Zorigaiztoko ‘Dublindarrak’
Dublin (Irlanda), 1904. James Joyce (1882-1941) idazlea kontakizun bilduma bat idazten hasi zen, gerora Dubliners (Dublindarrak) izenburua izango zuena. Hiru bat urtetan osatu zuen liburua, baina ez zuen berehala argitaratzea lortu. Seigneur edo jaunaren esku dago oraindik.
Guztira, 15 editoreri bidali zien orijinala. Egia da guztiek ez ziotela ezezkoa eman; 1910ean Maunsel & Roberts editoreek mila kopia inprimatu zituzten, baina testuari buruzko desadostasunak medio, argitaratzaileek akordioa hautsi zuten eta ale guztiak erre. Gainera, James Joycek inprentako gastuak ordaindu behar izan zituen; inprentan erabili zituzten xafla originalak behintzat beretzat gorde ahal izan zituen eta beste editore batek erabiltzeko eskubidea ere lortu zuen. Baina, abantaila hori ez zen nahiko izan eta beste lau urte eman zituen idazleak, editorez editore.
Azkenean, liburua idazten hasi eta 10 urtera, 1914ko ekainean, Grant Richards argitaletxeak merkaturatu zuen kontakizun laburren bilduma. Lau urte lehenago etxe berak interesa adierazi zion egileari, baina ez zuten adostasunik lortu. 1914an Joycek hainbat baldintzatan amore eman behar izan zuen: saldutako lehen 500 kopiengatik egileak ez zuen sosik jasoko eta, gainera, 120 kopia berak erosi behar zituen. Baina, azkenean, Dublindarrak lanaren 1.250 ale merkatuan zeuden.
Irlandar klase ertainaren deskribapen naturalista hura ez zen, ordea, berehala klasiko bihurtu. Hil horretan bertan, ekainaren 28an Frantzisko Josef I.a Austriakoa hil zuten Sarajevon eta Lehen Mundu Gerra piztu zen, eta hori ez zen lagungarri izan salmentan. Lehen urtean 379 kopia saldu zituen; ez dakigu egileak kontratuz ordaindu beharreko 120 aleak kopuru horren barruan dauden edo, horiek gehituta, guztira 499 saltzea lortu zuten, baina kontua da ez zela 500 alera iritsi eta, beraz, Joycek ez zuela ezertxo ere jaso. Eta ordurako 1.120 ale bere poltsikotik ordainduta zeuzkan.
1915. urtea oraindik eta txarragoa izan zen: 33 ale besterik ez ziren saldu eta, gainera, 499 kopia betirako galdu ziren. Irlandatik irten eta New Yorkera zihoan SS Arabic ontzian liburuaren ia 500 ale zeramatzaten, ozeanoaren beste aldean arrakasta handiagoa izango zuelakoan. U-24 alemaniar itsaspeko batek ontzia torpedoz eraso eta hondoratu zuen irlandar kostaldetik 80 bat kilometrora. Eta liburu haiek guztiak hondoan geratu ziren betiko.
Gaur egun, Dublindarrak klasikoaren milaka kopia saltzen dira dozenaka hizkuntzatan, eta zorigaiztoko lehen edizio hartako ale urriak 150.000 euroko preziora iritsi izan dira enkanteetan.
Ihes plana
Agustín Ferrer Casas
Itzulpena: Miel A. Elustondo
Harriet, 2024
---------------------------------------------------------
1936ko azaroaren 16an Kondor legioko hegazkinek Madrilgo zenbait museori egin zieten eraso. Eta horixe bera da liburu honetara... [+]
Joan den urte hondarrean atera da L'affaire Ange Soleil, le dépeceur d'Aubervilliers (Ange Soleil afera, Aubervilliers-ko puskatzailea) eleberria, Christelle Lozère-k idatzia. Lozère da artearen historiako irakasle bakarra Antilletako... [+]
Martxoaren 17an hasi eta hila bukatu bitartean, Literatura Plazara jaialdia egingo da Oiartzunen. Hirugarren urtez antolatu du egitasmoa 1545 argitaletxeak, bigarrenez bi asteko formatuan. "Literaturak plaza hartzea nahi dugu, partekatzen dugun zaletasuna ageri-agerian... [+]
Etxe bat norberarena
Yolanda Arrieta
Alberdania, 2024
Gogotsu heldu diot irakurketari. Yolanda Arrietaren obra aski ezaguna zait eta iragan maiatzean argitaratu zuen proposamen honetan murgiltzeko tartea izan dut,... [+]
1984an ‘Bizitza Nola Badoan’ lehen poema liburua (Maiatz) argitaratu zuenetik hainbat poema-liburu, narrazio eta eleberri argitaratu ditu Itxaro Borda idazleak. 2024an argitaratu zuen azken lana, ‘Itzalen tektonika’ (SUSA), eta egunero zutabea idazten du... [+]
SCk Zerocalcareri egindako galdera sorta eta honen erantzunak, jarraian.
Euskal Herriko literatura gaztearen eta idazle hauen topagune bilakatu nahi den proiektu berriaren inguruan hitz egingo dugu gaur.
Rosvita. Teatro-lanak
Enara San Juan Manso
UEU / EHU, 2024
Enara San Juanek UEUrekin latinetik euskarara ekarri ditu X. mendeko moja alemana zen Rosvitaren teatro-lanak. Gandersheimeko abadian bizi zen idazlea zen... [+]
Idazketa labana bat da
Annie Ernaux
Itzulpena: Leire Lakasta
Katakrak, 2024
Segundo erabakigarriak
Manu López Gaseni
Elkar, 2024
--------------------------------------------------
Nobela labur hau irakurtzen hasi eta harrapatuta sentitzen zara, eta horretan badu zerikusia idazleak ezarritako erritmo bizi eta azkarrak. Lehen hamar... [+]
Istorioetan murgildu eta munduak eraikitzea gustuko du Iosune de Goñi García argazkilari, idazle eta itzultzaileak (Burlata, Nafarroa, 1993). Zaurietatik, gorputzetik eta minetik sortzen du askotan. Desgaitua eta gaixo kronikoa da, eta artea erabiltzen du... [+]
Sexu-genero disidentziak zeharkatutako bost lagunek osaturiko literatur banda da Pomada. Lehenbiziko oholtza gaineko emanaldia sortu dute, Maitaleen hiztegi baterako zirriborroa deiturikoa, poesia eta musika nahasten dituena. Irlak berba dute abiapuntu. Emanaldietako baten... [+]
Dragoiak eguzkia IRENTSI zuenekoa
Aksinja Kermauner
Alberdania, 2024
-------------------------------------------------------
Hamarnaka liburu idatzi ditu Aksinja Kermauner idazle esloveniarrak. Euskaraz plazaratutako lehenengoa dugu hau, Patxi Zubizarretak itzulia eta... [+]