Zaunka
—Nire ateak hotsa dau zoli,
txakurrak bere salatu.
—Nire txakurra isilduteko,
eper bizia biozu.
—Eper bizia koyiduteko,
mutil mantsoa zagoz zu.
Azkuek jaso zituen ahapaldi hauek Gautxu baten abestian. Euskaltzale handiak bildutako kantak argitaratzean maiz zuzendu egiten zituen. Hitzak narrasak iruditzen zitzaizkiolako edo moralaren ikuspegitik onartezinak. Hau ukitu gabe utzi zuen. Ez omen zen konturatu txakurra eta eperra zeren metafora ziren. Abade inuzentea!
Zakur hitzak askorako ematen du. Pertsona zital eta ziztrinei esan ohi diegu, bereziki poliziei. Hil berria den Billy el Niño komisarioari esaterako. Euskal Herrian Txakurrak kanpora leloa zabaldu zen ertzainengatik. Helburua ere lortu zuen, ertzain askok, mehatxupean, Santander aldera hartu baitzuten, Iparragirrek bezala. Txakur-eztula. Zakurkeria, Zakur dantza… Zakurrek beraiek ere balio asko dituzte: lagun, gidari, zelatari, bilatzaile…
Haurretan, tarteka, ikusten genuen inor zakua lepoan Paseo Berrira joaten eta zakua itsasora botatzen. Denok bagenekien zer zegoen poltsan: txakurkume edo katakume jaioberri mordoxka. Horixe baitzen araua: etxerako bat edo bi, komeni zirenak gorde eta besteak itsasora. Ekologikoa.
* * *
Osasun krisi honetan, pertsonak zerratuta, baina Txakurrak kanpora atera dira. Argi geratu da errealitatea: egun gure hirietan zakur gehiago daude umeak baino. Gehiegi. Batzuk iritziko diote pertsonak daudela sobran. “Zenbat eta gehiago ezagutu pertsonak, hainbat maiteago dut gure zakurra”, Diogenesen esaldia berenganatuta. Ez da hori, baina, arazoa. Zakurrak, katuak, krokodiloak… edo sugandilak maitatu ez, errespetatu egin behar dira. Pertsonak bezalaxe. Eta zakurrentzat ez da ekosistema egokia hiri ingurua. Askotan pertsonentzat ere ez, baina geuk eraikia da.
Asmatzen dugu zakurrek edo tankera guztietako piztiek zer sentitzen duten, zer nahi duten eta horixe ematen diegu edo eginarazten. Nondik nora zakurrak arropa jantzita, ia egun osoan etxean utzita, gure pausoan lotuta ibilarazi paseo eskasetan? Krudelkeria iruditzen zait. Zirkuarena bezain handia.
* * *
Arazo honi aurre egin behar zaio. Baina, beste askotan bezala, ez zaio egingo. Inozokeria orokortuaren ondorioz, ez delako errentagarri botoak lortzeko. Eta, entzun dugu bestelakoetan ere, ekonomiarentzako kaltegarria litzatekeelako. Zenbat denda eta fabrika itxi beharko lirateke? Zenbat lanpostu suntsituko? Borreroarena desagertu zen eta ez da kexarik.
Ez dago beste biderik. Hirietan zakurrak mugatzea edo hiriak zakurrentzat egokitzea. Lau hankakoentzat alegia. Zaunk, zaunk!
