Txanogorritxuren alabaz

Lorerik gorriena | Egilea: Itziar Otegi |Ilustrazioak: Sandra Garayoa | Pamiela, 2020.
Lorerik gorriena | Egilea: Itziar Otegi |Ilustrazioak: Sandra Garayoa | Pamiela, 2020.
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Istorio honen narratzailea neska bat da, baso ondoan bizi omen da baina aita bakarrik joaten da basora amari hainbeste gustatzen zaizkion lore gorrien bila. “Amari izugarri gustatzen zaizkio loreak. Batez ere, basoaren bihotzean jaiotzen diren lore gorri berezi batzuk. Baina ama ez da inoiz joaten lore horien bila. Aitak ekartzen dizkio, eta, orduan poz-pozik jartzen da”. Eta Sandra Garayoaren ilustrazioan ama eserita ikusiko dugu, geldirik, mugitu gabe, eta aita, eskopeta bizkarrean, lore gorria eskaintzen. Bien artean, lurrean neskato bat lore gorriak marrazten paper batean. Irudiak zuri-beltzean dira eta etxea irudikatzen duen marran, lorontzian, neskatoaren margoan eta oinetakoetan eta aitak dakarren lorean ageri den gorriak ukitu berezia ematen dio.

Neskatoak esaten digunagatik laster jakingo dugu Txanogorritxuren alaba dela eta ama, “Gertakari Handia” izan zenetik ez dela basoan barneratu. Neskatoak, baina, aspertuta Gertakari Handian kateatuta bizitzeaz basora lore bila joatea erabakitzen du. Ondoren azalduko zaigu otsoarekin duen topaketa, nola ezkutatzen den, nola eskuratu beldurrei aurre egiteko adorea eta amaren laguntzarekin nola gainditzen duten familia preso zuen gertakaria: “Zutitu ginenean, luzea eta ahaltsua zen gu bion itzala, eta otsoarena, berriz, ahula”.

XIV. Etxepare saria eskuratu duen lan honek baditu azpimarratzeko hainbat alderdi, alde batetik ipuin tradizionalekin egiten duen jolasa –Txanogorritxuren alaba protagonista jarriz eta honen amak dituen beldurrak, etxekoak preso dituen iragana, gainditzeko nahia erakutsiz–, bestalde Itziar Otegiren idazkera neurtua, aberatsa eta album askotan ohituta ez gauden luzera duena; era berean Sandra Garayoaren ilustrazioak ere nabarmenak dira, kolore gutxi batzuk erabiliz –beltza eta gorria batez ere– lortzen duelako istorioak duen tonua ederki islatzea, eta protagonisten eta espazioen interpretazio sinbolikoak, errealismotik at, are indar handiagoa ematea kontakizunari.

Istorio erakargarria, edozein modutan, Txanogorritxuren ipuinari jarraipena emanez, norberaren barneko beldurrei aurre egiteko liburu aproposa eta haurrekin behin eta berriro ikusteko, komentatzeko, aritzeko, disfrutatzeko modukoa, alegia.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Euskal literatura
'Literatura Plazara'
“Adinka sailkatzen den mundua da literatura, eta guk partekatu egin nahi dugu”

Martxoaren 17an hasi eta hila bukatu bitartean, Literatura Plazara jaialdia egingo da Oiartzunen. Hirugarren urtez antolatu du egitasmoa 1545 argitaletxeak, bigarrenez bi asteko formatuan. "Literaturak plaza hartzea nahi dugu, partekatzen dugun zaletasuna ageri-agerian... [+]


Itxaro Borda
“Gure norabide sexualen, ezinegonen eta beldurren erraiteko hiztegi bat sortu dugu”

1984an ‘Bizitza Nola Badoan’ lehen poema liburua (Maiatz) argitaratu zuenetik hainbat poema-liburu, narrazio eta eleberri argitaratu ditu Itxaro Borda idazleak. 2024an argitaratu zuen azken lana, ‘Itzalen tektonika’ (SUSA), eta egunero zutabea idazten du... [+]


Eraikitzen ari garenaren definizio bat

Sexu-genero disidentziak zeharkatutako bost lagunek osaturiko literatur banda da Pomada. Lehenbiziko oholtza gaineko emanaldia sortu dute, Maitaleen hiztegi baterako zirriborroa deiturikoa, poesia eta musika nahasten dituena. Irlak berba dute abiapuntu. Emanaldietako baten... [+]


