Uriz Pi ahizpak, hezitzaile eta ekintzaile
Badoztain (Nafarroa), 1883ko martxoaren 15a. Josefa Uriz Pi jaio zen, Pepita izenez ezaguna. Handik 10 urtera, 1893ko urtarrilaren 24an, Elisa ahizpa jaio zen. Biek hezkuntzako ikasketak egin zituzten eta, Pepita lehenago eta Elisa ondoren, Katalunian aritu ziren irakasle lanetan. Biek elkarrekin egingo zuten handik aurrerako bidea, Kataluniatik Frantziara eta Frantziatik Altzairuzko Oihalaz beste aldera.
Uriz Pi ahizpek hezkuntzan eta beste hainbat alorretan egindako lana, azken urteetan, pixkanaka ari da jasotzen merezitako aitortza: Sarrigureneko eskola publikoak Uriz Pi Ahizpak du izena, Manuel Martorell idazle eta kazetariak ahizpen ibilbidea jasotzen duen Pioneras (Txalaparta, 2018) liburua argitaratu du, Salomó Marqués eta Mari Carmen Agullórekin; eta aurtengo neguan biei buruzko erakusketa egon da ikusgai Nafarroako Unibertsitate Publikoko Hezkuntza fakultatean.
Hezkuntzan egin zuten lana da bereziki ezaguna, haien metodo berritzaileek hautsak harrotu zituztelako. Gaur egun ohikoak diren jarduerak abiarazi zituzten: liburuen iruzkinak, mendi ibilaldiak, txango kulturalak, hitzaldiak… 1921ean Pepitak pedagogia irakasle postua lortu zuen Lleidako Emakumeen Magisteritza Eskolan eta ikasleei proposatu zizkien irakurketak (Margarita Nelken, Ramon Turró i Darder, Pedro Dorado…) Familia Buruen Elkarte Nazionalaren berehalako erantzuna eragin zuten: Uriz Pi eskolatik kaleratzea eskatu zuten, “Estatuaren Erlijioaren eta moral kristauaren aurkako dotrinak sustatzeagatik (…) eta ikasleen lotsa erasotzeagatik, hitz gordinez eta arbelean egindako marrazkiez azalduz sifilisaren nondik norakoak, ugalketa funtzioa edota emakumeak bere gorputza komeni bezala erabiltzeko duen eskubidea”. Lleidako gotzainak Pepita salatu zuen, unibertsitateak diziplina-espedientea zabaldu zion, eta eskandalua estatuko prentsara iritsi zen. Ondorioz, garaiko hainbat intelektualek, hala nola, Santiago Ramón y Cajal, Miguel Unamuno, Ramón Menéndez Pidal eta Antonio Machadok manifestua idatzi zuten Uriz Pi babesteko. Azkenean, bere aurkako prozesua gelditzea eta hezkuntza ministroak dimititzea lortu zuten.
Feminismoan eta haurren eskubideen arloan ere lan handia egin zuten. Elisa Emakumeen Nazioarteko Federazio Demokratikoko idazkaritzako kide izan zen, baita egun urtero ospatzen den Haurren Nazioarteko Egunaren bultzatzaile ere.
Militantzia politikoan Pepita hasi zen, besteak beste, CNTrekin kolaboratuz. Gero bi ahizpek PSUCen militatu zuten eta 1936ko Gerran frankisten aurka jarduteagatik erbesteratu ziren 1939an. Frantzian kontzentrazio esparruetan sartutako irakasleei laguntzen aritu ziren, baita Erresistentzian ere. Gestapok beren taldea atzematean ozta-ozta lortu zuten ihes egitea. Gerra amaitzean, Frantziako Gobernuak ez zien eskertu nazien kontra egindako lana eta 1951n estatutik egotzi zituen. Ekialdeko Berlinen eman zituzten azken urteak; Pepita Uriz Pi 1958an hil zen, eta Elisa, aldiz, 1979an.
