Zuberoko Basaburuan bizi den Bettan D’hulstek duela zazpi bat urte abiatu zuen O’Lurra, urkiaren sapa edo izerdia biltzen eta merkaturatzen dituen proiektua. Ligi herrian (Zuberoa) jasotzen du, Iratiko basotik hurbil. “Zuberoako herri elkargoarentzat egiten nuen lan, oihanetako egurrarekin zein baliabide lortu ahal ziren aztertzen”, azaltzen du. Arbolak batik bat egurrerako eta papererako baliatzen zirela konturatu zen, eta erabilera gehiagoren bila, lagun teknikari baten bidez jakin zuen urkiaren sapa bildu zitekeela. Aztertzen hasi eta inguruko adineko jendeak jarduera eta urki-saparen onurak ezagutzen zituztela ikusi zuen. Ekoizpena eta salmenta ez zegoen garatua, ordea, eta horri ekitea erabaki zuen.
Zuhaitzetik poltsara, zuzenean
Hilabete eskas irauten du urki-saparen bilketak, otsailetik martxora. “Hostoak egin aitzinean, orduan izaten da sapa gehien arbolean korritzen. Goruntz joaten da sapa, hostoak sortzeko”, dio proiektuko kideak. Kanadan baliatzen duten teknika darabilte Zuberoan ere uraren antza duen likidoa jasotzeko: urkiari txerto txiki bat egin, plastikozko hoditxo bat sartu eta grabitateari esker bidoira erortzen da. Urtero 2.000 litro inguru jasotzen dituzte O’Lurrako kideek.
Urteotako esperientziaren ondotik, zerbaitetaz ohartu da proiektuaren bultzatzailea: “Klima aldaketaren ondorioz urtero bilketa aurreratzen ari da; hasi nintzenean martxoan egiten nuen bilketa, baina aurten, adibidez, otsailean hasi naiz”, dio. Ligiko oihan bateko jabeak uzten dio hango urkietan txertoak egin eta sapa ateratzen D’hulsti, eta zuhaitzari ahalik eta kalte txikiena eragiten saiatzen da bera. “Txertoa kentzerakoan, egindako zuloa berriz estaltzen diogu arbolari, eta hostoak hasten direnean bilketa gelditu egiten dugu, denboran asko mugatuz”. Zigilu ekologikoa du ekoizpenak, eta urtero hainbat kontrol pasatzen dituzte.
Garbiketarako, probiotiko bezala nahiz larruko arazoentzako
Bildutako sapa modu desberdinetan merkaturatzen dute proiektuko kideek. Batetik, poltsetan saltzen dute, gorputzeko garbiketarako darabiltenek freskoan kontsumitzeko. “Toxinak kanporatzeko hiru asteko garbiketa tratamendua izaten da; larrua eta ilea garbitzen ditu, purifikatzailea da eta zirkulaziorako ona”, dio ekoizleak. Kontsumitzeko beste modu bat laktofermentazioarena da: sapa bildu eta naturalki laktofermentatzen uzten dute, esnearen itxura hartzen duelarik. “Prozesu horrek probiotikoak sortzen ditu, eta hesteentzat eta defentsa inmunitarioak garatzeko da oso ona”. Azkenik, hurbileko laborategi batean usain desberdinetako xaboiak ere egiten hasi dira saparekin. Larruko arazoak dituztenentzako onuragarriak dira horiek.
Dendarik ez dute O’Lurrako kideek, baina bide hurbilean saltzen dute haien produktua, interneteko o-lurra.fr webgunean, biodendetan eta AMAPen bidez. Hegoaldetik ere geroz eta eskari gehiago jasotzen omen dituzte.
