Txikiagoak
Animalion uzkurtze betierekoez aritu ginen behin orriotan, eta bete da profezia. Ipar Atlantikoko baleak txikiagoak dira orain duela berrogei urte baino; gaur jaiotako balea batek 1980an jaiotakoak baino metro bat gutxiago hartuko du, bataz beste. Itsas-biologoen arabera, zenbait arrain espezie gain-esplotaturengan atzeman izan dira antzerako aldaketak, baina hau da ugaztun handi batengan halako zerbait erregistratzen den lehen aldia.
Animalia erraldoi, arnas luzeko eta mugimendu geldoko horri zerbaitek ez dio uzten lasai hedatzen, berez itsasoa bezain zabal eta eder hazi zitekeenean alboetarantz zein luzetara, begiratze hutsez lilura gaitzan bere handitasunak eta loditu dezan denbora, eta bizitza bera. Badirudi estresa bezalako berba humano eta tranpatia ikasarazi diogula egunero itsasoa ebakitzen duten milaka ontziren zaratekin, eta arrantza-aparailuek eta sareek eragindako kateatze eta zauriekin.
"Murriztuz baikoaz geu ere, buruz zein osasunez, lurrari txatalak lapurtu eta diru bilakatu ahala, eta diru horren arabera berrantolatu ahala espazioak, bizimoduak"
Lasai hazteko bakea behar da, zentzu askotakoa. Bestela hesteak korapilatu egiten dira arrantzako sareak bezala, eta gorputzak erabakitzen du agian gauzak errazago joango zaizkiola txikiagoa izanda, uzkurragoa. Ikusezinagoa, azkenean. Biologoek hogei urte eman dituzte hegazkinen eta dronen bidez baleei argazkiak egiten, milimetroka neurtzen azkenean begi-bistako bihurtu dena.
Neurtu ote daiteke gure txikitze apurkako hau ere airetik? Murriztuz baikoaz geu ere, buruz zein osasunez, lurrari txatalak lapurtu eta diru bilakatu ahala, eta diru horren arabera berrantolatu ahala espazioak, bizimoduak, eta, oro har, norbere izaeraren euste-hormak. Metro bat txikiagoak ez al dira bizitzak, irailetik irailera? Metro bat txikiagoak eztabaidak eta ideiak, geroz eta nekatuagoak eta argalagoak, pisurik gabeak. Berdin irudimena, berdin utopiak. Telebistatik dator ontzien burrunba, gure sentsoreak mindu eta noraezean uzten gaituena uraren erdian. Burrunbara ohitutakoan, badirudi isiltasuna hori dela, eta molde horrexen barruan hazten dira garunak, plastiko zatietan trabatutako dortokak bezala, metro bat estuago aurten, hamar urte barru auskalo.
Balea kumeak ere txikiago jaioko dira laster, gerora alferrikako lanik ez hartzearren. “Txikitu gara orain ere”, pentsatzen dut, ezerk ez gaituenean asaldatzen, ez heriotzek, ez gerrek, ez Poliziak jendea are gogorrago jazar dezan eskatzen duen jendeak, “txikitu naiz orain ere”, pentsatzen dut, amore ematea jasangarriago zaidanean kontra egin ezinaren frustrazioa baino.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Greba ataritan jaso nuen zuen e-maila, posta pertsonalean. Hasieran, beste askok bezala, grebaren aurrean ze aukera ditugun jakinarazteko zela pentsatu nuen. Baina ez, grebaren aurkako mugimendu politiko eta komunikatiboa zen jasotako e-maila.
