Kapitalismoaren negozio “nahasiak”
Azken asteotan, AEBetan poliziak pertsona beltz bat hil ostean sorturiko mobilizazio herrikoia bizitzen ari gara. Arrazismoaren aurkako manifestazioen ondoren, arraza beltzeko pertsonen esklabotzaren eta trafikoaren protagonista izan ziren pertsonaiei eskainitako estatuak eraitsi dira. Astekari honek zorrozki eskaini dio gai horri bere azken alea eta Larrun gehigarria, hain zuzen.
Pertsona beltzen trafikoaren negozioak –kasu honetan Afrikatik Karibera–, euskal oligarkiako kideak ere izan ditu protagonista. Esaterako, Neguriko Ybarra familia onuradun handia izan da. Familia horretako kide batzuek negozio hori mantendu zuten XIX. mendean. Bitxia da ikustea beren barne-komunikazioetan salgaiak ez ezagutzeko –esklaboen trafikoa–, “681 fardel” eta “600 artile zikin arroa” aipatzen zituztela. Britainiar gerra-armadaren konfiskazioa saihesteko, esklaboak itsasora botatzen zituzten portura iritsi aurretik, eta, horrela, itsasertzeraino igeri egingo zuten indartsuenak aukeratzen zituzten.
“Negozio” horretaz idatzi zuen Javier de Ibarrak ere, saga horretakoa, Nosotros los Ybarra (Gu, ibarratarrok) liburuko 5. eta 6. kapituluetan, eta honela amaitzen du: “Eta horrela amaitu zen ybarratarrek hain negozio nahasietan egin zuten barneratzea”. Gineako Golkoko esklaboen trafiko selektiboa “negozio nahasiak” besterik ez ziren izan? Ybarratarren feudoan, AHV labe garaietan, 1936an armada frankistarentzat eta bere aliatuentzat armak sortzea ere “negozio nahasiak” izan ote ziren?
Kapitalismoa beti izan da basatia, antihumanoa, antisoziala eta baita kriminala ere. Gaur egun aurpegi gizatiarrago batez jantzi nahi duten arren, kapitalismo horrek gako berberetatik erasotzen jarraitzen du eta jarraituko du, etekinik handiena bilatzen. Sistema horretan, helburuak beti justifikatzen baititu baliabideak.
Maiatzaren 7an hasiko da zikloa, Gazaren inguruko hiru dokumental laburrekin.
Killingworth (Connecticut, AEB), 1701. Collegiate School goi mailako ikasketa zentroa fundatu zuten. 1716an eskola berria New Havenera aldatu zuten eta handik bi urtera, 1718an, Yale izena hartu zuen gaur egun AEBetako eta munduko unibertsitate prestigiodunetakoa denak.
Urte... [+]
Julian de Zulueta esklabista arabarraren inguruko erakusketa ikusgai dago LABE espazioan.
Nazio inperialistetan familia jakin batzuk izugarri aberastu eta elite ekonomiko berriak sortu zituen munduko sistema kolonial eta esklabistak. Aldi berean, kontinente oso bateko biztanleria erdira murriztu zuen: Afrika. Mundua errotik aldarazi zuen, eta egun ere indarrean... [+]
Europa esklabotzarekin aberastu zela ez da sekretua. Hainbat mendez milioika pertsona garraiatu zituzten Afrikatik Amerikara, eta esplotazio horri esker ekoiztutako kakaoa, azukrea eta kotoia izan ziren Liverpool, Bartzelona edo Bordele bezalako hirien garapen ekonomikoaren... [+]
Pasa den ostiralean bete ziren 220 urte Toussaint Louverture hil zela, Haitiko 1791ko esklaboen iraultzaren buruzagia. Askorentzat, garai hartako politikari garrantzitsuena izan zen Louverture, ez bakarrik Napoleon Bonaparteren gudarostea garaitu eta Amerikako lehen herrialde... [+]
Erresuma Batuan eta Katalunian gizakien esplotazioan oinarrituriko iragan eta garapen ekonomikoarekin zer egin eztabaidak plazara salto egin duen bitartean, gurean jarraitzen dugu isilik eta eztabaidarik gabe.
Koldo Mitxelena Kulturunean erakusketa zabal bat dago ikusgai Donostiako familia entzutetsuenetako bateko kideek ateratako argazkiekin: Aurrera eginez deitu diote. José Brunet Berminghamek XIX. mendearen azken herenean ateratako dozenaka argazkiz dago osatuta eta benetako... [+]
Bilbo, 1857. Banco de Bilbao sortu zen; akziodun nabarmenen artean Ybarra familia zegoen. 1902an Bizkaiko Labe Garaiak abian jarri zirenean ybarratarrak ere tartean ziren. Bilbo edota Getxoko alkate izan ziren, Bizkaian nahiz Madrilen diputatu. Sendiaren Sevillako adarra itsas... [+]
Lapurdiko hiriburuko ontzingintzak garapen handia izan zuen esklabotzari esker, Nantes eta Bordeleko tratularientzako ere eraikitzen baitzituzten barkuak. Euskaldun, biarnotar eta gaskoiek bete-betean hartu zuten parte Saint-Domingueren kolonizazioan, eta iturri batzuen arabera,... [+]
Fenomeno pandemiko bihurtu zaigun koronabirusaren gaitzak ez ditu pertsona eta herrialde guztiak berdin jotzen. Hasiera batean, agian inork pentsa izan zezakeen igualitarista zela, denei eragiten ziela berdin. Baina orain badakigu birusak badakiela diskriminatzen norberaren... [+]
AEBetan, Ingalaterran eta mundu osoan Black Lives Matter mugimendua esklabotza eta arrazakeria zuritzeari uzteko eskatzen ari da, eta ikusi ditugu pertsonaia txit entzutetsuen eskulturak hankaz gora jarrita. Astinaldia hainbestekoa da, ezen The Guardian-ek jakinarazi duen... [+]
Hankaz gora jarri zaigu mundu borobil hau eta erantzun bila gabiltza edonon, larrialdi sanitarioari, egoera ekologiko jasanezinari eta ekonomia globalaren kolapsoari ezin neurria hartu. Nola iritsi gara honaino? Atzera begira, jabetu gara egungo sistemaren errak engainu... [+]
