“Nire hilerririk maiteena ez da jada existitzen”, diosku Mariana Enriquezek Alguien camina sobre tu tumba liburuan; are ez duela inoiz ikusi. Eta halere hari buruz ari da, munduan zeharreko hainbat hilerritara egindako bisitak jasotzen dituen lanean -museo batetik hilerri desagertuan egondako hezur bat lapurtzeko prozesua azaltzen baitugu; izena ere jarri zion, François-. Munduko hilerririk ederrena, nonbait, Punta Arenas, Txilen dago. Munduko hilobi-eskulturarik ederrena Bartzelonako Poblenou auzoko hilerrian. Beldurra, baina, bakar batean sentitu izan du, mordo bat bisitatu ondoren, 2019an, hain zuzen Donostian. Marko inkonparablean hiru hilerri bisitatu zituela esplikatzen digu, Ingelesena, Igeldo, eta Polloekoa; eta bi gauza aipatzen ditu euskaldunez: batetik, oso erakargarriak garela. Ondo. Bestetik, ez dutela desgrazia eta injustiziekin beldurrezko ipuinik egiten, edo egiteko gaitasunik, beste latitude batzuetan gertatzen den bezala. Eta jasotzen du Igeldoko hilerritik, Sarako elizan, antza Axularren manamenduz, kokatzen nuen esaldia: Oren guziek dute gizona -eta emakumea, noski- kolpatzen, azkenekoak du hobirat egortzen.
“Laister esango dute zuretzat / orain esaten dutena neretzat / il zan”. Hori da aitaren aldetiko aitonaren jaioterrira joan eta hilerrian ikusi nuen lehen gauza -bigarrena izan zen hilobien erdiak nire abizena daramala; beste erdia dira Sarasola-. Baina esan zuen Iñaki Segurolak: bada garaia gure hilerrietako mozkeria honekin bukatzeko, bada garaia hildakoen ahotik itsuskeria horiek kentzeko, bada garaia hildakoen bihotzetan, hildakoen ahotsetan maitasun eta esker on pixka bat jartzeko. Segurolak proposatzen zituen “ondo bizi”, “barre asko egin”, “lepo jo”, “ez izan presarik”, “bake gehitxo gauza onerako”, “ez du merezi, hemen asko aspertzen gara” eta gisakoak idaztea atarietan. Hildakoek gure hilerrietan ohikoa duten moduan agurtuko nahiz momentuz neroni: gero arte.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Pertsona nagusiekin edo aniztasun fisiko eta neuronalak dituzten pertsonekin lanean zaudenean, dugun gizartean gaitasunaren ideiak espezie bezala asko mugatzen gaituela ohartzen zara. Hau da, dugun sistemak gauzak modu espezifiko batean egiteagatik jartzen zaitu balioan, eta... [+]
Idatzi nahi nuen gabonetako argien alde, eta urteroko ohitura bilakatu aldarrikatzea, kaleak argitzen dituzten aro honetan, espazio publiko apain, alai eta gozagarri bat, klase ikuspegitik. Baina, noski, espazio publiko epelak ere bai, zenbait gazte liburutegietan liburuak... [+]
Barkatu hariztiak, artadiak, zumardiak, lertxundiak, lizardiak, haltzadiak, gaztainadiak, urkidiak, gorostidiak, sagastiak, pinudiak eta zuhaitzen elkarte guztiak, baina, gaur, pagadiak du hitzordua negu-mugako ospakizunak direla eta.
Errazagoa egiten zait negu-mugako... [+]
Badator Euskaraldia, berriz ere. Urte berriko udaberrian izango da oraingoan, antza. Dagoeneko aurkeztu dute eta, egia esanda, harritu egin nau; ez Euskaraldiak berak, ezpada beraren leloak: Elkar mugituz egingo dugu.
Irakurri edo entzun dudan lehenengoan, burura etorri zait... [+]
Ildo beretik dator Eusko Jaurlaritza berriaren politika. Hitzak bai, baina ekintzak ez dira argi ikusten Pradalesen gobernuak aurkeztutako aurrekontuan.
Sistema kolonial kapitalista heteropatriarkala auzitan jartzen eta borrokatzen denean, gupidarik gabe erasotzen du bueltan. Eskura dituen tresna guztiak erabiliz, instituzioak, medioak, justizia, hizkuntza, kultura, indarkeria... boterea berrindartzeko, sendotzeko eta... [+]
Ez dakit zuek ere pertzepzio bera ote duzuen –aitor dut: modu azientifikoan hasi naiz idazten hemen–. Pereza hitzaren hedatze naturalaz ari naiz. Gero eta gehiago aditzen baitut Hego Euskal Herriko bazterretan: euskaraz, espainolez eta, jakina, euskañolez... [+]
Askok, Gabonetan, ilusioa baino alferkeria handiagoa sentitzen dugu familia-otordu eta -topaketetan pentsatzean. Baina aurreratzen dizuegu ez dela otordua bera kolektiboki deseroso sentiarazten gaituena, familia tradizionala definitzen duen normatibitatea baizik. Are gehiago,... [+]
Betidanik begitandu zait esanguratsuagoa han-hemenka topa daitezkeen guruztokiei gazteleraz esaten zaien modua: humilladero. Ez al da guruztoki edo santutxo izen nahiko light, zuri edo haragoko konnotaziorik gabekoa? Azken batez, bertatik pasatzen zen oro umiliatu behar zen... [+]
Siriako Arabiar Errepublikaren amaierak harridura handia sortu du, gertatu den moduagatik: azkar eta ia erresistentziarik gabe. Halere, ez da hain arraroa herrialdea suntsituta, pobretuta eta zatitua zegoela kontutan hartzen badugu. Aspalditik siriar gehienen ardura ez zen nor... [+]
Nobedadea izan ohi da Durangoko Azokari lotzen zaion hitz entzunenetako bat. Nobedadea han, eta nobedadea hemen. Zenbaitetan, ordea, lehengokoari beste itxura ematea aski izaten da etiketa hori itsasteko. Talentu berriztagarriz birmasterizatutako CDek eta berrargitalpenek badute... [+]
Euskara txikitasunean handia den ur emaria dugu. Bertako tanta bakoitzak gure kultura ureztatzen eta biziberritzen du. Egarri den hari itsaso bete ur eskaini. Euskara putzu sakon eta ilun batetik etorri izan bada ere, guztiok atera dugu gure ur-gazi lagina, eta guztiok bilakatu... [+]
Gazteak gero eta lehenago hasten dira pornografia kontsumitzen; izan ere, bere sexu heziketa bakarra da pornoa. Nola demontre heldu gara honaino?
Gaur egun, onartu behar da Interneti esker pornografia ikustea askoz errazagoa dela. Tamalez, klik baten bidez 7-9 urte arteko... [+]