“Nord Stream 2” gasbidearekin Europa katramilatuta Mosku eta Washingtonen lehian
Errusiatik Alemaniaraino gasa ekarri behar duen 1.200 kilometroko hodi batean dago korapilatuta Europar Batasuna, AEB eta Errusiaren arteko harreman berez arantzatsuak bahituta. Ukrainako gerraren hotz-beroak, Alexei Navalny oposizioko politikari errusiarraren espetxeratuaren inguruko tentsioak, Sputnik txertoaren gurutzebide europarra… ezin erabat ulertu Nord Stream 2-arena ezagutu barik.
Energiaren krisiari aurre egiteko estrategietan dena ez baita haize-errota, plaka fotovoltaiko eta hidrogeno, Europar Batasunean atzerritik ekarri beharreko gasaren inguruan ari da jokatzen bataila gogor bat hilabeteotan. Gasaren osagaia kontutan hartu barik ezin dira osorik ulertu Mosku eta Washingtonen arteko talkaren erdian Europak bizi dituen tira-birak. Maiatzeko Le Monde Diplomatique-n Mathias Reymond ekonomialariak eta Pierre Rimbert kazetako erredaktoreburuak azaldu dituzte aferaren hari nagusiak.
Errusiako Vyborg hiritik Alemaniako Greifswaldera Baltiko itsasoan barrena gasa daraman 1.200 kilometroko hodia da Nord Stream. Jada urtean 55.000 milioi metro kubiko gas naturala daramana, 2011an inauguratu baitzuten lehen hodia. Ideia bat egiteko, Frantziako estatuak 2019an denera 43.400 milioi metro kubiko kontsumitu zituen. Errusiatiko gas emaria 110.000 metro kubikotara iritsi ahal izateko erantsi nahi izan diote bigarrena, Nord Stream 2… kasik amaitzear zegoela korapilatu dena AEB eta Errusiaren arteko gerra hotz berrian.
1970etatik ari da mendebaldeko Europa gasa ekartzen Sobiet Batasunatik, bloke komunistaren eta kapitalistaren arteko zubi-lana egiten zuten gasbideok, mendebaldeko enpresei hornidura egonkorra eskainiz. 1982an Ronald Reagan hasi zen AEBetatik trafiko horri zigorrak ezartzen, baina orduan 10 herrialdek osatzen zuten Europar Batasunak aurre egin zioten. 1989an Berlingo harresia erori, Sobiet Batasuna erori, honen orbitapean egondako herrialde saila hartu zuten Europar Batasunak eta OTANek… eta Siberiatik mendebaldera gasa zekarten azpiegituren inguruko tirabirak hasi ziren Europar Batasunean bertan. Eta laster hasi ziren AEB berriro muturra sartzen.
Baltikoan barrena 2005etik 2011ra artean Nord Stream hodia eraiki zutenean amerikarrek ezer gutxi esan zuten. Aldiz, bigarren hodiarekin atera dute zigor ekonomikoen artileria osoa, Nord Stream 2 gelditu eta proiektuan parte hartzen zuten konpainia askori ihes egitera behartuz. AEBen erasoaren oinarrian faktore bat baino gehiago daude. Hasteko, Gas Natural Likidotuak (GNL).
Gasa hoditeriak ekartzeko kontratuak urte luzetarako sinatzen baldin badira, urrutiko iturrietan likidotu eta itsasontziz ekarritakoak erosleari askatasun handiagoa uzten dio negoziatzerakoan. Baditu bere arazo teknologiko eta ekonomikoak, baina GNL modan jarri da, Europak kontsumitzen duenaren herena itsasotik iristen zaio eta 30 portutan badauzka gas hau lehorreratzeko azpiegiturak. Kontua da AEB direla munduan gas natural gehien ekoizten dutenak –fracking teknologiarekin lurrari aterata, funtsean– eta Europan ikusten duela hori GNL formatuan saltzeko merkaturik erakargarriena.
Ukraina deitzen da gatazkaren beste osagaia. Errusiatik Europa asetzen zuen hodi nagusia luzaz Ukraina zeharkatzen zuena zen eta ukrainarrak saiatzen ziren Sobiet Batasunaren aroak utzitako ondare horri zukua ateratzen, kanalaren erdi-bideko giltza zabalik edukitzearen truke errusiarrei prezio eta baldintza hobeak kobratzeko. 2014ko Krimea galtzea eta berrikitan beroaldia nozitu duen Donbasseko gerra, ezin ulertu gasaren liskarrik gabe. Ukraina saihesteagatik, gainera, Moskuk mugimendu bikoitza egin du azpiegituretan: hegoaldetik hodi berri bat eraiki Turkia zeharkatuta Bulgaria eta Serbian barrena iristeko Hungaria eta Austriaraino, eta Iparraldetik Nord Stream hodiari bigarrena gehitzea.
