2015ean iritsi ziren Christian Varin bretainiarra eta Odile Fabrègue marseillarra Amikuzeko Amendüze-Unaso udalerrira. Baziren urte pare bat haien bizi-proiektua martxan jartzeko toki bila ari zirela bueltaka; Belgikan, Frantzian… hara non, Euskal Herriko txoko horrekin maitemindu eta bertan gelditzea erabaki zuten azkenean. Marine Jaunarena Ahalen Lurrak etxaldean aritu da lanean azken hilabeteotan eta berak eman dizkigu proiektuaren inguruko azalpenak. “Bost hektarea dituzte, bertara iritsi zirenean guztiz utzita eta zikinak zeudenak”, dio. Urteotako lanari esker, baina, ingurua biziberritzea lortu dute kideek, eta haien produktuak Donapaleuko azokan saltzen dituzte orain.
Kasu berezia da Ahalen Lurrak proiektuko kideena, izan ere, Fabrègue erretiratua dago, eta Varinek bi urteren buruan jasoko du erretreta. Bizitzako momentu horretan erabaki dute, ordea, etxaldea eta elkartea martxan jartzea. “Erotuta gaudela? Bai! Errebelde xamarrak garela? Zergatik ez?”, aurkezten dute haien burua, umorez, proiektuaren webgunean. Varinek bazuen harremana lurrarekin lehenago, 30 urtez behiak izan baitzituen. Fabrèguek, berriz, baratzegintza beti arlo sozialari begira landu du. Etxaldeko lanak ere bi alor horietan banatu dituzte.
Agroekologiaren eredua zabaltzeko asmoz, tailer eta formakuntzak antolatzen dituzte etxaldean, eta instalatzeko gogoa duten boluntarioak ere jasotzen dituzte. Fermes d’Avenir —Etorkizuneko Etxaldeak— proiektuaren parte ere badira, eta bertako Compagnonnage programan parte hartzen dute. “Laborantzan instalatzeko gogoa duen frantziar batek eta errefuxiatu batek osatutako hiru bikote jasotzen dituzte etxaldean, bikote bakoitza bi hilabetez”, dio Jaunarenak. Helburu bikoitza du programak: errefuxiatuen gizarteratzea laguntzea, eta aldi berean, bi boluntarioak agroekologian formatzea.
Sistema zirkular bezala ulertzen dute agroekologia proiektuko kideek, eta horrela antolatzen dituzte etxaldeko elementuak: baratzea, fruitu-arbolak, basoa, animaliak, landare jangarriak… “Esaterako, mintegi bat dute martxan landare ttipiak ateratzeko, eta negutegi horretan arditegia ere badute. Helburua da negutegia animaliek berotzea, kanpoko energia iturriak erabili beharrean”, dio Jaunarenak. Modu berean, ur putzuak ere sortu zituzten baratzearen goiko partean, eta tutuen bidez ura baratzera jausten da, mantxo-mantxo ureztatuz eta euri ura aprobetxatuz.
“Azkenean, agroekologiaren oinarria sistema bere osotasunean pentsatzea da, etxaldean edozer sartzen dela, beti begiratzea zein leku hartzen duen eta zein eragin duen. Deus ez da kasualitatez gertatzen, elementu guztiak erlazioan dira”, gehitu du. Erdi-kasualitatez gertatu dena, Fabrèguek osatutako antzinako tomate barietateen bilduma da: haren anaiak hasi zuen bilduma eta berak eman dio orain jarraipena, eta honezkero 120 ale baino gehiago ditu. “Bakoitzetik bi landatzen ditu urtero, haziak berriz baliatzeko eta pixkanaka Euskal Herrira egokitzen joateko”.
