“Intxaurrondo eta bankuaren artean berezko erlazioa dago”
Ibilbide luzeko kazetaria da Oriol Malló Vilaplana (Bartzelona, Herrialde Katalanak, 1967). Ipar Irlandako eta Yugoslaviako gatazken berri eman ondoren eta memoria historikoa, ekonomia eta nazioarteko gaien gaineko ikerketak burutu ostean, El libro negro del BBVA (BBVAren liburu beltza) (Txalaparta, 2020) argitaratu berri du. Bankuaren barrunbeak irekitzen dizkigu, honen jatorri bilbotarretik hasi eta egungo hedapen globaleraino. Mallóren hitzetan, “denak balio du” esaldiaren adibiderik gertukoena da BBVA.
Luzaroan eduki duzu liburu hau kutxa batean gordeta, argitaratu ezinik. Nolatan?
Labur-labur: kazetari batek saldu ninduen, bankuak prestatzen ari nintzena jakin zuen eta esklusiba galdu nuen; jendearengan konfiantza gehiegi izatea izan zen nire akatsa. BBVAk zituen kontu sekretuen auziari buruzko informazio guztia neukan, ustekabeko lekuko batekin hitz egitea falta zitzaidan soilik. Geroago, argitaletxe garrantzitsu batean argitaratzekotan egon nintzen, baina BBVAk diru-laguntzak ematen zizkien eta bertan behera gelditu zen. Txalaparta argitaletxera bidali nuen arte. Kontu sekretuen auziaz harago, liburua osatzea proposatu zidaten.
Ibilbide bat egiten duzu historian zehar. Frankismoa, Bizkaiko desindustrializazioa, langileen borrokak, euskal oligarkiaren sorrera…
Korrupzioaren gaia ondo dago, baina azken finean korrupzio itsaso baten erdian gaude, betekada hartu dugu, jada ez du inor harritzen. Bilbo saltzea erabaki zutenen oroigarria izan nahi du liburu honek, Bizkaiko industria hondatzea erabaki zutenena, hain zuzen ere. Argi utzi behar da banku honek erabat estutu zuela hiria eta guztiz abandonatu zuela gero, bere adiskidea, Espainiako Gobernua, errepresioaz arduratzen zen bitartean. Getxoko eta Neguriko familiek Bilbo saldu izanak industria sektorearen galera ekarri zuen, langile klaseak ordaindu zuena. Pedro Luis Uriarte BBVko presidente ohiak mafia baten biktima izan zela dio orain, baina… tira, inork ez du negarrik egiten mafien arteko istiluak direla eta.
BBVAk izan nahi zuen botere horren isla ikus daiteke arkitekturan, liburuan azaltzen duzun bezala. Zein izan da Bizkaia Dorrearen bilakaera?
“Diruaren arkitektura” deitutakoaren arabera, bankuak hirien sinbolo izango ziren. Bizkaia Dorrea hiri zibilizatu eta burgesaren monumentu bihurtuko zen, etorkizun oparoaren ikur. Francisco Gonzalez BBVAko presidente izendatu zuten unean galdu zuen zentzua Bizkaiko Dorreak, botere guztia Madrilera eskualdatu zutenean. Ironikoa da orain, besteak beste, arropa denda merke bat hartuko duela bere baitan, euskal langile klaseak duen diru-ahalmenaren isla. Bizkaiko Dorreak izango zuen boterea erakusten du orain Iberdrola Dorreak; 165 metroko eraikina hirian nork agintzen duen argi izan dezagun.
Jersey irlako kontu sekretuen gaian, zein da gakoa?
Jerseyko kontu sekretuen kasua show mediatiko bihurtu zen 2002. urtean. Iruditeria kolektiboan geratu zen ideia nagusia izan zen Neguriko familiek BBVAren boterea galdu zutela. Fokua beste toki batean jarri beharko genuke ordea; berezko erlazioa dago Itxaurrondo eta bankuaren artean. José Manuel Villarejo terrorismoaren aurkako komisarioa edota Félix Sanz Roldán, Espainiako Inteligentzia Zentroko buru ohia izandakoa –orain Iberdrolan dagoena– horren erakusle; nahi zuten guztia egiteko inpunitatea zutela bazekiten, bai komisaldegietan zein bankuen kudeaketan. Espainiako estolden aurrean ezikusiarena egiten zuen sistema antolaketaren zutabe dira.
