Liburua idatzi ondotik argi gelditu al zaizu nor dagoen Espainiako Estatuko estolda egituren atzean?
Argi gelditu zaidana da ezin dela ziurtatu hierarkikoki lan egiten duen pertsona talde jakin bat dagoenik, bulego batean estatuaren funtsak babesteko asmoz noren kontra, noiz eta nola jokatu erabakitzen duena. Hala izango balitz, erraz detektagarria izango litzateke. Froga da sistema horren antzekoena dela “polizia patriotikoa” izenekoa, eta komisarioen arteko guda baten ondotik identifikatua izan dela.
    Zoritxarrez, sistema dezente konplexuagoa da, hainbat elementu dituen amarauna: ultra-kontserbatzailea den joera politiko bat; erakundea desagertuta ere bere horretan jarraitzen duen ETAren terrorismoaren kontra 40 urtez indartutako salbuespenezko legedia; mahuka zabaleko kultura poliziala; kontakizun polizialak onartzeko joera duten epaileak eta bozgorailu gisa jokatzen duen sistema mediatikoa.

Zein da egitura horren erronka?
Estatu arrazoientzat mehatxua direla uste duten mugimendu, ideologia politiko eta fenomenoak desaktibatzea. Erran daiteke hiru direla defendatzen dituen aspektuak: lurralde batasuna, ordenaren eta agintearen printzipioa eta sistema kapitalista babestea. Horretarako, ekintza polizial eta judizialen bitartez iritzi publikoa baldintzatzen saiatzen dira. Beldurra da gizartea kontrolatzeko arma.

Disidentzia zigortzea kontu berria ez dela aldarrikatzen duzu. Zenbateraino uste duzu, Katalunian, errepresioaren errealitatearen ezagutza prozesu independentistaren harira soilik zabaldu dela?
Distantzia fisikoak eta denborazkoak errealitatea distortsionatzen du, are gehiago gizartearen memoria motza izan ohi denez. Kataluniako gizartearen gehiengoak denbora luzez ez du euskal gatazkaren berririk izan, terrorismoaren kontrako borrokarekin justifikatu baita hamarkadetan ezker abertzalearen eta anarkismoa bezalako mugimenduen kontrako jazarpena. Eta Euskal Herrian egindakoaren gaineko kontzientziarik ez da hartu Kataluniako gatazkan aplikatu den arte. Orduan piztu da denboran errepikatzen den eredu bat eta salbuespenezko legedi bat dagoenaren gaineko kontzientzia, desberdintasun erabakigarriarekin: Kataluniako gatazkan ez dela erakunde terroristarik egon.

Martxelo Otamendirena eta Iñaki Abadena dira euskal disidentziaren testigantzak zure liburuan. Nola joan ziren elkarrizketak?
Hagitz hunkigarriak eta paradigmatikoak izan ziren, hain zuzen ere, aipatzen dizudan eredu hori ulertzeko. Euren sufrimendua ulertzeko ateak ireki dizkidaten heinean liburuko testigantzen eskuzabaltasunaren adibide argiak dira biak. Otamendi sekulako komunikatzailea da eta gai da, hamazazpi urte pasa direnean ere, bizitako sarrakioa zehatz-mehatz azaltzeko. Abadek, oraindik kondena betetzen ari denez, bere egunerokotasunari aurre egiteko inpotentzia eta etsipena  helarazten ditu.

Zein irakurketa egiten duzu eurek elkarrizketatu ondotik?
Hasteko, mota horretako operazio baten biktima izateak talka eragiten duela, eta erreparaziorik ez dagoela. Otamendiren torturatzaileei ez zaie kargu hartu; Polizi kontakizunak zein sumarioak azukre-koxkor baten moduan desegiten dira. Bertzalde, terrorismo akusazioaren ostean bertzelako asmoak daudela eta interes politikoagatik ETAren mamua bizirik mantendu nahi dela. Eredu hori Kataluniara bideratu da azkenaldian, adibidez, CDRetako aktibistak indarkeriarekin edo terrorismoarekin lotuz, Tamara Carrascorekin gertatu bezala.

Hedabideak estolden parte direla aipatu duzu.
Hedabideek akusazioaren kontakizuna egia osotzat joz titularrak hedatzen dituztenean eta poliziaren susmoak “ustezko” gisa azaldu ordez gertaera gisa aurkezten dituztenean iritzi publikoan kontakizun jakin bat mamitzen laguntzen dute. Zalantzarik gabe. Eta gero, kontakizun hori desmuntatzen denean kazetariek absoluzioari ez badiote akusazioari eman zioten garrantzia bera ematen bidegabekeria bikoitza eragiten dute.

Espainiako Barne Ministro ohi Jorge Fernández Díazekin ere solastu zara. Nola joan zen?
Galdetu beharreko guztia galdetu nion eta berak dena erantzun zuen, nahiz eta nire planteamenduarekin ados ez zegoen. Eta noski, bere asmoa izan zen defendatzea, lehenik eta behin bere buruaren garbitasuna, eta gero ekintza polizial eta judizialarena.

Agerian utzi duzu Euskal Herriko eta Kataluniako independentismoa eta Podemosen ingurua jazarri dituztela estoldek. Elkarren artean politikoki nahikoa kooperatu dutela uste duzu?
Inolaz ere ez. Errepresioak eta sare berdinaren biktima izateak elkartasuna sustatu beharko luke, borroka alderdikoiarengatik egon ez dena. Aldiz, estoldek independentismoaren kontrako auziak aktibatu dituztenean, Podemos oin-puntetan igarotzen saiatu da, bereziki Moncloan gobernatzen ari direnez geroztik. Eta alderantziz, Podemos urakanaren begian egon denean. Azken urteetan statu quoa gehien astindu duten bi mugimenduen arteko borroka konpartituari zukua atera ordez, bakoitzak bere onura lehenetsi du bertzearen kalterako.