Nork garbitzen du zuen etxea?
Etxea garbitzen lagunduko dizuen pertsona bat behar duzue”. Guraso naizenetik, hainbat senide eta lagun tematuta daude aholku horrekin. Nekatuta nagoela esaten dudanean, hori da otutzen zaien irtenbide bakarra: alegia, irtenbide indibiduala, pribatua eta merkantilizatua.
“Laguntza” eta “pertsona” eufemismoak erabili ohi dituzte. “Laguntza” deitzen diote lan prekarizatuari. “Pertsona” esaten dute, “emakume” esan ordez. Emakume horien gehiengoa, gainera, migratu eta/edo arrazializatuak dira; arrazakeriak haien lan aukerak murriztu dituztelako garbitzen dituzte “gure” etxeak. Gainerako emakumeen kasuetan ere erraza da diskriminazio faktore ugari topatzea.
Eta nori laguntzen diete andre horiek? Hain dira kaxkarrak etxeko langileen lan baldintzak, ezen mila euro ozta-ozta irabazten dugun bikoteok aise ordaindu dezakegula “laguntza” hori. Nire ustez, horrek klase ertainen langile kontzientziari kalte egiten dio; etxeko langilea izatea klase adierazlea delako. Familia heterosexualen kasuan, emakumeek bete ohi dute ugazabaren rola: patriarkatuak egotzi dienez lan hori, haien ardura da lana azpikontratatzea. Gizonezko bikotekideekin gatazka lausotzea da erabaki hori hartzeko motibazio bat.
"Hain dira kaxkarrak etxeko langileen lan baldintzak, ezen mila euro ozta-ozta irabazten dugun bikoteok aise ordaindu dezakegula 'laguntza' hori"
Sara Lafuente Funes soziologoaren arabera (irakurri ezazue Katakrak-ek argitaratu duen Mercados reproductivos saiakera), Espainiako Estatuak dituen “etxeko enpleguaren zifra handiek adierazten dute desberdintasun ekonomiko handia dagoela, harreman heteropatriarkaletan sakonak direla eta bizitzari eusteko erantzukizun kolektiborik ez dagoela”.
Lafuente Funesen esanetan, zaintza krisiaren osagai bat da, emakumeek esfera publikora mugitu diren bitartean, gizonek, estatuek eta jendarteak ez dutela esfera erreproduktiboari arreta jartzeko mugimendu handirik egin. Hortaz, zaintza ardurek feminizatuta jarraitzen dute, baina sistema ekonomikoaren bazterretan konpontzen dira: izan gainkarga, tentsio eta gatazka handiarekin; izan beste emakume prekarioak azpikontratatzearen irtenbidearekin.
Baina emakume feministontzat, azken irtenbide horrek ez du (edo ez luke) gatazka erabat lausotzen, kontziente garelako (izan beharko ginelako) genero, arraza/jatorri eta klase zapalkuntzak ardaztutako sektorea dela etxeko langileena. Bateragarria al da feminista izatea eta etxeko langilea izatea? artikulua idatzi zuen Beatriz Gimenok 2013. urtean eta argudiatu zuen, besteak beste, norbera bere zikinkeriaz arduratzea oinarrizko eginbehar etiko, feminista eta antikapitalista izan behar duela.
Aipatutako bi feministen ustez, gai honetan erreferente den Amaia Pérez Orozcoren ustez, etxeko langileen baldintzak hobetzea beharrezkoa da, baina ez da nahikoa: zaintza arduren banaketa parekidea sustatzea, zaintza sareen sendotzea eta lan merkatuko dinamikak iraultzea ezinbestekoa da. Iruditzen zait etxeko langile bat kontratatzen duenak (kontzientzia politikoa badu, behintzat) pentsatu beharko lukeela nola lagundu sakoneko eraldaketa horietan. Etxeko langileen borroka babestea izan beharko luke lehenengo pausoa.
Artikulu honek idaztea deserosotasun puntua eragin dit. Eztabaida honetan zaila da emakumeak jomugan ez jartzea. Horregatik, irakurtzen didazuen gizon ezkertiar eta profeministei bota nahi dizuet azken interpelazio zuzena: zenbat aldiz atera da gai hau zuen militantzia kideekin, kuadrilakoekin edo eskolako beste aitekin solasean?
