Bigarren hanka
Azken hilabeteetako giroak distantzia hartzera eta gure buruak galdekatzera garamatza. Ariketa sanoa, funtsean. Azken 50 urteetan, euskararen biziberritze prozesuak bide egin du Euskal Herrian. Lapurdi, Baxe Nafarro eta Xiberuan mende laurden batez euskal hiztun proportzioa etengabe apalduz joan da. Eta ez dut 5 urtero egiten den inkesta larriki spoilatuko, azken urteetako joera demografikoek 2021eko argazki soziolinguistikoa okertuko dutela erratean. Aitzindarien belaunaldiak sortu behar izan zituen duela 5 hamarkada, odol hustea gelditzeko tresnak. Familiak ez duela gehiago segurtatzen euskararen transmisioa? Ikastolak sortuko dira. Sakrifikatutako helduen belaunaldiak euskara ez duela etxean jaso? Gau eskolak hedatuko dira. Informazioa gure hizkuntzan ez dela existitzen? Euskal irrati, telebista parte hartzaile eta kazetak sortuko dira.
"Ez gaitezen mugatu aitzinekoek sortu dutena kudeatzera. Tokian tokiko euskalgintza ameslari, libre, horizontal, kritiko eta kapazitatua jalgiaraziko duen mugimendua sor dezagun"
30-50 urte inguru dituzte Seaska, irrati, AEK, Uda Leku eta abarrek. Pittaka-pittaka, aitzindarien belaunaldiak oinordekoen belaunaldiari transmititu dizkio tresna hauen kudeaketa ardurak. Deseuskalduntze masiboaren aitzinean, euskararen transmisioaren apustu azkarra egin dugu. Tresna hauek garatuz, masifikatuz eta hedatuz joan dira. Eta behar berriei erantzuteko dirua biltzeko bide berriak jorratu behar izan ditugu. Borroka politak eramanak izan dira, eta batailak irabazten ditugu ere.
Baina nago ea, erreproduzitzeko ordez, ez ote den frente berri bat irekitzeko garaia. Euskararen aldeko borroka berri eta osagarri bat. Orain arte egin den guziari segipena, indarra eta koherentzia emango diona. Ez gaitezen mugatu aitzinekoek sortu dutena kudeatzera. Tokian tokiko euskalgintza ameslari, libre, horizontal, kritiko eta kapazitatua jalgiaraziko duen mugimendua sor dezagun. “Transmisioa – Garapena – Makroa – Bateratzea – Kontsentsu sozio-politikoa” zutabeari, pareko simetria emango liokeen “Erabilera – Trinkotzea – Mikroa – Boteretzea – Urratzailea”.
Ipar Euskal Herrian, euskara elkarte gutti dago. Edo hobeki erran, gordeak dira Ikastoletako euskaraz bizi batzorde batzuetan, euskaltegi baten kafetegian, Euskaraldiaren antolaketa batzordetxo batean edo herriko kultur elkarte baten baitan. Behar bada, abia daiteke lehen saretze bat, bakoitzak zer egiten duen jakiteko. Eta ondotik Euskal Herri mailako ikuspegia landu, egingarria litzatekeen katalogo bat osatzeko. Eta aitzinatu arau, ikusi norat eramango gaituen bide horrek. Ez da garai errexena eta etorkizuna beltz dator. Baina aitzinagokoek ezinezkoa zirudiena egitea lortu badute, zergatik ez genuke guk zailena dena gaindituko?
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Sare Herritarrak antolatuta, pasa den urtarrilaren 11n Bilboko kaleak bete zituen manifestazio jendetsuaren ondoren, berriz sortu da eztabaida, euskal presoei salbuespen legeriarik aplikatzen ote zaion. Gure iritzia azaltzen saiatuko gara.