Eguneroko abiadura itogarritik atera eta eskola-proiektua amesteko, gogoetatzeko denbora hartzea aldarrikatu dute solaskideek, Superbotereak liburua aurkezteko mahai-inguruan. Patxadatsu aritu dira, hain justu, eraldatzeaz, inpotentziaz, ilusioaz, eskola bakoitzak egin beharreko... [+]
Hendaiako ikastetxean komun klasikoak kendu eta komun idorrak eraiki zituzten martxoan. Ikuspegi ekologikoari tiraka, egitasmo orokorrago baten barne dute aldaketa: hondarrak jangelako konpostari gehitu eta guzia baliatzen dute ikastetxean duten baratze pedagogikoan, Hendaiako... [+]
Ikastetxetako patioen eraldaketak ugaritzen ari diren arren, oraindik eraikin zaharkituak eta azpiegitura zurrunak dira nagusi hezkuntzan (barruko nahiz kanpoko espazioetan), gustura ikasi, mugitu eta harremanak izateko, pedagogia hezitzaileak garatzeko behar diren espazio,... [+]
Lezioa buruz ikastea, norbere eskemak eta laburpenak egitea, azpimarratzea, beste norbaiti lezioa azaltzea… Ikasteko teknika ugari dago, baina DBHko ikasleek ez dituzte egokienak erabiltzen, ikerketa baten arabera, eta azterketa sistemak badu zerikusirik horretan. Ikasle... [+]
Assisi txakurrak egunero egiten die harrera eskolako ikasle guztiei, egokitzen laguntzen die txikienei, ingeleseko proiektuan hartzen du parte eta haur nagusienak arduratzen dira hura zaindu eta paseatzeaz. Proiektu pedagogikoaren parte da, Kataluniako Sabadellgo ikastetxean.
Ongi doazen ikasleak talde batean, zailtasunak dituztenak, bestean; maila akademikoaren arabera banatuko dituzte ikasleak datozen ikasturtean, Frantziako Estatuan. Ikasleak sozialki eta akademikoki sailkatu eta bereiztea, desoreka areagotzea eta egoera okerragoan daudenak... [+]
Gasteizko Haur eta Lehen Hezkuntzako ikastetxeetako baratzeak ikertu ditu Iratz Pou EHUko ikasleak. Zenbat eskolek dute ortua? Nolako erabilera ematen diote, zein helburu eta asmorekin? Probetxu pedagogiko eta didaktikoa ateratzen al diote baratzeari? Pourekin eta Igone Palacios... [+]
Gaur egungo hezkuntza-sisteman, eskola-paradigma birplanteatu behar dugu. Zigor-neurrietan oinarritutako ikuspegi tradizionala baztertu, eta denbora luzean ikasleen ordena eta diziplina mantentzeko tresna gisa erabilitako praktika batzuen eraginkortasuna eta etika zalantzan... [+]
Lehen Hezkuntzatik DBHra igarotzeak ikasleengan hainbat beldur eta ezinegon sortzea oso ohikoa da, presio eta espektatiba ugari elkar gurutzatzen dira, zer esanik ez ikastetxe batetik besterako aldaketa baldin badago. “Zubiak eraikiz” programaren bidez, hiru... [+]
"Eskolan ikasgaia azaldu, etxean eskolako lanak egin eta azterketa jarri" formula aldatzea erabaki du José Antonio Herranz irakasleak: irakaskuntza-ikaskuntza osoa eskola-orduetara mugatu du, etxeko errealitatearen erruz ez daitezen ikasle batzuk atzean geratu... [+]
Pasa den abenduan eta urtarril honetan jaio diren bi haurren artean egun batzuetako aldea besterik ez dago, baina eragina izan dezake eskolan, antzeko garapen prozesua daramaten bi haurrak ikasturte ezberdinetan matrikulatuko baitituzte.
"Pandemiaren ondoren, jakinarazi ziguten eskolatik kanpoko jarduerak askoz gehiago sustatuko zirela, eskura dauden ingurunean eta baliabideak erabiliz, baina gure seme-alaben hezkuntzan hain garrantzitsua den konpromiso hori ez da betetzen ari". Guraso batek... [+]
Auzoaren eta auzoko biziaren parte dira eskolak, eta horregatik, bata bestearen ondoan dauden Irungo Eguzkitza ikastetxea eta Amaxantalen zahar-etxea ohituta daude hainbat ekintza elkarrekin egitera. Gabonen atarian ere, postal pertsonalizatuak prestatuko dituzte, batera... [+]
Eskola jardun jarraitua vs zatitua, ika-mikak bizirik jarraitzen du Nafarroan. Ikastetxe guztiei jardun zatitua aplikatzea erabaki du Nafarroako Gobernuak, eta aldatu nahi duenak bozketa prozesu bat gainditu behar du. "Neurriz kanpoko bozketak" direla iritzita,... [+]
Eskola eta institutuetan, ikasleek beti ez dute komunera joateko aukera, pixagura, kakagura, egarria, hilekoa... duten unean; arau malguagoak eta zorrotzagoak daude, hainbat ikastetxetan giltzaz ixten dituzte komunak, erabilera desegokia argudiatuta. Gaiari tiraka, debekuez,... [+]