Aitortuko dizuet ahozabalik utzi... [+]
Urtarrilaren 16an, Madrilgo administrazioko Trantsizio Energetikorako Ministerioak irrikaz eta kezkaz itxaroten genuen “Itsaraz” proiektuaren gaineko ingurumen-inpaktu adierazpena argitaratu zuen. Ebazpenak makroproiektu honen aurkako erabaki irmoa bezain argia... [+]
Asteburu honetan 'estetikoa' hitzaren inguruan pentsatzen aritu naiz, lagun batek esandako esaldi baten harira: “Lan hau estetikoa da”. Estetikoa hitzaren etimologia aztertu dut, badirudi jatorrian zentzumenen bidez hautematea zela bere esanahia, eta gerora... [+]
Azken urteotan, industria politikaren kontzeptua hainbat mailatan indarrez berragertu da. Neoliberalismoaren mailua izandako erakundeak, Nazioarteko Diru Funtsak, gaur egun zera azpimarratzen du: merkatuek baliabideak modu eraginkorrean esleitzeko eta arazo horiek konpontzeko... [+]
Aurreko egunean, Bilbon, lagun batekin elkartu nintzen Bira tabernan. Tar-tarrean ari ginen oso gustura eta esan nion: “Noski, Giputxia zarenez, kar-kar-kar”. Eta berak nabarmendu zuen ez zela gipuzkoarra. Nik ongi ulertu gabe, jarraitu nuen esaten, “A! ez?... [+]
Zalantza asko izan ditut, meloia ireki ala ez. Ausartuko naiz, zer demontre! Aspaldian buruan dudan gogoeta jarri nahi dut mahai gainean: ez da justua erditu den emakumearen eta beste gurasoaren baimen-iraupena bera izatea. Hobeto esanda, baimen-denbora bera izanda ere, ez... [+]
Mundu mailako erasoaldi inperialista betean gaude, mendebaldeko burgesiak gidatuta. Ofentsiba inperialistak hartu duen forma gerrarena da, aldaera guztiekin: gerra ekonomikoa, gerra kognitibo eta kulturala, lawfarea; eta, noski, gerra militarra. Mendebaldeko inperialismoak... [+]
Beste detektibe triste baten telesail bat ikusi berri dut. Eskoziako irla urrun batean gertatzen dira trama guztiak. Badakizue nola funtzionatzen duten fikzio horiek: hildako asko, jende arrunta baina ez hainbeste, eta paisaia berde iluna. Oraingo honetan duela urte pila bat... [+]
Egiari zor, ez dakit zergatik ari naizen hau idazten. Gaur egungo giro liskartsuan ez dira modu honetako iritziak ondo hartzen. Beharbada, ARGIAk ez du hau argitaratuko, ez baitator bat orain arte argitaratu dituzten iritziekin (baina, azkenean argitaratzea erabaki badute,... [+]
Urtarrilaren 15ean Zedarriak izeneko lobby tekno-enpresarialak bere 6. txostena aurkeztu zuen, Euskadi eta Europar Batasuna, oparotasunaren eta lehiakortasunaren patu partekatua izenekoa. Finantzen mundutik ateratako aditu gorbatadunez osatutako Think Tank neoliberal horrek... [+]
Tipi-tapa mugitzen ditugu euskaltzaleok gure oinak Korrikaren lekukoaren atzetik, gure hizkuntzaren alde, desio dugun Euskal Herri euskalduna helburu, herri euskaldun gisa biziraun nahi dugula aldarrikatzeko.
Tipi-tapa ematen ditu lehen urratsak Afrikako, Hego Amerikako edo... [+]
Eta beste urte batez, sindikatuek prefabrikatutako grebak antolatu dizkigute. Eta guk, indibidualki, erabakia hartuko dugu grebarekin bat egin ala ez, ikastetxean inongo asanbladaren beharrik gabe.
Niri irakatsi zidaten greba eredua jada ez dago modan, antza. Nire... [+]
Bizitzak dena inguratzen du, mugatua eta hauskorra da. Bizitza onak bizitzeko, gorputzak zer egin badakiela iruditzen zait, buruak ordea, nahiz eta jakin (ondo informatuta dagoenean), askotan gorputza nahita isiltzen duela ikusten dut. Isiltze horretan burua beste buru... [+]
Eroso gaude ingurunea gure egoera fisiko/emozionalera egokitzen denean. Besteak ni kontuan hartu nauenean, izan gizaki bat, objektu bat, espazio bat. Erosotasunaren klabea produktu eta espazio diseinuan beharrizan handi gisa sartu da, erosotzat jotzen dena erosgarria delako... [+]