Hauteskundez betetako gure uda girotik begirada pixka bat altxatuz, Kataluniarantz so egin nahi nuke oraingoan. Denbora aurrera doa 2017ko urrian erreferenduma egin zenetik, eta esan daiteke Kataluniako panorama politikoa birmoldatze egoera luze batean murgildurik dagoela. Kataluniako errealitate politikoak sekulako eragina izan du gurean, independentismoaren baitan batez ere. Garai batean, ezkerreko independentismoan bederen, Herrialde Katalanetan Euskal Herria erreferentzia argi bat zen bitartean, azken bost urteetan gutxienez eragina kontrako noranzkoa da.

Panorama politikoaren berrosaketa horren adibide batzuk dira Sobiranies institutuaren jaiotza edota Partit Nacionalista de Catalunyaren sorrera. Lehenengoari arretaz begiratu beharko diogu Euskal Herritik, subiranotasuna ardatz duen hausnarketa estrategikorako gunea baita. Subiranotasunaren izaera poliedrikoa gogorarazten digu, eta gure herrialdean ere jada garatzen ari diren hainbat esperientziarekin lotura du. Subiranotasuna, teoriatik nahiz praktikatik, gai zentrala dugu, izan akademian, feminismoan, sindikalgintzan, kooperatibismoan edo sozioekologian, besteak beste. Gainera, institutu horrek nolabait badakar beste ekarpen bat; izan ere, kultura politiko desberdinetako jendea batera lanean jarri du gai hauez guztiez pentsatzeko. Praktikan zertan guzatuko den, ikusteke dago.

Baina Printzerriko korronte politiko katalanisten arteko harremana ez da samurra. Lehia eta zatiketa handia da. Agian, ezin zuen bestela izan, behin alde bakarreko estrategiak bere topeak erakutsi ondoren. Partit Nacionalista de Catalunya izan daiteke krisi horren adibideetako bat: Convergènciaren izaera aurre-independentistara itzultzeko saiakera. Ahaztu gabe datorren krisiaren aurrean austeritate politiken alde gogor egingo duen katalanismoaren korrontea ere badela. Poltsikoak agintzen du; edo, bestela esanda, klase oinarria funtsezkoa da beti. Alderdi eta talde asko sortu dira azken aldian Katalunian, espazio independentista-katalanistaren krisiaren erakusgarri, eta ikusiko da bertan ildo horrentzat espaziorik ote dagoen.

Kataluniak, bada, bide bat ireki zuen Euskal Herriko independentismoarentzat. Euskal Herrian ezker abertzaleak bere estrategia aldatu eta aldi berean, Kataluniako nazio auzia XXI. mendeko errezetekin lantzen saiatzeko aukera zirudien. Edo, bestela esanda, boxeoaz baino xakeaz jarduteko eredua. Hala iruditu zitzaigun askori, adibidez, Puigdemont presidenteak independentzia aldarrikapena atzeratu zuenean: konfrontazioa ekidin, norberari egokiagoak zaizkion eremutik berriz ekiteko. Denborak, baina, ez du irakurketa hori berretsi: estatuaren amaraunak partida beti atzeratzeko gaitasun handia dauka, eta ez du xakerako inolako beharrik. Alabaina, eragin positiboak ere azpimarratu behar dira, eta, horien artean, nazionalismoa eta independentismoa bereizteak aukerak irekitzen dituela nabarmenduko nuke.

Uda giroa da, koronabirusak eta bestelako arazoek uzten badigute, gauzak patxadaz hartu eta hausnartzeko sasoia. Zortea duenak Herrialde Katalanetara gerturatzeko aukera izango du. Baina, hara gerturatu edo ez, Kataluniak gurean izan duen eragina birpentsatzeko beta ere har genezake. Iraila hilabete mugarria da Mediterraneoko herrialdean, eta eraginak nahiz irakaspenak jasotzen jarraituko dugu. Katalunian bidea berrasmatzen saiatzen ari dira eta Euskal Herrian ere horri buruzko irakurketa zintzoak egin beharko genituzke.