Autoaren gatibu

Auto bat erosi beharko duzue”, esan ziguten askok haurdun geratu nintzenean, duda izpirik agertu gabe. Baieztapen hori (agindua, kasik) are eta kategorikoagoa bihurtu zen alaba jaio eta herri txiki batera bizitzera joan ginenean.

Erabaki genuen guk geuk bidean deskubrituko genuela ea garraio publikoarekin eta noizbehinka auto bat alokatzearekin ondo moldatzen jarraitu genezakeen ala ez. Eta bidean gertatu zena zoragarria izan zen: gure herri berriko bizilagun batek bere autoa partekatzea proposatu zigun.

Erditu eta gero autobide batean gidari sartu nintzen lehenengo aldian, ezustean harrapatu ninduen motorra 100 km orduko jartzerakoan sentitu nuen izuak: eztarria lehortu zitzaidan, begirada lausotu… Kostata lortu nuen hogei minutuz gidatzea, edozein unetan kontrola galduko nuen beldur.

"Emakumeak garraio publikoaren “mendeko” edo “gatibu”. Ikerlariei ez zaie okurritu hitz horiek gizonekin eta autoekin erabiltzea, alegia, aztertzea zergatik diren gizonak autoen gatibu"

Ez dut psikologoa izan behar fobia berri horren erroa asmatzeko: nire alabaren bizitza arriskuan jartzearen beldur naiz, baita umezurtz uztearena ere. Amen whatsapp talde batean kontatu nuen eta beste askori ere gertatu omen zaie. Horrek kontsolazio puntua eman didan arren, kezkatu ninduen antza autoa inoiz baino premiazkoa dudan garaian beldur horrek nire autonomia mugatzeak.

2019an Euskal Autonomia Erkidegoan 51 lagun hil ziren trafiko istripuetan. Eusko Jaurlaritzako Trafikoko Zuzendaritzaren esanetan, abiadura desegokia, alkohol eta droga kontsumoa eta arreta galtzea dira arrisku faktore nagusiak. Maskulinitate hegemonikoa gehitu zezaketen zerrenda horretara, ikusita 43 gizonezko eta 8 emakumezko hil zirela. Hortaz, agian nire fobia ez da beldur irrazionala, baizik eta zeharo zentzuzkoa. Nire gorputzak jakin badaki gutxi eta txarto lo egiteak nire arretari kalte egiten diola eta autobideetan arriskuak hartzen dituen jende andana dabilela solte.   

Mugikortasunari eta ekofeminismoari buruzko erreportaje baterako irakurri ditudan ikerketen arabera, gizon gehienek autoa erabiltzen dute eguneroko joan-etorrietan; emakume gehienek, ordea, garraio publikoa edo ibiltzea lehenesten dute. Ikerketa horietan kultura matxistari eta genero diskriminazioari lotutako arrazoiak ematen dituzte azaltzeko zergatik garen emakumeak garraio publikoaren “mendeko” edo “gatibu”. Ikerlariei ez zaie okurritu hitz horiek gizonekin eta autoekin erabiltzea, alegia, aztertzea zergatik diren gizonak autoen gatibu.

On egin dit erreportaje horretarako Marisa Castro Delgado Ekologistak Martxan-eko ekintzailea elkarrizketatzeak, halakoak esan dizkit eta: “Petrolio kontsumoa murriztea premia sozial eta ekologikoa da”; “Kezkagarria da aurrekontu publikoetan errepideak inbertsio gisa aurkeztea eta garraio publikoa gastu gisa”; “Barik txartelari eta bizikletari esker sentitzen naiz ni aske”. Aitzitik, bizikleta gidari gehienak gizonezkoak dira, emakume asko bidegorrietatik kanpo ibiltzearen beldur garelako; ez soilik istripuen beldur, baita auto eta motor gidarien agresibitatearen beldur ere.

Aitortu behar dut nik ere sarri lotu dudala beldurrik gabe gidatzen duen emakumearen irudia autonomiarekin eta ahalduntzearekin. Uste dut tranpa patriarkal bat dela hori, maskulinitate tradizionalaren eredua indartzen baitu.
Ondorioz, ja ez nau horrenbeste kezkatzen autobideei hartu diedan beldurrak. Kezkagarriagoa iruditzen zait, esaterako, gure agintariek Bilboko Bolintxu arnasgune naturala mehatxupean jarri izana, autoen gatibuek Supersur zentzugabeetan azkarrago gidatu dezaten.

Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora

ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Iritzia
Harrera premia aurreikusiz Zumeta margolaria

Irakurlea dagoeneko jakitun dateke Euskal Herrian askatasunaren alde egon den eta dagoen gatazka politikoaren ondorioz urte luzetan kartzelan, erbestean edota deportazioan bizi behar izan duten euskaldunak, etxerako bidean, beren bizitza berregiten hasteko izaten dituzten... [+]


Atzoko filosofoen oraina hausnartuz

Epistemologia, edo ezagutzaren teoria, filosofiaren arlo nagusietako bat da, eta historian zehar garrantzizko eztabaidak izan dira gure ezagutzaren mugen eta oinarrien inguruan. Honen baitan bi korriente indartsu topatzen dira, ezagutzara iristeko bide ezberdinak proposatzen... [+]


Erakundeen erantzukizuna haurrak babestean

Getxoko Epaitegiak Europa ikastetxeko 4 urteko haurren kasua artxibatu izanaren berri izan dugu aste honetan. Horrek zera galdetzera garamatza: instantzia judizialak,  polizialak… prest al daude haurren eskaerei erantzuteko? Benetan babesten al dira gure adingabeak... [+]


Harreman publiko-komunitario-kooperatiboak eraikitzeaz

Gure lurraldeetan eta bizitzetan sortzen diren behar, desio eta ekimenen inguruan gero eta gehiago entzuten dugu harreman eta proiektu publiko-komunitarioak landu beharraz, eta pozgarria da benetan, merkaturik gabeko gizarte antolaketarako ezinbesteko eredua baita. Baina... [+]


2025-02-12 | Edu Zelaieta Anta
Gainbabesaren desbabesa

Elkarrizketa berritu dugu fakultateko idazkaritzan, auskalogarrenez: urruti daude, euren matrikula egiteko, ikasleak bakarrik etortzen ziren garaiak. Aspaldixko aldatu zen joera, eta gurasoek –nabarmenago amek– gero eta paper aktiboagoa hartzen dute seme-alaben... [+]


2025-02-12 | Iñaki Barcena
Aroztegiaren silogismoa

Silogismo baten argumentuak hiru proposizio ditu, eta horietatik azkena nahitaez ondorioztatzen da beste bietatik. Logika deduktibo horrekin aztertu daiteke, nire aburuz, Nafarroan gertatzen ari den Aroztegiako gatazka sozioekologiko luze eta traumatikoa.

Tesia: Baztango... [+]


Despremu deprimituaren ondarea

Berriki landu ditut klasean Etxahun Barkoxeren kobla eder eta hunkigarriak. Gaizo gizona! “Edertasunez praube” sortu zelako hasi zitzaizkion etxeko nahigabeak, baina hamazazpi urtetan zen pulunpaka sartu zorigaitzaren itsasoan, maite zuen Marie Rospide doterik gabeko... [+]


2025-02-12 | Jesús Rodríguez
Etxegabetzeen aurrean, irabazteko antolatu

Azken egunak garrantzi handikoak izan dira Bartzelonan, etxebizitzaren aldeko mugimenduarentzat eta espekulatzaileen aurkako borrokarentzat. Urtarrilaren 28an, polizia-armada batek Raval auzoko Massana Zaharrari [zentro sozial okupatua] eraso egin zion goizaldean, aurrez abisatu... [+]


Teknologia
Bilakaera kontzientea

Zer jakin behar dut? Norekin erlazionatu behar dut? Non bizi behar dut? Ardura horiekin gabiltza gizakiok gure gizarteen baitan bizitza on baten ideia bizitzeko bidean. Ondo erantzuten ez badakigu, bazterretan geratuko garen beldurrez.

Joan den astean, kanpoan geratzearen... [+]


EITBko Euskara Batzordearen adierazpena

Idatzi honen bidez, EITBko Euskara Batzordeak eta azpian sinatzen duten EITBko organoek euren kezka eta gaitzespena agertu nahi dituzte azken hilabeteetan EITBko zuzendaritza-postuetarako abian ipini diren hautatze-prozesuak direla eta, gutxietsi egin baita euskararen... [+]


Kaldereroak: ‘blackface’ bat donostiar erara?

Ni ez dut nahi nire alaba ijitoz mozorrotzea kaldereroetan. Nik ez dut nahi nire alabaren eskolako haur ijitoak ijitoz mozorrotzea kaldereroetan. Ijito izatea ez delako mozorro bat. Ijito izatea ez delako urtean behin egiten den festa bat, arropa exotikoekin eta aurpegia ikatzez... [+]


2025-02-05 | Iñaki Murua
Bide luzea pauso ttikitan!

Bidea pausoka egiten da, eta hasiak egina dirudiela ikasi nuen aspaldi xamar. Baina jendeak esaldi hori edukiz betetzen ere ikasi nahi du. Bakarrik ezer gutxi lor genezake, hasi orduko etsi, akaso. Sekulako jendetza biltzeak ere antolaketa zaildu eta ikusi beharrekoa gandutu... [+]


Gutxiengoa

Ez zuen egoki jokatu, neurriak hartu behar ziren, bestela, ez dugu ikasten. Itxuraz, ez zen ohartzen egindakoaren inpaktuaz, normal jarraitzen zuen, batzuetan, ingurukoek baino itxura zoriontsuagoz. Gainera, altuegi hitz egiten du, hori ez zaio inori gustatzen. Darabiltzan... [+]


Ez ei dakite zergatik

Hezkuntza Sailak ez ei du ulertzen publikoko langileak zergatik joan garen grebara. LAB sindikatuari galdetzea dauka. Sindikatu horrek akordioa sinatu zuen sailarekin, 2023ko apirilean. Urte bi geroago grebara deitu dute haiek ere, aurrekoetan ez bezala, Hezkuntza Sailak... [+]


Eguneraketa berriak daude