ALEMANIAK EZ DU AMORE EMAN
Baltikoko gasbidearen kontra egon dira AEBetatik Obama eta Trump, eta hala dago Biden ere, demokratak eta errepublikarrak bat datoz Nord Stream-ek Europa eta batik bat Alemania Errusiako energiaren mende uzten duelako argudiatzen yankiek mehatxu garbia bidali dute 2020ko udan: Errusia, Iran eta Ipar Korearentzako prestatutako zigor ekonomiko berekin egin diete mehatxu, “Alemaniara edo Turkiara eraman nahi diren hodiak eraikitzen ari diren itsasontziei laguntzen dieten guztiei bisak eta ondasunak kenduz”. Gas errusiarrak Europaren energia segurtasuna arriskuan jartzen omen du, lege horren arabera; ez, ordea, AEBetatik Europako kaietaraino bidaltzen duten gas natural likuatuak.
Europar Batasunaren barruan lehendik ere Polonia eta Baltikoko herrialdeak bazeuden iparraldeko hodiaren kontra. Aldiz, Alemaniak –Europako erdialdeko beste zenbait estaturen laguntzarekin—eusten zion bere estrategiari, energia nuklearretik 2022an eta ikatzetik 2038ean irtetekotan, energia berriztagarriek behar adinako indarra hartu bitartean gas naturala beharrezkoa duelakoan. Emmanuel Macronek, Frantziatik, Merkeli emandako hitza jan eta Nord Streamaren aurkariekin egin du bat, errusiarrekiko menpekotasun arriskuak aipatzearekin ziur aski Alemaniarekiko beste lehiaren bat estaliz.
Aurretik, ordea, aldaketa Europako Batzordeak gertatua zen. 2018ko uztailean Donald Trumpek, Europako esportazioei AEBetan zergak gogortzeaz mehatxatuz lortu zuen Bruselasek amore ematea afera honetan: Europar Batasunak onartu zuen gasarekiko bere estrategia osoa berrikustea, gas natural likuatuari indarra eman eta hodietatik inportatutakoari kenduz. Trumpen fomulazioan, ‘askatasunaren gasa’ lehenetsi ‘gas-hodi totalitarioen’ kaltetan.
Pierre Rimbertek idatzi duenez, “Europa zaharrean AEBek badakite orain badaukatela Polonia bera baino aliatu sendoago bat: Bruselasko agintarien dogmatismo liberala. Hain zuzen, Junckerren eta Trumpek AEBetatik iritsitako gasari buruzko ituna sinatu eta hilabete gutxira, Europako Parlamentuak 2019ko apirilaren 17an onartu zuen 2009etik indarrean zegoen gasaren zuzentaraua, Amerikatik eta bestetatik ekarritako GNLa sustatuz”.
Noiz iritsiko da gasa Nord Stream 2-tik? Ezin jakin gaurkoz. 1.200 kilometro aingira erraldoiari Alemaniako kostaraino iristeko dozena batzuk kilometro baizik ez zaizkio falta, jada 9.500 milioi euroko inbertsioak eginda dauzkate eta, hedabideek zabaldu dutenez, obra burutzeko lanean ari da Fortuna itsasontzia, laguntzaile dituela Katun eta Baltiski Issledobate logistika-baporeak. Azkenean, Europako konpainia askok proiektuari uko egin ostean, Errusiak bere gain hartu du azken kilometroak eraikitzea. Beraz, iturria prest edukiko dute Alemanian laster, urtean 55.000 milioi metro kubiko gas eskuratzeko moduan.
Analistek diote Alemaniak loxintxa bidez lortuko duela AEB biguntzea. Konpainia eta agintari askok eusten diote han Nord Stream asmoari. Yankien zigorrak saihesteko estrategiak ere prestatzen dituzte Mendebaldeko Pomeranian eta beste zenbait ‘land’-etan. Irailaren 26rako iragarri dira, gainera, hauteskundeak. Euskal Herrian ere izango dira dagoeneko inkestei begira daudenak.