Mahaño Lanathoua 2017an hasi zen aitaren lurretan arbolak landatzen, oihan baratzea lantzeko ideiarekin. “Hasieran asmoa ez zen horretatik ekonomia bat sortzea, gure buruaskitasunerako bidean pausoak ematea baizik”, gogoratu du laborariak. Baina, landaketekin... [+]
Nekazaritzaz eta abeltzaintzaz askotan entzuten da lanbide "oso lotua" dela, jai egunik edo oporrik ez dela existitzen. Ipar Euskal Herriko Onetik eta Etxaldia gasnategiek, Berria eta Aldudeko Esne Kooperatibekin elkarlanean, laborariei bakantzak bermatzeko egitasmoa... [+]
2022an Nafarroako Liburutegien Sareak martxan jarritako proiektu berezia da hazien liburutegia. Clara Flamarique Goñi da Nafarroako Gobernuaren liburutegi zerbitzuko proiektuen arduraduna, eta honela gogoratu ditu hastapenak: “Zaragozako liburutegian martxan zuten... [+]
Joxe Blanco Gomez laudioarra Lamuzanaturgunea blog-aren bultzatzaile eta Laudiokolore ekimeneko kidea da. Urteak daramatzate Laudion basa landareen inguruko sentsibilizazioa eta formazioa egiten, eta maiatzean, Arraño mendiko baso orkideen inguruko jardunaldiak egin... [+]
Urteak daramatza Cederna Garalur landa garapenerako elkarteak elikaduraren eta lehen sektorearen inguruko lanketa egiten Nafarroako Mendialdean. Elikadura osasuntsurako eta kontsumo jasangarriago baterako bidea egitea da asmoa, eta bide luze horretan, egitasmo berria gauzatu du:... [+]
Oiartzunen nekazaritza bultzatzeko eta elikadura burujabetzarako bidean pausoak emateko sortu zen Lurbizi egitasmoa, 2016 urte inguruan. “Herritar talde batek denbora zeraman herrian nekazaritzaren eta lehen sektorearen egoera kaxkarraz hausnartzen”, adierazi du Ibon... [+]
Sarako Nicolas Chretien dago Hiru Xilo baratzegintza proiektuaren atzean. Urtarrilean hasi zen baratzea lantzen, eta martxoaren hasieran ekin zion ekoitzitako produktuak merkaturatzeari. “Banuen formazioa baratzegintzan, baina orain arte honekin zerikusirik ez zuten... [+]
Arabako Bionekazaritza elkartearen eta Euskadiko Hazien Sarearen arteko lankidetzatik sortu zen duela urte pare bat Agroekoop kolektiboa. “Arabako agroekologiaren bueltako elkarteak lotzeko eta indartzeko, eta sinergiak sustatzeko asmoz sortu genuen”, adierazi du... [+]
Lehen begi kolpean, ohiko artaldea dirudi argazkikoak, ezta? Bada, ez… ardi horiek suhiltzaile ere badira eta. Nafarroako Zunbeltz Nekazaritzako Test Guneak zerbitzu berria eta berritzailea jarri du martxan Lizarraldean: Arsue, edo artalde suhiltzaile estentsiboa... [+]
Urteak daramatzate Atxondoko Biezko baserrian bizitzen eta lanean Aner Garitaonandiak eta Oihane Lekunberrik. “Kaletarrak ginen gu, nik enpresa eta turismo ikasketak egin nituen, baina mundu hori ez zitzaidan gustatzen…”, azaldu du ekoizleak. Lekunberrik,... [+]
2009an sortu zen Ja(ki)tea elkartea zenbait jatetxe, sukaldari eta gastronomia kritikariren arteko elkarlanetik. “Hasiera hartan, Gipuzkoako 14 bat jatetxe elkartu ginen, baina pixkanaka hazten joan da proiektua, eta gaur egun 37 gara”, azaldu du Xabier Zabaletak,... [+]
Eladi Balerdi erlezainaren eta Jose Manuel Atxaga erleen zale sutsuaren arteko elkarlanetik egitasmo berritzailea sortu da duela gutxi. "Arnastu erlauntzaren airea" eta "Erleen sauna" jarduerak proposatu dituzte, konbentzituta baitaude onuragarri direla... [+]
Elkea proiektuan produktu asko eta desberdinak ekoizten ditu David Ruiz de Galarreta Azpilikueta ekoizle amezkoarrak. Olibondoekin hasi zen, baina fruta arbolek, lekaleek eta zekaleek ere beren tokia egin dute proiektuan urteotan. Eta, orain, jarduera berri bat gehitu die... [+]
Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]
Zergatik doa mundu guztia Iruñera erosketak egitera, gure eskualdean elikagai asko ekoizten bada? Zergatik da hain zaila bailara hauetako produktuak bailara hauetako dendetan topatzea?”, galdera horiei eta beste zenbaiti tiraka hasi ziren lanean Zangoza aldean duela... [+]