Nafar Pirinioetako garagardo artisaua
Uda-giroa iritsi eta terrazak betetzen hasi diren honetan, garagardorik ez da falta mahai gehienetan. Eta betiko garagardo enpresa handien partez, geroz eta artisau garagardo aukera gehiago ikusten da denda nahiz tabernetan; horren erakusle dira Euskal Herriko hamaika txokotan sortu diren garagardo ekoizpen txikiak. Nafarroako Pirinioetan, Burgin, duela bost urte inguru sortu zuten Xorta enpresa bi kidek, baina urtarrilean jabe aldaketa eman eta eskualdeko bost gazte sartu dira proiektuan orain. Ahalik eta modu jasangarrienean ekoitziz bizibidea ateratzea dute helburu. Azken batean, Pirinioetan lan egiteko eta bizitzeko apostua da Xorta proiektua.
Bost sozio badira ere, bi dira soldatapean dauden langileak momentuz. “Koinata eta biok langabezian geunden, eta norbaitek gu kontratatzeko esperoan egon beharrean, guk geuk zerbait martxan jartzea pentsatu genuen”, dio Jox Ubau Galartza egitasmoko kideak. Garagardoa beharrean beste proiektu bat izan zitekeela dio gazteak; berdin zitzaien gazta, arrautzak, barraskiloak edo beste zerbait ekoiztea. Baina garagardozaleak izanik eta Xorta abiatu zuten kideek uzteko asmoa zutela jakinik, ez zitzaien ideia txarra iruditu horretan buru-belarri sartzea.
“Gure garagardoa erabat artisaua da, falta zaigun bakarra garagarra eta lupulua guk geuk ekoiztea da”, dio garagardogileak. Prozesu osoa beraiek egiten dute Burgiko poligonoan duten gunean, eta lehengaiak ere hurbiletik eskuratzen saiatzen dira. “Lupulua, adibidez, Erriberriko gazte bati hartzen diogu, eta botilak Mendabiatik ekartzen ditugu”, dio. Bertako garagarra eskuratzea zailago zaiela onartzen du gazteak, baina Euskal Herrian enpresa txikiak egon badaude, eta pixkanaka horiei hartzen hastea dute asmo. “Oraindik sozio zaharrek egiten zuten bezala ari gara ekoizten, baina pixkanaka guztia edo behintzat gehiena gertuko gaiekin egitea da burutan daukaguna”, gehitzen du.
Pirinioetan ekoitzi eta bertan kontsumitu
Pandemia dela-eta gutxiago ari dira ekoizten hilabeteotan, tabernak eta jatetxeak itxita egon direlako. "Normaltasuna" bueltatzen doan heinean, ordea, astean 700 litro inguru ekoiztea da haien asmoa. “Botiletan eta barriletan saltzen dugu garagardoa, batez ere hemen, Erronkariko eta Zaraitzuko ibarretan, baina Iruñeko zenbait tokitan ere bai”. Azoketan ere ibiltzen dira Xortako kideak, eta Burgiko poligonoan asteburutan irekitzen duten kañerodun terraza bat ere badute. Nabearen alokairuaz kexu dira gazteak, Nafarroako Gobernuaren zerbitzu baten bidez baitute alokatuta, eta prezioak Iruñekoen parekoak direla diote. “Gazteok hemen bizitzen gelditzea nahi badute, gehiago lagundu beharko lukete”, dio Ubauk.
Momentuz, zazpi garagardo mota ari dira ekoizten: horia, tostatuak, APA (American Pale Ale) eta IPA (Indian Pale Ale) motakoak, eta beltza. “Geroz eta fama handiagoa hartzen ari dira garagardo artisauak, eta jendearen mingainak ohitzen doaz pixkanaka. Azkenean, betiko garagardoak hilda daude. Zer esan nahi dudan horrekin? Beti berdin daudela, legamiak-eta ez direla aldatzen. Artisauak bai, hauek bizirik dauden garagardoak dira”, amaitu du.