Red Eléctrica de Españak zibererasoaren aukera erabat baztertu du, eta bi instalazio fotovoltaikoetan jarri du begirada. “Operadore pribatuei erantzukizunak eskatuko dizkiegu eta berriro ez gertatzeko beharrezko neurriak aktibatuko ditugu”, adierazi du... [+]
Hedabideetan nahiko aipatu dira asteleheneko itzalaldiak gizartean eragin dituen ondorioak, baina nahikoa aipatu al da gertakari horrek agerian uzten duena? Besteak beste, bi auzi nagusi: bizirauteko energiarekiko dugun menpekotasuna eta azken urteetan gertatzen ari den zerbitzu... [+]
Egunak argitzerako itzuli da argindarra ia-ia leku guztietara. Euskal Herrian baino atzeratuago egin du Espainiako Estatuko lekurik gehienetan, baita Portugalen ere. Normaltasun itxura gaur Euskal Herrian, baina goizeko lehen orduan ez dira funtzionatzen ari aldirietako trenak... [+]
Gaueko 21:00etarako, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako %85era itzuli da hornidura energetikoa, eta Nafarroan, berriz, %50era. Egoera okerragoa bizi dute Espainian eta Portugalen: hurrenez hurren, argindarra lurraldearen %25era eta %10era iritsi da.
Sare elektrikoa erabat erori da... [+]
Energiaren Nazioarteko Agentziak (IEA) astelehenean argitaratutako txostenaren arabera, %2,2 igo da energia eskaria 2024an aurreko urtearekin alderatuta, besteak beste, egiturazko arrazoi hauengatik: beroari aurre egiteko argindar gehiago erabili beharra, industriaren kontsumoa... [+]
Eusko Jaurlaritzak eta Arabako Foru Aldundiak Datu Zentroen instalazioei ateak irekitzen dizkiete horiek arautzeko legedia sortu aurretik. Bilbao-Arasur Dantu Zentroarekin, bere lehen fasea gauzatuta, eta instalatzea amesten duen Solariaren Datu Zentroarekin, 110.000 m2... [+]
Espainiako Estatuko zentral nuklearrak itxi ez daitezen aktoreen presioak gora jarraitzen du. Otsailaren 12an Espainiako Kongresuak itxi beharreko zentral nuklearrak ez ixteko eskatu zion Espainiako Gobernuari, eta orain berdin egin dute Endesak eta Iberdrolak.
Ukrainako fluxua eten ostean, Errusiako gasa jasotzen jarraituko duela iragarri du Eslovakiak, eta Transnistriak uko egin dio Europaren "laguntzari".
Stargate izeneko proiektuarentzat 500.000 milioi dolarreko inbertsioa iragarri du AEBetako presidente izendatu berriak. OpenAI, SoftBank eta Oracle konpainiek hartuko dute parte.
Gazpromekin zuen kontratua ez du berritu Volodymyr Zelenskyren gobernuak eta, asteazken goizean, Europa ekialdea hornitzeko gasaren fluxua eten du errusiar konpainiak.
Gizartean gatazka sortzen duten proiektuak jai bezperetan onartzeko ohiturari jarraituz, abenduaren 20an onartu du Eusko Jaurlaritzak Energia Berriztagarrien Lurralde Plan Sektorialaren "behin behineko bertsioa". EH Bizirik-ek elkarretaratzea egin du Jaurlaritzaren... [+]
Balio digu ilunabarrarekin azken erretratu hori ateratzeko. Edo istant batean ordaintzeko barrako zerbitzariari eskatu berri diogun marianitoa. Eta ze arraio, Levi’sak imitatu nahi dituzten praken atzealdeko poltsikoan ezin hobeto datoz. Horretarako ere balio du... [+]
Centre Tricontinental erakundeak kongoarren erresistentzia historikoa deskribatu du The Congolese Fight for Their Own Wealth (Kongoko herriak bere aberastasunaren alde borrokan dihardu) dosierrean (2024ko uztaila, 77. zk). Kolonialismo garaian, Belgikako Force Publique-k... [+]
Azaroaren 25ean hasi eta abenduaren 1era arte iraunen du Hego Koreako Busan hirian aitzina doan gailurrak. Petrolio ekoizle diren estatuak eta beraien lobbyak oztopoak jartzen dabiltza, ekoizpenaren mugatzerik ez dutelako nahi.