Krisialdi larri baten ostean aldaketa sakonak burutzen omen dira jendartearen antolakuntzan, batik bat ekonomia ereduan. Aldaketa horiek jendartearen gehiengoaren hoberako izan dira batzuetan, okerrerako bestetan.

XIV eta XV. mendeetako izurrite beltzak Errenazimentua sustatu zuen, jendartean jauntxo feudalek zeukaten indarra errege absolutura igaro eta boterea zentralizatu zen, espantsio kolonizatzaileari bide emateko. XVII. mendeko izurritea Iraultza Industrialarekin lotu dezakegu. XX. mendeko gripe espainiarra I. Mundu Gerra ostean etorri zen eta izurritea gainditzearen garaiak “hogeigarren urte zoriontsuekin” bat egin zuen, non langileen eta aberatsen arteko arrakala ekonomikoa nabarmenki areagotu zen. Bide batez, jendarteko egonezina nabarmena zen  Mark Blyth ekonomialari eskoziarrak dioen bezala, aplikatutako austeritate politikak nazismoari ateak ireki zizkiolako.

Ondorengo aldaketa esanguratsua II. Mundu Gerraren amaiarekin eman zen. Gerrate ostean jendarteko arrakala ekonomikoa murrizten hasi zen eta 30 urtetako oparoaldia ezagutuko da Mendebaldeko ekonomietan. Alabaina, gerra aurretik Keynesek eta gerra garaian Beveridgek diseinatu zuten jendarteko ekonomia nola eratu. Horrela, gerra ondoren proposatutako politikak indarrean jarri ziren eta ongizate estatua garatu eta disfrutatzeko aukera izan zuen Mendebaldeko jendarteak. Beraz, lehen aldiz, krisialdi gogor eta sakon baten ostean jendartearen gehiengoa profitatu zen.

Gerora egon dira beste hainbat krisialdi ere. Nabarmenena 2008an hasi zen Uzkurdura Handia dugu, non finantza erakundeek porrot egin zuten eta estatuak horiek babestera eta sostengua ematera joan ziren. Jendarte arrakala ekonomikoa ikertu dute hainbat ekonomialarik, hala nola Pikettyk edo Stiglitzek. Ondorioztatu dutenez, jendarteko aberatsenen % 1en edo % 10en sarrerek etengabe gora egin dute eta anartean populazioaren % 50 txiroenei sarrerak apaldu zaizkie. AEBtako lar-milioidun batek, W. Buffetek,  zioen: “Egia da klase borroka badagoela, baina nire klasea, hau da, aberatsen klasea da gerra egiten duena, eta irabazten ari gara”. Zinez egia.

Orain, COVID-19ko garai hauetara helduta, hainbat pentsalarik eta politikarik aitortuko digute izurrite honen biharamuna diferentea izango dela, eta langile klasea zein jendarte txiroena indartuta eta egoera hobeagoan irtengo dela. Alabaina, eskarmentuak beste zerbait adierazten digu, tamalez. Estu eta larri gabiltzanean, agintariei ele samurrak irteten zaizkie jendartean itxaropen hutsalak sortze aldera, baina izurriteak sasi-normaltzera egin duenean, hor agertu zaizkigu langileen kaleratzeak, alokairu murriztapenen proposamenak…

Halaber, egoera berri honek oraindik gehiago gizenduko ditu kapitalistak, aberatsenak, gobernuek berauen interesak defendatzen dituztelako. Izan ere, soldatak murriztuko zaizkie milaka langileri edo langabeziara joango dira, eta anartean pandemiarekin muga gabe aberasten jarraitu duten enpresei ez zaie inolako eskakizunik zuzenduko, ezin baitzaie zerga garaiagorik eskatu, ezta dibidenduak banatzea galarazi ere. Beti bezala, sistemak mozkinak ematen jarraitu behar du, ezer gertatu ez balitz bezala. Horretan ari dira Iberdrola, hipermerkatuak eta zer esanik ez enpresa teknologiko erraldoiak: Microsoft, Google...

Beraz, jendartearen gehiengoa antolatu eta indartu ezean, kapitalak irabazten jarraituko du.