Urteak daramatza Ipar Euskal Herriko Biharko Lurraren Elkarteak (BLE) bioaniztasun landatuaren inguruan lanean. “Hainbat proiekdu ditugu abian, eta horietako bat baratzeko hazien ingurukoa da”, azaldu du Nico Mendiboure Hazi Sareko kideak. Duela lau bat urte hasi... [+]
Nekazaritzan trebatzeko eta proiektu propioak abiatu aurretik ekoizpenean eta merkaturatzean norbere burua probatzeko, abian dira gurean nekazaritzako hainbat test gune. Araban, 2023an abiatu zuten Aleko nekazaritzako test gunea, baina, antzeko egitasmo gehienekin alderatuta,... [+]
Itsason (Gipuzkoa) elkarren ondoan dauden bi baserri dira Urteaga eta Urkulegi, duela zenbait urte elkartu eta proiektu bateratua martxan jarri zutenak. “Bi baserriak elkartu eta ekoizpen proiektua abiatu genuen, eta 2011tik dedikazio osoarekin ari naiz honetan”,... [+]
Urteak daramatza martxan Ipar Euskal Herrian Trebatu elkarteak, laborantzan proiektua abiatu nahi duten pertsonek aurrez trebatzeko aukera izan dezaten. Ipar Euskal Herriko proiektua eredutzat hartuta eta ideia berari tiraka, Gipuzkoan ere izen bereko elkartea sortu dute aurten... [+]
Gero eta nekazaritzako test gune gehiago ditugu inguruan, hau da, nork bere proiektua martxan jarri aurretik nekazaritzan eta abeltzaintzan trebatzeko guneak. Nafarroako Zunbeltz espazioa eta Gipuzkoako eta Ipar Euskal Herriko Trebatu dira horietako zenbait adibide, gurean... [+]
Herritarrak elkarren artean saretzea eta bizitza sozialerako espazioak bultzatzea da Xiberoko Kolektiboa elkartearen lan ildoetako bat. Bide horretan, baratze kolektiboa sortzeko aukera suertatu zitzaien 2020an Maulen, eta zalantzarik gabe, proiektuari ekitea erabaki zuten... [+]
Arrasateko Beroña auzoan dago kokatuta Xabi Abasolo Etxabek eta Naiara Uriarte Remediosek bultzatutako Errastiko Ogia proiektua. Bakoitza bere bidetik iritsi ziren okintzaren mundura, baina eredu ekologikoan eta ama orearekin ekoizteko oso ongi uztartu dituzte bi gazteen... [+]
Nafarroako beste zenbait herritan bezala, duela lauzpabost urte hasi ziren Basaburuan gaztainondoen inguruko lanketarekin. “Bertako gaztain barietateei lotutako ikerketa abiatu zuen Nafarroako Gobernuak, eta orduan hasi zen hemengo herrietan ere gaztainaren historia... [+]
Euskal literaturaren eta kulturaren topaleku garrantzitsuenetakoa da abenduaren 5etik 8ra egingo den Durangoko Azoka, eta 59. edizio honetan ere, Bizi Baratzeak bere postua izanen du, ARGIAkoaren ondoan.
Garbiñe Larreak Kosmetikoak sendabelarrekin liburua argitaratu berri du ARGIArekin. "Egin ezazu zuk zeuk" filosofia kosmetikoen mundura ekarrita, egunerokoan behar diren produktuak egiteko liburu teoriko-praktikoa da. Eskuragarri dago azoka.argia.eus webgunean.
Naturopatiaren eta iridiologiaren mundutik iritsi zen Eztizen Agirresarobe Pineda ezkiotarra kosmetika naturalaren mundura: “Hirugarren urtea dut naturopatia eta iridiologia ikasketetan, baina lehenagotik ere egiten nituen ukenduak, kakaoak, eta antzekoak”, azaldu... [+]
Umetatik baserrian bizi izan dira Gillen eta Bittor Abrego Arlegi anaiak, Lizarraldean, Iguzkitza herrian. Familia abeltzaina izan da haiena baina baserria eta lursailak haien esku gelditu zirenean, proiektuari buelta bat ematea erabaki zuten bi anaiek: “Lur zatia eta... [+]
Lehen sektorea bultzatzeko eta indartzeko lanean dihardute Nafarroako Pirinioetan azken urteotan, eta lanketa horren baitan sortu zuten Pirinioetako Mahaia. Diagnostikoa ondu dute azken urteotan, eskualdean lehen sektoreari lotuta dituzten hutsuneak identifikatzeko, eta ondorio... [+]
EAEko ekoizpen ekologikoaren kontseilua da ENEEK-Ekolurra, eta zertifikazioaz gain, eredu ekologikoaren aldeko sustapen lana ere egiten du elkarteak. “Gaur egun, argi ikusten dugu etorkizuneko eredua dela ekoizpen ekologikoa, eta badagoela honi buruzko informazioa emateko... [+]