Paradoxikoki, Baltasar Garzón epailea izan zen inpunitateari argi berdea eman ziona.
BBVAko kontu sekretuen kasuak aurrekari juridiko bat sortu zezakeen zigorgabetasunaren aurrean. Ez zen gertatu. Garzón arduratu zen kasuarekin behin betiko amaitzeaz, Juan Carlos I eta José María Aznarren enkarguz. Jakin bazekiten informazio horretatik tiraka argitara atera zitekeela nola sartu ziren legez kanpo multinazional espainiarrak Latinoamerikan, beraz ezin ziren arriskatu. Ondorioz, Neguriko familien narratibaz eta “iraultza zergaren” istorioaz harago badirudi ezer ez zela gertatu.
Bankuek beti irabazten dute?
Denok dakigu nola determinatzen dituen guztion bizitzak geroz eta indartsuagoa den bankuen botereak, gobernuen gainetik. Prekarietatearen kapitalismoa da, bankuak milioika herritar harrapatzen ditu; lan duinik gabe, ondasun publikorik gabe, bizi-baldintza duin eta egonkorrik gabe. Munduko kapital flotatzailearen ametsa betetzen ari da botere finantzarioa: arau guztien gainetik egotea etxebizitza bezalako funtsezko ondasunak bereganatuz. Bestalde, bankuen erabateko digitalizaziora hurbiltzen ari gara pixkanaka, laster ez da ia bulegorik egongo, langileak kaleratuko dituzte eta erabiltzaileak abandonatuko dituzte. Baina hori ez da berria…
Zein alternatiba du orduan langile klaseak? Banku publikoa aukera bat izan daiteke?
Caixabank-Bankia bat-egitearekin gertatzen ari dena lotsagarria da. Banku publikoaren eztabaida mahai gainean jartzen ari den arren, Europako Batasunak beti eragotziko du. Izan ere merkataritza askeko itun hedatua da, merkatu askea defendatzeko betebehar basatiak inposatzen dituena, enpresa handien, korporazioen eta monopolioen alde egiteko. Zaingo ekonomikoa izugarria da, dena dago baldintzatuta pribatizazioen alde. Ez dakit zein den alternatiba, baina argi dagoena da EB klase bat defendatzeko jaio zela eta bere menpe gauden bitartean oso zaila izango dela banku publiko bat izatea.
“Ustelkeriaren aurkako fiskal batek eta BBVAko abokatu batek emandako informazioan oinarrituta, kronika beltz hau idazteko aukera izan nuen. David Martinez Madero fiskalak bazekien Baltasar Garzón ez nuela batere atsegin –1992an, Olinpiar Jokoak hasi aurretik, independentismoaren aurkako operazio batean atxilotu ninduten–, horregatik jo zuen nigana. Jakina, argitara eman nahi nuen kontu sekretuen kasuan Garzónek jokatutako paper tristea. Liburu honi esker, gainera, laurogeiko hamarkadara egin dut atzera, ezagutu nuen Bilbo intsumiso harekin berriro ere topo egiteko”.
Ikerketa batek Espainiako Estatuko banketxeen eta enpresen 'greenwashing' praktikak azaleratu ditu. Estatu sionistak lur okupatuetan eginiko eguzki-energia parkeen finantziazioan murgilduta dago estatuko finantza-sistema; BBVA eta Kutxabank ere tartean dira.
