Lehen urratsa izan dadila
Sei Argazkitan saioan Joseba Arregik horrela azaldu zion Pedro Mari Goikoetxeari HABEren euskaltegiak sortu eta gutxira udalen menpe utzi izana: “Oso ondo asmatu genuen. Euskaltegi munizipalak inportanteak izandu dira gauzak bere onera eramateko, eta HBren eta AEKren monopolioa beren eskuetatik kentzeko…”. Ricardo anaiak Euskaltzaindiari igorritako gutun famatu haren aurkako izpirituz, zalantzarik gabe.
Euskaltegiak beti egon dira gatazka haien ondorioak ordaintzen, eta jakina, euskalgintza eta euskalduntze prozesua ere bai. Garai haietako giroak eragina izan zuen euskaltegietako ekonomian, baina baita jarduera akademikoan ere; izan ere, euskalduntzea norbanakoen lepo utzi zen, lan mundurako Hizkuntza Eskakizunak ezarrita, erabilera hortik helduko zelakoan. Euskaltegiak, neurri handi batean, biziberritze prozesuko motor izaera galduz joan ziren. Kaleetatik desagertzen. Egungo euskaltegien “panorama” orduko politiken ondorio zuzena dugu.
"'Herri ekimeneko euskaltegiekin' akordioa egin du Eusko Jaurlaritzak, hainbat langile prekarietatetik ateratzeko. Berandu bada ere, ongi etorria"
Baina, badirudi gauzak aldatuz doazela. 2021eko apirilean “Herri ekimeneko euskaltegiekin” akordioa egin du Eusko Jaurlaritzak, hainbat langile prekarietatetik ateratzeko. Berandu bada ere, ongi etorria. Benetan penagarriak dira hainbat kolegaren lan-baldintzak. Beraz, esan daiteke tunelaren amaieran argia badela, eta oraingoan, antza, ez da kontrara datorren trena.
Sinatzaileetako batzuei entzun diet hau hasiera baino ez dela, erronka handiak ditugula. Eta ados nago. Irakaskuntza arautuan ez bezala, gurean ez daude ondo definituta sare publikoa eta pribatua. Egia esateko, ez dago sare publikorik. Udalen menpe egonik, ez dago bateratasunik lan baldintzetan, baliabideetan, lan-poltsetan… Azken lan eskaintza (erretiroren bat salbu) 90eko hamarkadan egin zen. Bestelakoen artean ere anabasa handia da. Hezkuntzan ez bezala, badira, adibidez, mozkin banaketak dituzten euskaltegi pribatuak. Ez dakit oso ondo zelan uztartuko diren mozkinak eta diru-laguntzak. Eta ez dezagun ahaztu EAEtik haratago ere badirela euskaltegiak.
Eta HABE? Zein izan beharko litzateke HABEren egitekoa? Nolako loturak beharko lituzke Hezkuntzarekin, euskalgintzarekin, plangintzekin, Nafarroa eta Iparraldeko erakundeekin…
Erronka erakargarriak ditugu aurrean: doakotasuna, ahozkotasuna, erabilera, ebaluazio sistema doitzea, euskaltegiak plangintzetan txertatzea, etorkizuneko irakasleak prestatzea, unibertsitatea guri begira jartzea… Baina biziberritze prozesuak abiada har dezan, ez dira nahikoa partxeak, motor zaharra goitik behera egokitu behar dugu.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]
Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]
Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]
Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]
Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.
Gobernuak aurkeztu... [+]
Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]
Andoni Urrestarazu Landazabal Araiako herrian 1902ko uztailaren 16an jaio zen eta 1993ko azaroaren 21ean hil zen Gasteizen. 31 urte bete dira jadanik eta bere izena eta izana aitortzeko une aproposa dela deritzot, ez baita ongi ezagutzen utzitako ondarea. Umandi, bere herriko... [+]
Autobiografia idaztea omen da garapen pertsonalerako tresnarik eraginkorrena, askatzaileena. Iraganeko kontuei tira egin eta gogora ekartzeak, orainaldiko korapiloak askatzen laguntzen omen du. Bai, laguntzen du orainaldia ulertzen eta komeni zaigun etorkizun bat marrazten... [+]
Pandemiaren iragarpenetik Valentziako tragediarainoko errepasoa egin eta ondorioztatu dut gezurra eta forupea suhesi gisa dituen kudeaketa instituzional negargarria klase gobernariaren konstantea dela.
Ez dugu gobernari ordezko baliogarririk sistema pendular hau aldatzen ez... [+]
Azaroaren 19a komunaren munduko eguna da. Gaur oraindik ere, XXI. mendean, langile askok, hemen, Euskal Herrian bertan, ez daukate haien lanaldietan komuna erabiltzeko eskubidea. Horren adibide dira garraioko langile asko.
Komunak osasun publikoaren giltzarria dira, eta... [+]
Euskararen biziraupena ez da euskaldunok politikaren partidan jokatzen dugun arazo bakarra, baina bai, euskalduntasunaren elementu bereizgarriena den neurrian, gure egoera gehien islatzen duena. Beste esparru batzuetan hainbeste ageri ez dena oso ongi erakusten du. Hasteko,... [+]
Adimen artifiziala gizakion eremu asko ordezkatzen ari dela badakigu: erosotasuna, abiadura, efizientzia... Mundu kapitalista honen abiadura beharretan, gizakion ahalegina oztopo dela sinetsarazi digute. Gure, klase xumeen, egiteko eta sortzeko aukerak murrizteko erasoak leku... [+]
Azken asteotan, arkitekturan dihardugunontzat ez da posible izan Valentziako klima gertaera gure lan hizketaldira ez ekartzea. Uraren ibilbidea eraikinen estalkietan, estolderietan, plazetan eta parkeetan pentsatu eta diseinatu behar ditugulako. Ongi dakigu giza eskalako ur... [+]
Autoestimuak batzuetan gauza intimoa dirudi. Baina autoestimuak zerikusia baldin badu norberak bere buruaz duen irudiarekin, norbere buruari ematen zaion balioarekin, zerikusia izango dute hartu ditzakeen erabakiek ere. Zer balio du erabakirik hartu ezin duen norbaitek? Eta... [+]
Sanmartinak gure baserrietan oso ezagunak dira, txerria hiltzeko garaia baita. Jende askok, ordea, ez du jakingo antzina San Martin egunak nekazaritza urtearen amaiera ezartzen zuela. Eta hori ez zen ahuntzaren gauerdiko eztula. Izan ere, urte amaierarekin etxeko ugazabari... [+]