AEBek irabazi, McDonaldsek galdu
Los Angeles, 1984ko uda. XXIII. Olinpiar Jokoak AEBetako hirian egin ziren eta McDonald's frankiziak marketin kanpaina berezia prestatu zuen horiei lotuta: "Urratu eta irabazi" moduko txartelen bidez, bezeroek Big Mac bat jasoko zuten doan AEBek urrezko domina irabaziz gero, patatak, zilarrezko domina lortuz gero, eta freskagarria, domina brontzezkoa bazen.
Txartelaren zati ezkutuan diziplina olinpiko jakin baten izena zegoen, eta etxekoek kirol horretan domina lortzeak ematen zuen metalari zegokion saria jasotzeko aukera.
Beraz, kanpainaren arrakasta, kostua eta errentagarritasuna AEBek irabaziko zuten domina kopuruaren araberakoa zen. Zenbat domina izango ziren eta, ondorioz, doan zenbat produktu banatu behar zituzten zuzen aurreikustea funtsezkoa zen. Horretarako 8 urte atzera egin behar izan zuten, 1976ko jokoetara, 1980ko Moskuko jokoei boikota egin baitzieten AEBek. Montreal 76an AEBek 94 domina irabazi zituzten. Erreferentzia egokia zirudien, testuingurua kontuan hartu gabe. Baina testuingurua oso kontuan hartzekoa zen: Gerra Hotza ez zen oraindik bukatu eta lau urte lehenago AEBak izan ziren sobietarrei boikota egin zietenak.
Horregatik, McDonaldseko marketin arduradunez gain, inor gutxi harritu zen 1984ko maiatzaren 8an, suziri olinpikoa Los Angelesera abiatzearekin bat, Altzairuzko Oihalaz bestaldetik boikotak iristen hasi zirenean. SESB izan zen jokoetan parte hartuko ez zuela esaten lehena; 1976an lehenengo postua lortu zuen domina-zerrendan, 125 ale bilduta. Eta aleka-aleka boikot gehiago iritsi ziren: Alemaniako Errepublika Demokratikoa (90 domina 1976an), Polonia (26 domina), Txekoslovakia (8 domina)...
Guztira jasotako 14 boikotek joko haietan domina lortzea erraztu zuten eta, azkenean, AEBek 174 irabazi zituzten, McDonaldsek aurreikusitakoaren ia bikoitza. Horrek esan nahi zuen doan banatutako produktuak ere bikoiztu behar izan zituztela. Eta okerragoa izan zitekeen, blokeko beste kirol potentzia batzuek parte hartu izan ez balute. Errumaniak, Txinak eta Jugoslaviak, hiruen artean, 100dik gora domina eraman zituzten.
McDonaldseko arduradunek ez dute sekula publikoki aitortu kanpaina hark utzitako zuloa zenbatekoa izan zen. "AEBek irabazten dutenean, zuk irabaziko duzu" zioen kanpainaren leloak; "eta guk galduko dugu" gehitu behar zioten.
Washington-Mosku, 1963ko ekainaren 20a. Gerra Hotzeko bi potentzia nagusien arteko komunikazio linea zuzena, Telefono Gorria, jarri zuten martxan. Baina benetan telefono bat al zen?
SESB, 1960ko urtarrilaren 1a. Kieveko Zibernetika Institutuko urte berriko festan, ikerlariei, txantxetan, herrialde birtual bat asmatzea bururatu zitzaien. Cybertonia izena ipiniko zioten eta, beti ere, umore ukitua galdu gabe, 1960ko hamarkadan ideia hura garatzen jarraituko... [+]
Artikulu hau ilustratzen duen argazkia duela 50 urte egin zen. 1972ko ekainaren 8an, AEBetako undar armatuak Trang Bang herria bonbardatu zuten napalm bonbekin. Nekazari herri hartako biktimen artetik, haur multzo batek ihesean irten zuen, eta herri kanpoan zeuden... [+]
Obninsk (Sobietar Batasuna), 1954ko ekainaren 27a. Moskutik 110 kilometrora eraiki berri zuten zentral nuklearra sarera konektatu zuten lehenengoz eta, hala, energia industrialki ekoizten zuen lehen erreaktore nuklearra izan zen.
Errusiarrek ez diote etimologiari erreparatu berriki COVID-19aren aurkako txertoari Sputnik V izena jarri diotenean. Berez, “bidaide” esan nahi du.
1961eko urtarrilaren 17an hil zuten Patrice Lumumba buruzagi antikolonialista eta azidotan desegin zuten bere gorputza. 60 urte geroago, geratzen den arrasto bakarra itzuli diote familiari, hortz bat. Hala, Lumumbak bere hilobia izango du.
Europa 1989ko uda. Altzairuzko Oihala, kontinentea goitik behera zeharkatzen zuen milaka kilometroko hesia, Varsoviako Itunpeko ekialdea eta NATOren eraginpeko mendebaldea zatitzen zituen muga, urratzen hasi zen.
Berlin, 1945eko maiatzaren 8a. Alemaniarren kapitulazioak II. Mundu Gerraren amaiera ekarri zuen eta, berehala, AEBek Overcast operazioa –gerora Paperclip operazioa izango zena– jarri zuten martxan; ahalik eta zientzialari alemaniar gehien eramango zituzten AEBetara,... [+]
Espazioko lehen bidaia Yuri Gagarinek egin zuen 1961ean; 1969an Neil Armstrong izan zen Ilargia zapaldu zuen lehen gizakia.
1961etik 1971ra AEBek 67 milioi litro agente laranja bota zituzten Vietnamen 20.000 kilometro koadro baso eta 2.000 kilometro koadro labore lur suntsituz.
Sobietar Batasunean erlijio ofizialik izan balitz, izotz hockeya litzateke, eta erlijio horren profeta nagusia zein zen galdetuko bagenu, erantzuteko zalantzarik ez zen egongo: Valeri Kharlamov mitoa. Jende gutxik dakiena da jokalari handi honen ama, Begoñita, 1937an... [+]
Ez du oraindik sinatu baina erabakia iragarrita dauka Donald Trumpek: irismen ertaineko misil nuklearrak debekatzen dituen INF itunetik irtengo dira AEBak. Mundua berriro hurbilago dago, beraz, arma nuklearren kontrolerako lehen hitzarmena sinatu aurreko girotik, zeinetan... [+]
1968ko urriaren 2an, neurri demokratikoak eskatzen zituen ikasle mugimenduak deituta, jendetza bildu zen Mexiko Hiriko Hiru Kulturen plazan. Frankotiratzaile talde paramilitar batek 500dik gora pertsona atxilotu eta dozenaka hil zituen. Hamar egun geroago hasi ziren Olinpiar... [+]
Mosku, 1959ko uztaila. New Yorken SESBri buruzko erakusketa bat prestatu eta hilabete batzuetara, Sobietar Batasuneko hiriburuan AEBetako Erakusketa Nazionala antolatu zuten, Gerra Hotza pixka bat epeldu nahian. Erakusketako standak bisitatzen ari zela beroaldia jasan behar izan... [+]
Japoniako parlamentuak indar armatuak atzerrian parte hartu ahal izatea onartu du. Orain arte konstituzio japoniarrak debekatu egiten zituen bere mugetatik at zeuden interbentzioak.