Nekazaritzaz eta abeltzaintzaz askotan entzuten da lanbide "oso lotua" dela, jai egunik edo oporrik ez dela existitzen. Ipar Euskal Herriko Onetik eta Etxaldia gasnategiek, Berria eta Aldudeko Esne Kooperatibekin elkarlanean, laborariei bakantzak bermatzeko egitasmoa... [+]
2022an Nafarroako Liburutegien Sareak martxan jarritako proiektu berezia da hazien liburutegia. Clara Flamarique Goñi da Nafarroako Gobernuaren liburutegi zerbitzuko proiektuen arduraduna, eta honela gogoratu ditu hastapenak: “Zaragozako liburutegian martxan zuten... [+]
Joxe Blanco Gomez laudioarra Lamuzanaturgunea blog-aren bultzatzaile eta Laudiokolore ekimeneko kidea da. Urteak daramatzate Laudion basa landareen inguruko sentsibilizazioa eta formazioa egiten, eta maiatzean, Arraño mendiko baso orkideen inguruko jardunaldiak egin... [+]
Urteak daramatza Cederna Garalur landa garapenerako elkarteak elikaduraren eta lehen sektorearen inguruko lanketa egiten Nafarroako Mendialdean. Elikadura osasuntsurako eta kontsumo jasangarriago baterako bidea egitea da asmoa, eta bide luze horretan, egitasmo berria gauzatu du:... [+]
Oiartzunen nekazaritza bultzatzeko eta elikadura burujabetzarako bidean pausoak emateko sortu zen Lurbizi egitasmoa, 2016 urte inguruan. “Herritar talde batek denbora zeraman herrian nekazaritzaren eta lehen sektorearen egoera kaxkarraz hausnartzen”, adierazi du Ibon... [+]
Sarako Nicolas Chretien dago Hiru Xilo baratzegintza proiektuaren atzean. Urtarrilean hasi zen baratzea lantzen, eta martxoaren hasieran ekin zion ekoitzitako produktuak merkaturatzeari. “Banuen formazioa baratzegintzan, baina orain arte honekin zerikusirik ez zuten... [+]
Arabako Bionekazaritza elkartearen eta Euskadiko Hazien Sarearen arteko lankidetzatik sortu zen duela urte pare bat Agroekoop kolektiboa. “Arabako agroekologiaren bueltako elkarteak lotzeko eta indartzeko, eta sinergiak sustatzeko asmoz sortu genuen”, adierazi du... [+]
Lehen begi kolpean, ohiko artaldea dirudi argazkikoak, ezta? Bada, ez… ardi horiek suhiltzaile ere badira eta. Nafarroako Zunbeltz Nekazaritzako Test Guneak zerbitzu berria eta berritzailea jarri du martxan Lizarraldean: Arsue, edo artalde suhiltzaile estentsiboa... [+]
Urteak daramatzate Atxondoko Biezko baserrian bizitzen eta lanean Aner Garitaonandiak eta Oihane Lekunberrik. “Kaletarrak ginen gu, nik enpresa eta turismo ikasketak egin nituen, baina mundu hori ez zitzaidan gustatzen…”, azaldu du ekoizleak. Lekunberrik,... [+]
2009an sortu zen Ja(ki)tea elkartea zenbait jatetxe, sukaldari eta gastronomia kritikariren arteko elkarlanetik. “Hasiera hartan, Gipuzkoako 14 bat jatetxe elkartu ginen, baina pixkanaka hazten joan da proiektua, eta gaur egun 37 gara”, azaldu du Xabier Zabaletak,... [+]
Eladi Balerdi erlezainaren eta Jose Manuel Atxaga erleen zale sutsuaren arteko elkarlanetik egitasmo berritzailea sortu da duela gutxi. "Arnastu erlauntzaren airea" eta "Erleen sauna" jarduerak proposatu dituzte, konbentzituta baitaude onuragarri direla... [+]
Elkea proiektuan produktu asko eta desberdinak ekoizten ditu David Ruiz de Galarreta Azpilikueta ekoizle amezkoarrak. Olibondoekin hasi zen, baina fruta arbolek, lekaleek eta zekaleek ere beren tokia egin dute proiektuan urteotan. Eta, orain, jarduera berri bat gehitu die... [+]
Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]
Zergatik doa mundu guztia Iruñera erosketak egitera, gure eskualdean elikagai asko ekoizten bada? Zergatik da hain zaila bailara hauetako produktuak bailara hauetako dendetan topatzea?”, galdera horiei eta beste zenbaiti tiraka hasi ziren lanean Zangoza aldean duela... [+]
Urteak dira Nafarroan eta beste zenbait tokitan hazien liburutegi proiektuak martxan dituztela. Hazien liburutegiak, liburuen liburutegietan. Euskal Herriko Hazien Sareak antolatutako hitzaldi batean izan zuen egitasmo horien berri Ane Leturia Delfrade Antzuolako liburuzainak,... [+]