Ipularra da etorkizuna
Espainia aldean ikerketa interesgarri bat egiten ari dira. Soroen edo elgeen inguruan landare jakin batzuen haziak erein dituzte. Landareak ez dira uzta jasotzeko asmoarekin jarriak. Helburua albo mesedeak edo zehar mesedeak sortzea da. Batez ere intsektuak erakarri nahi dira, polinizatzaileak barne, eta haien atzetik txoriak.
Alorrak zenbat eta txikiagoak eta orduan eta emaitza hobeak lortzen dira: intsektu polinizatzaile eta txori gehiago. Nabarmen emendatzen da bioaniztasuna.
Europako Nekazaritza Politika Bateratu berrian argi eta garbi adierazten da nekazaritzaren eta bioaniztasunaren arteko uztarria, eta nekazaritza jardueran lehen aipaturikoa bezalako lanak hartuz gero trukean jasoko den dirulaguntza handiagoa izango da.
Espainian egin den ikerketa hori nekazaritza sindikatu batek sustatu du eta dotore asko dio egitasmoaren arduradun teknikoak: “Naturalki iraunkorrak izateko, aurrera egin behar dugu, ez itxi ateak eta nekazariek egin ditzaketen jarduera onak ikertu".
Horrelako ekimenek ondare naturala eta bioaniztasuna sustatzeko eta zaintzeko aurrerapenak dakartzate, eta era berean klima aldaketaren aurka egin eta ekonomia berdea bizkortzen dute.
Gure inguruko nekazarien elkarteek zer ote diote horrelako ekimenei buruz? Intsektuak, polinizatzaileak, txoriak, ondare naturala, bioaniztasuna, klima aldaketa, ekonomia berdea eta horrelako hitzekin bati baino gehiagori ilea laztuko zaio, eta ez daukanari haserrearen sua piztu eta haren kea urrutitik igarriko zaio.
Soro ertzean landare batzuen haziak zabaltzea eta haien loreak zabaltzen uztea besterik ez da. Baina loreak eta haien polinizatzaileak eta haiek erakartzen dituzten txoriak buruan ere kabitu egin behar baitira...
Soro ertz edo soro bazter ziztrin bat da jendearentzako garai batean ipularra zena. Ipularra horixe da, soroan lan egiteko (gurdiak, idi-parea goldearekin...) inguruan nahitaez behar den landu gabeko zirrindara. Hor hazten ziren bioaniztasuna aberasten zuten landareak, eta askotan zuhaixkak, fruta arbolak eta zuhaitzak ere izaten ziren. Mugak indartzeko hesiak edo landaresiak ere jartzen ziren bestelako animalia laguntzaileak ere erakartzeko: triku, harrapari eta abar.
Ipularra da benetan nekazaritza iraunkorra eta gure eta ondorengoen bizitza kalitatea bermatu nahi dituenak egin beharko lukeena. Uztaren emana bezain garrantzitsuak diren beste emari batzuk ekarriko dituen ipularra. Itelur eta italar ere esaten zaion ipularra.
Administrazio Epaitegiak arrazoia eman dio EH Bilduk Lizarrako plantilla organikoaren hizkutnz profilen aurka jarritako helegiteari.
Emakume bakoitzaren errelatotik abiatuta, lurrari eta elikadurari buruzko jakituria kolektibizatu eta sukaldeko iruditegia irauli nahi ditu Ziminttere proiektuak, mahai baten bueltan, sukaldean bertan eta elikagaiak eskutan darabiltzaten bitartean.
Ibon galdezka etorri zait Bizibaratzea.eus webguneko kontsultategira. Uda aurre horretan artoa (Zea mays) eta baba gorria (Phaseolus vulgaris) erein nahi ditu. “Arto” hitza grekotik dator eta oinarrizko jakia esan nahi du, artoa = ogia; arto edo panizo edo mileka... [+]
Nekazal eremu lehor baten erdian ageri da putzua. Txikia da tamainaz, eta ez oso sakona. Egunak dira euririk egiten ez duela, baina oasi txiki honek oraindik ere aurretik bildutako urari eusten dio. Gauak eremua irentsi du eta isiltasunaren erdian kantu bakarti bat entzun da... [+]
Zuhaitza esnatzear dago, kimuak ageri dira adarretan. Gutxi falta da loraldirako, laster aro berria hasiko du, indarberrituta.
Hotza gogor ari du. Ez denean, baina aurtengo neguan lurralde batzuk ederki jotzen ari du. Eta intsektuek nola irauten dute, udaberriarekin indarrean berragertzeko? Kaleko galdera izan dut bart. Hortik intsektuen adimendu eta buruargitasunera koxka ttikia dago. Berritu ditugu... [+]
Mauleko Euskalduna ostatuak urteak daramatza Zuberoako etxe ekoizle txikien produktuekin lanean, eta hiriburuko ostatu parean eraikin bat erosi zutenean proposamena egin zien laborari horiei berei: zergatik ez ireki hurbileko ekoizleen saltokia bertan? “Motibatuta zegoen... [+]
Trebea, burutsua eta iheskorra; olagarro arruntak, izenak hala adierazten ez badu ere, aparteko trebetasunak ditu. Itsas molusku zefalopodo haragijale honek txundituta gauzka, bere ezaugarri eta ahalmen bitxiekin. Ornogabe guztien artean adimentsuena da, besteak beste.
Irakurlea dagoeneko jakitun dateke Euskal Herrian askatasunaren alde egon den eta dagoen gatazka politikoaren ondorioz urte luzetan kartzelan, erbestean edota deportazioan bizi behar izan duten euskaldunak, etxerako bidean, beren bizitza berregiten hasteko izaten dituzten... [+]
Azken glaziazioan Euskal Herriko lurraldea zapaltzen zuten mamutek, leizeetako hartzek, bisonteek eta baita hienek ere. Elur iraunkorrera eta hotzera egindako animalia horiek desagertu egin ziren baldintza glaziarrekin batera. Baina dinosauroen desagerpenaren garaian ugaztun... [+]
Pandemiaren ondorengo testuinguruan, elikadura –ustez oinarrizko eskubide den hori– lantzeko mugitzen hasi zen talde bat Gasteizen. “Militantzia esparruan beste gaiak jorratzen ari ziren ordurako, etxebizitzarena kasu, baina elikadura ardatz hartuta ez zegoen... [+]
Mingrana urrutitik ekarritako fruitua da. Punisagarra da mingrana edo alesagarra edo alegorria edo milagrana edo xokorra edo granada: Punica granatum. Punica izena latinetik dator, eta “punicum malum” izenaren laburdura da, eta punicum horrek Poenus edo Phoinikes du... [+]
Errezilera bizitzera joan eta sagarrondoak landatu zituen Satxa Zeberiok, Bio-K proiektuaren bultzatzaileak, duela zenbait urte. “Iritsi zen sagarrekin zerbait egiteko momentua, eta sagar zukua eta sagardoa ekoizteari ekin genion orduan”, azaldu du. 2015ean sortu... [+]
Agur negu. Negu betea da eta badoa. Mimosak (Acacia dealbata) eta magnoliak (Magnolia soulangeana eta Magnolia stellata) loratu dira, ongi etorri beraz loraldi nagusiei. Baina kontuz hotzarekin. Dagoeneko egun-argia ordubete pasatxo luzatu bada ere, zehar begiratuz bada ere... [+]
Gurean hain ezaguna den hegazti hau ustelzale porrokatua da, eta honek ez dio fama onik ekarri. Batzuek arrano, buitre, futre, hatxarrano edo mirusai deitzen diote; izen ofiziala sai arrea (Gyps fulvus) da.