Espetxe politikan aldaketa nabarmena... [+]
Duela gutxi think tank izateko jaioa omen den Zedarriak bere 6. txostena aurkeztu zuen. Beren web orrialdean azaltzen dutenaren arabera, zedarriak ebidentea ez den bidea topatzeko erreferentziak dira. Hots, hiru probintzietako jendarteari bidea markatzeko ekimena. Agerraldi... [+]
Heldu zaigu EAEn 2025-26 ikasturterako ikastetxeetan matrikula egiteko garaia, eta etxe askotan etxeko txikienak urrats berria emango du hemendik gutxira, irailean, eskolaratzea, alegia. Euskal Eskola Publikoaz Harro Topaguneko kideok apustu sendoa egiten dugu eskola publikoaren... [+]
Araba, Bizkai eta Gipuzkoarako Hezkuntza Lege berria onartu zenetik, aurrerantzean hezkuntza doakoa izango dela behin eta berriro entzuten/irakurtzen ari gara. Eragile desberdinei entzun diegu, baita Hezkuntza Sailari ere, eta hedabideei eskaintzen dizkiegun elkarrizketatan... [+]
Hilabetearen hasieran egin zuen EH Bilduk III. Kongresua, Iruñean. “Ez ohiko ondorioak” ateratzeko balio duen “ohiko kongresua” omen da, edo horrela jaso dute behintzat Zutunik ponentzian, zuzendaritzak proposatu eta militantziak aho batez onartu... [+]
Boterea eskuratzeko modu asko dago; denak ez dira politak. Bada boterea eta horrek berarekin dakarren erantzukizuna banatu nahi duenik, agintea bilatzen duenik. Beste batzuek errespetu lar diote eta pauso bakoitza hainbeste neurtuta ez dira gai erabakirik hartzeko. Boterea zer... [+]
Madrilen arkitektoentzako kongresu bat burutu berri da, arkitekto profesioaren krisiaz eztabaidatzeko. Arkitekto izateko modu tradizionala eta gaur egungoa desberdindu dute. Zertan den tradiziozkoa? Oscar bidean den The Brutalist filmean ageri den arkitekto epikoarena. Nor bere... [+]
Otsailaren 3an hasi da gure umeak eta gaztetxoak eskoletan aurre-matrikulatzeko garaia, eta urtero bezala gogoratu nahi genizueke zergatik ez zaigun ideia ona iruditzen erlijioan matrikulatzea. Iaz artikula bukatzen genuen esanez “askori idazki hau ezaguna egingo zaizue,... [+]
Tranbia txiki Arratia Institutuko Guraso Elkartetik pantailen erabileraren inguruko hausnarketa bultzatu nahi dugu ikas komunitatean.
Azkenaldian kezka handia dago ume eta nerabeengan pantailek duten eragina dela eta. Ardura hori etxeko erabileratik eskola eta institutuetako... [+]
Bai, bai, holaxe. Ez naiz harago joatera menturatzen. Pleonasmo bat dela? Tautologia bat agian? Baliteke, baina egia-oste deitzen dioten garai honetan, oinarri-oinarrizko egitateak beharrezkoak dira. Begira, bestela, “Ez da ez!” lelo indartsuari. Bagenekien hori... [+]
Baneukan lagun bat Porcelana Irabian lan egin zuena itxi zuten arte, eta jatetxe edo taberna batera joaten ginen aldiro kikara eta plateraren ipurdia begiratzen zituena pieza non egina zegoen jakiteko. Gauza bera egiten dut nik gauza zaharren azoketara joaten naizenetan:... [+]
Azken boladan gero eta gehiago entzuten dugu gazte askok etxebizitza erosteko ahalmenik ez dugula. Batzuetan, badirudi ez dagoela beste gairik; egia da gai serioa dela. Niri neuri ere, 31 gertu izan arren, oraindik pixka bat falta zait neurea izango den etxebizitza lortzeko... [+]
Iragarki batek mugikorrean salto egiten dit aspaldion. Nire mundua koloreztatuko duela egiten dit promes. Aplikazio horrekin milioidunek bezala erosi ahal izango omen dut. Produktu merkeak, oso merkeak, baita doakoak ere. Momentu historiko soziologikoak eskatzen duen... [+]
Badira kontzeptuak bolada batzuetan edonon agertzen direnak, mantra ere bilakatzen direnak. Berez positibo eta beharrezko moduan agertzen zaizkigu, eztabaida gehiegirik gabe eta haiei buruz ia pentsatu gabe. Iruditzen zait mantra horietako bat nazioartekotzea dela, jatorria... [+]