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Jakina da lan ikuskariak falta ditugula geurean. Hala ere, azken egunotan datu argigarriak ematea lortu dute: lan ikuskaritzaren arabera, EAEko enpresen %64ak ez du ordutegien kontrolean legedia betetzen. Era berean, lehendakariordeak gaitzetsi du, absentismoaren eta oinarrizko... [+]
Martxoaren 8a hurbiltzen ari zaigu, eta urtero bezala, instituzioek haien diskurtsoak berdintasun politika eta feminismoz josten dituzte, eta enpresek borroka egun hau “emazteen egunera” murrizten dute, emakumeei bideratutako merkatu estereotipatu oso bati bidea... [+]
Trumpen itzulera pizgarri izan da sendotuz doan eskuin muturreko erreakzionarioen mugimenduarentzat. Izan ere, historikoki, faxismoaren gorakada krisi ekonomikoekin lotuta egon da, baita sistemaren zilegitasun politiko eta ideologikoaren krisiarekin ere. Gaur egun, geldialdi... [+]
Batzuendako, dirutza izatea ez da nahikoa, eta euren ego hauskorrek diruaren txintxina ez ezik, protagonismoa ere eskatzen dute. Aberats okituak izatea nahikoa izango ez balitz bezala. Beti gehiago behar dute, anbizioa deritzote antsia horri, baina botere gosea eta nabarmendu... [+]
Bi neska komisarian, urduri, hiru urtetik gora luzatu den jazarpen egoera salatzen. Izendatzen. Tipo berbera agertzen zaielako nonahi. Presentzia arraro berbera neskek parte hartzen duten ekitaldi kulturaletako atarietan, bietako baten amaren etxepean, bestea korrika egitera... [+]
Iragan urtarrilaren hondarrean, Bretainiako lurraldeko bi hizkuntza gutxituei buruzko azken inkesta soziolinguistikoaren emaitzak publiko egin zituzten bertako arduradunek. Haiek berek aitortu zuten harriturik gertatu zirela emaitzak ikustean. Hain zuzen ere, egoerak eta... [+]
Silicon Valley-ko oligarkia AEBetako gobernura iritsi berritan lehertu da adimen artifizialaren (AA) burbuila. Txip aurreratuen erraldoia den Nvidia-k urtarrilaren amaieran izandako %16,8ko balio galera, egun bakar batean inoiz izan den burtsa balio galerarik handiena da... [+]
Gizakiok berezkoa dugu parte garela sentitzeko beharra. Parte izateko modu hori jasotako hezkuntza, ingurua... formateatzen joaten da.
Identitateak ezinegon asko sortzen du gizakiongan. Batzuetan, banaketak ere eragiten ditu, ezin dugulako jasan beste baten identitatearen... [+]
Fermin Muguruza jarraitzen duzu sareetan. Madrilgo kontzertuko bideo bat ikusi duzu bere kontuan: dantzari batek “Kongo askatu!” oihukatu du, bandera esku artean. Haren profila bilatu duzu: @c.kumaaa. Bilboko manifestazioaren deialdia zabaldu du. Ez zara joango,... [+]
Sare Herritarrak antolatuta, pasa den urtarrilaren 11n Bilboko kaleak bete zituen manifestazio jendetsuaren ondoren, berriz sortu da eztabaida, euskal presoei salbuespen legeriarik aplikatzen ote zaion. Gure iritzia azaltzen saiatuko gara.
Espetxe politikan aldaketa nabarmena... [+]
Duela gutxi think tank izateko jaioa omen den Zedarriak bere 6. txostena aurkeztu zuen. Beren web orrialdean azaltzen dutenaren arabera, zedarriak ebidentea ez den bidea topatzeko erreferentziak dira. Hots, hiru probintzietako jendarteari bidea markatzeko ekimena. Agerraldi... [+]
Heldu zaigu EAEn 2025-26 ikasturterako ikastetxeetan matrikula egiteko garaia, eta etxe askotan etxeko txikienak urrats berria emango du hemendik gutxira, irailean, eskolaratzea, alegia. Euskal Eskola Publikoaz Harro Topaguneko kideok apustu sendoa egiten dugu eskola publikoaren... [+]
Araba, Bizkai eta Gipuzkoarako Hezkuntza Lege berria onartu zenetik, aurrerantzean hezkuntza doakoa izango dela behin eta berriro entzuten/irakurtzen ari gara. Eragile desberdinei entzun diegu, baita Hezkuntza Sailari ere, eta hedabideei eskaintzen dizkiegun elkarrizketatan... [+]
Hilabetearen hasieran egin zuen EH Bilduk III. Kongresua, Iruñean. “Ez ohiko ondorioak” ateratzeko balio duen “ohiko kongresua” omen da, edo horrela jaso dute behintzat Zutunik ponentzian, zuzendaritzak proposatu eta militantziak aho batez onartu... [+]