BBVAk Sabadell irensteko egin duen eskaintza “oldarkorrak” berriz erakutsi digu egungo bankuak nolako azalez eginda dauden. BlackRock eta antzeko inbertsio funts sarraskijaleen atzaparretan erorita, haientzako haratustelak ehizatzen dabiltzan erakunde lotsabakoak... [+]
Frankismoa ez zela 1975ean amaitu diktadoreak ohean azken hatsa eman zuenean, hori badakigu. Erregimenaren haziek bizirik iraun zuten poliziaren tortura ziegetan, justizia auzitegien sumarioetan eta militarren zein politikarien deklarazio kolpistetan –Aznarrek azkenaldian... [+]
Espainiako Estatuan 541 milioi euro irabazi ditu, duela urtebete baino %9,5 gutxiago, 225 milioi euro ordaindu baititu bankuei ezarritako zerga berriagatik. Hala ere, mundu osoko negozioak kontuan hartuta, ia 2.000 milioi irabazi ditu, iaz baino nabarmen gehiago.
Inflazioa %6,1era igo da otsailean Hego Euskal Herrian, eta azpiko inflazioa %7,7. Prezioen gorakada gelditzeko, interes tasak igo eta eskaria apaltzea da ordoliberalismoaren betiko guardasola. Baina inflazioa ari du esatea zein punturaino da zehatza?
Irabazien %47, 3 milioi euro, akziodunen artean banatuko dute, eta akzio bakoitzeko urteko dibidendua %39 igotzeko asmoa dute.
Bi ume eta haien ama etxetik kaleratzeko agindua emana du BBVAren higiezinen agentziak, alokairua ez ordaintzea egotzita, baina epaileak uztailera arte eten du kaleratze hori, familia egoera zaurgarrian dagoela argudiatuta. Horren aurrean, Gabon egunean familiari gasa eta... [+]
Adin txikiko bi semerekin bizi den emakumeari argia eta gasa mozteko agindua eman du BBVAren higiezinen agentziak, eta etxetik joan daitezen telefonoz presionatu dituztela ere salatu du Stop Kaleratzeak plataformak. Alokairua ez ordaintzeagatik familia kaleratzeko eskaera egina... [+]
Herritarren txirotze orokortuaren testuinguruan, gutxiengo batek aberasten jarraitzen du, Oxfam gisako eragileek urtero egindako azterketa ekonomikoek erakusten dutenez. Enpresa askok aurten lehen sei hilabetean izandako emaitza ekonomikoen berri izaten ari gara asteotan, eta... [+]
Asteburuan Euskalduna Jauregian egin den BBVAren Akziodunen urteko Batzarraren harira, bankuak armagintzarekin dituen loturak salatu dituzte, urtero bezala, Banka Armatua izeneko ekimeneko kideek. Hala, bi pertsonak hitza hartu zuten akzionista kritikoen izenean, eta horietako... [+]
2019an BBVAren Akziodunen Batzarra gauzatzen ari zen bitartean egindako protesta baten harira, sei pertsona identifikatu zituen Ertzaintzak, eta mozal legea aplikatuz horiei isuna jartzea proposatu zuen. Sei kideetako bat absolbitu du berriki Gasteizko epaile batek, ekintzari... [+]
BBVAren Akziodunen Batzarraren aurrean, bankuak armagintzaren industriarekin duen lotura seinalatu zuten hainbat ekintzailek 2019an. Ekintzaren harira Mozal Legea aplikatu zieten sei pertsonari, eta horietako bi gaur epaitu dituzte. BBVAren aurkako plataformak eta EHk Kapitalari... [+]
Banco Bilbao Vizcaya Argentaria ez da Bilbokoa ezta Bizkaikoa ere, aspaldi egin zuen hegan Madrilera eta handik dirua beste aberririk ez duten nazioarteko inbestitzaileen atzaparretara. Vizcaya eta Bilbao bankuei begira jartzeak eramaten gaitu milaka eta milaka pertsonen izerdi... [+]
Azken egunetan ezagutaraziko datu ofizialen arabera, BBVAko kupulan dauden exekutiboek soldata milioidunak jasotzen jarraitzen dute –pandemiak pandemia–, burtsan kotizatzen duten enpresa handietako beste goi kargu askok bezala.