Debako liburutegiak “espazio mugatua” duela dio udalak, umeei ordu gehienetan bertan egotea debekatzeko

6 urtez azpiko haurrek egunean ordubetez baino ezin dute egon Debako liburutegian. Udal gobernuak argudiatu du "liburutegian erabilgarri dagoen espazioa mugatua" dela, baina ez du argitu espazio mugatu horregatik ezartzen dituzten ordu murrizketak zergatik aplikatzen... [+]


Nola sortu kriminal bat (eta zergatik Aroztegiko auzipetuak ez diren kriminalak)

Euskal nobela beltzaren astea ospatu da Baztanen hilaren 20tik 26ra. Hainbat liburu aurkezpen, solasaldi eta bestelako ekitaldiren artean, zapatu goizeko mahai-inguruak sortu du aparteko ikusmina. Izan ere, nobela beltzaren aitzakian, bestela ere kriminal bat nola eraikitzen den... [+]


Lanartearen gomendioak erakunde publikoei, beka eta sari sistema duina eta etikoa helburu

Erakunde publikoen bekak eta sariak. Kritika eraikitzaile bat izeneko dokumentua plazaratu du Lanartea elkarteak. Berria-k zabaldu du laburpena, eta txostena eskuraturik, hemen duzue elkarteak erakunde publikoei egiten dien gomendio sorta.


Miren Amuriza Plaza
“Kanpokoak hain argi identifikatzen eta salatzen genituen bitartean, barkaberak izan gara etxekoekin”

DBH4 errepikatu zuen urtea gogoratzen du Jonek Pleibak (Susa, 2024) eleberrian. Adinkideak Durangoko institutura aldatu ziren, eta Polly auzokidearen ikasgelan geratu zen bera. Haurtzaroa Joneren baserria eta Pollyren txaleta lotzen zituen errepidean gora eta behera emana zuten... [+]


Omenaldia egin diote Txillardegiri, haren heriotzaren hamahirugarren urteurrenean

Hamahiru urte beteko dira asteartean, hilaren 14an, Jose Luis Alvarez Enparantza Txillardegi hil zela, eta hura gogoan, ekitaldi jendetsua egin dute Antiguako Gaskonia plazan. Urteroko legez, Txillardegiren senideak, lagunak eta euskaltzaleak elkartu dira bertan, Eta non du... [+]


2025-01-09 | Leire Ibar
(H)ilbeltza, euskal nobela beltzaren astea izango da Baztanen

Hamaikagarrenez antolatu dute euskal nobela beltzaren astea, urtarrilaren 20tik 26ra. Ekitaldi ugari egingo dira Baztango bailarako hainbat herritan. Liburu aurkezpenak, mahai-inguruak, solasaldiak eta kultur ekitaldiak izango dira, eta ekintzetan parte hartzea doakoa izango da.


2025-01-09 | Estitxu Eizagirre
Ekimen bat gehituta, hauek dira aurtengo euskara hutsezko liburu eta diskoen bederatzi plazak

Euskal kulturako berritasunak ezagutu nahi dituenak eta egile zein argitaletxeei zuzenean erosi nahi dizkienak urtean zehar baditu hainbat azoka eta ekimen aukeran. Urte askotako tradizioa dute horietako batzuek eta berriagoak dira besteak; tematikoak dira horietako asko eta... [+]


Jon Tartas
‘Ontsa hiltzeko bidea’: apez neurotikoak pistolarekin eskribatua

Joan Tartas (Sohüta, 1610 - heriotza data ezezaguna) ez da gure letren historiako idazle famatuenetarik eta, hala ere, ediren dugu gauza onik “pieza mendre” honetan, zeinaren titulua, onar dezagun hasieratik, ez den segur aski mundu honetan paraturiko izenburuen... [+]


Etorkizun bizigarriei buruzko literatura lehiaketaren sari banaketa eginen du ostiralean Sukar Horiak

Bilboko Zirika! herri gunean eginen dute banaketa, ostiralean 19:00etan. Fanzine bidez eta sare sozialetan zabalduko dituzte partehartzaileen testuak, eta irabazlearena argitaratuko du ARGIAk.


Eguneraketa berriak daude