrikoa eta... [+]


2024-06-19 | ARGIA
Mediku eta pediatrak falta dituzte Bortziri eta Baztanen ere

Kalera atera dira salatzeko Bortziri eta Baztanen mediku eta pediatren falta, itxaron zerrenda amaigabeak eta hitzorduen atzeratzea jasaten ari direla, besteak beste. “Landa eremuan bizi garenok ere merezi dugu behar dugun bezala artatuak izatea”.


Historiari eta esklerosi anizkoitzari buruzko irakaspenak

Mallorca, 1968. Joana Maria Escartin historialaria jaio zen. 1989an esklerosi anizkoitza diagnostikatu zioten eta joan den maiatzaren 30ean hil zen jaioterrian, 56 urte zituela, hain zuzen, esklerosi anizkoitzaren nazioarteko egunean.

Ikasketak UIBn (Universitat de les Illes... [+]


Ikastetxeek erizain bat izateko eskaera Jaurlaritzara iritsi da

Istripu eta larrialdiei erantzutea eta gaitz kronikoak dituzten ikasleak artatzea lirateke, besteak beste, erizainak eskolan lituzkeen funtzioak, gaur egun gehienbat irakasleen bizkar geratzen dena. Eskoletan erizain batek egon behar duela aldarrikatzen urteak daramatza SATSE... [+]


2024-06-12 | Ane Labaka Mayoz
Euskaraz jaio

Carmen Junyent hizkuntzalaria izan zen katalanez hil ahal izatea bere azken hatseraino aldarrikatu zuena. Hil hurren zela, osasun-langileekin izandako bizipenak idatzi, eta bera hil ondoren argitara zitzatela eskatu zuen. Hizkuntza pertsona batek beste batekiko duen trataeraren... [+]


Eguneraketa berriak daude