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Gaur egungo ezker mugimenduaren zati handi batek, intuitiboki bada ere, eskala txikiko nekazaritza aldarrikatzen du zalantza askorik izan gabe. Hala ere, txikitasunaren aldarrikapen horrek baditu bere kontraesanak: tamaina txikiko ustiategi batek, definizioz, ezingo du elikagai... [+]
Eusko Jaurlaritza berriko bozeramaile Maria Ubarretxenak lehenengo elkarrizketa Euskadi Irratiari eman zion. Solasaldian asmoez jardun zuen, kontu orokorrak adierazi zituen, ezinbestean, gobernua martxan jarri berri zegoelako. Adeitsua izan zen tonua kazetari eta eledunaren... [+]
Kapitalismoak sortutako krisi ekosoziala ondoez globala ari da eragiten planeta osoan. Baliabide material eta energetikoen "gailurrek", hazkunderako eta metaketarako mugak ezarriz, natura eta gizartearen arteko desorekak ekartzen dituzte. Estraktibismoaren gurpil... [+]
Ikasle batek erran zidan, behin, testu bat aztertzen ari ginela: “Pertsonaia eri da: geldi-geldia pentsaketa ari da bere buruan”. Bistan dena, erranaldi horrekin, gaizki adierazi zuen gogoan zuen iruzkina, erran nahi baitzuen pertsonaiaren ezontsa nabari zela haren... [+]
Zerbaiti edo norbaiti agur esatea abandonuarekin, amaierarekin eta, azken batean, dolu-prozesuarekin lotutako ekintza izan ohi da. Seguru noizbait esango zenutela –edo norbaiti entzungo zeniotela– “ez zaizkit agurrak gustatzen” esaldi tipiko eta topikoa... [+]
Usainak keinuren bat eskatzen zuen, baina berak egin ez zuenez (ezin zitekeenez beste usainik espero), besteok ere ez. “Ez, ez, ez daude denak. Bizirik dirautenen atalik ez dago, ez dut inor bizirik utzi, adibidez, ezpainik gabe (ikusi dituzue? Horiek perfektuak iruditzen... [+]
Ordenagailua itxi, txankletak jantzi, eguzki-kremaz laztandu. Nora zoaz oporretan? Oporrak egitea nonbaitera joatea dela normalizatu dugu, deskantsuak distantzia behar duelako, diogu. Eta bidaia egitean, turista bilakatuko gara, izendapen aldaketak deserosotasun bat sortzen... [+]
Euskara, eremu digitala den itsasoan ezagutzara eta harremanetara abiatzeko portua da. Adimen artifizialarekin, portu horretatik mundu osoarekin euskaraz harremanetan jartzeko aukera ematen dela dirudi. Euskararen automatizazioa laguntza ederra da belaunaldi berriekin euskal... [+]
Enpresa batek Irimo mendian zentral eolikoa eraikitzeko asmoa zuela iragarri zigun aspaldi batean haize kolpe batek. Gehienek ezin zuten sinistu, inondik ere. Are gutxiago Irimo mendiaren orografia eta izaera harritsua ezagutzen dituztenek. "Baina ba al dakizu ze nolako... [+]
Mundu mailako ekonomiak gorakada nabarmena izan zuen COVID-19aren ostean. Orain, baina, gorakada hori agortze-fase batera heldu den zantzuak agerikoak dira, krisi klimatikoak nabarmen baldintzatuta: munduko potentzia nagusien ekonomiaren hazkunde-tasa murrizten ari da,... [+]
Nire lehendabiziko poema liburua argitaratu nuenean errezitaldi bat ematea eskaini zidaten unibertsitate batean. Musikariak dirutan kobratu zuen eta niri Jorge Oteizari buruzko liburu bat eman zidaten, hartu ez nuena, baneukalako etxean. Horixe izan zen onartu ditudan eskaera... [+]
Ekainean jarri du martxan Bilboko Udalak Emisio Gutxiko Eremua, irailera arte isunak jartzen hasiko ez bada ere. Neurri horrek auto zaharren sarrera mugatuko du Bilboko zabalgune burgesera astelehenetik ostiralera. Hasiera batean 2000. urtea baino lehen matrikulaturiko... [+]