Naturaren mintzo argia
Negu amaierako egun batean, adimen artifizialaz asko dakien Humberto Bustince katedradunaren hitzaldia entzun nuen. Ahoa bete hortz utzi ninduen. Gaiaz zerbait irakurria banuen ere, horretaz (horretaz ere) deus gutxi nekien. Pare bat orduko saioaren ondoren, bi konklusio nagusi atera nituen: adimen artifizialak izugarrizko iraultza dakarrela gure bizitzako arlo askotara; eta, bigarrena, ikaragarria dela gizakiaren ahalmen eta boterea, makina adimentsuak sortzeko gai izateraino.
Handik egun gutxira, kontrapuntua: inork ikusten ez duen birus bat gai da mundua hankaz gora jartzeko. Hain argiak izanagatik, ahulak gara, oso txikiak. Mende hasieratik jainkoturiko globalizazioan ere, oro ez da urre. Ilunetik ere badu, krisiak frogatu digun bezala.
Krisiaren hasierak beste lezio bat utzi zigun. Bi hankako animalia ase ezinak etxean sartu eta orduantxe hasi zen planeta arnasa hartzen. Behin hitz egiteko aukera paregabea izanda, natura ez da mutu gelditu. Guztiok ulertu eta, aldi berean, guztiok lotsatzeko moduko erantzun argia, ikusgarria eta ikaragarria eman digu.
"Batzuek berehalako aldaketa sakonak eskatzen dituzte. Bestela, nonbait, gureak egin du. Oinak lurrean dituenak, ordea, badaki amets ederrak horixe direla: ametsak. Orain arteko martxa eroa birbideratzen hastea asko ote den ez dakit. Aski bai, gehiagorik nekez
lortuko baitugu"
George Steiner pentsalari hil berriak ederki azaldu digu arazoa: gu guztiok gonbidatu etorri gara mundura, apopilo. Eta zein da edukazio oneko apopiloaren betebeharra? Ingurua zaindu, hemendik alde egitean etxea aurkitu dugun bezain txukun (edo txukunago) uzteko. Begi bistakoa da: guk ez dugu gonbidatu onen antzera jokatzen. Basatiak gara ostatu eman digun planetarekin. Hori ere erakutsi digu krisiak.
Horren aitzinean, batzuek berehalako aldaketa sakonak eskatzen dituzte. Bestela, nonbait, gureak egin du. Oinak lurrean dituenak, ordea, badaki amets ederrak horixe direla: ametsak. Orain arteko martxa eroa birbideratzen hastea asko ote den ez dakit. Aski bai, gehiagorik nekez lortuko baitugu.
Krisiak arazo zahar eta sakonei heltzeko beharra erakutsi digu: ekonomia, kontsumoa, energia, zerga-sistema, osasun zerbitzuak, irakaskuntza, ikerketa, digitalizazioa… Hamaika gai potolo, gutxienez Europa mailako erantzuna eskatzen dutenak. Steinerrek Europa “zahar eta nekatua” ikusten zuen: “Munduko turismoa hartzeko leku bihurtu da. Europan oso pisuduna da iraganaren zama. Etorkizunik ote duen, hori beste kontu bat da”.
Koronabirusaren krisiak ataka larrian jarri du mundua. Europaren hasierako erantzuna itxaropentsua izan da. Aurreko krisian ez bezala, ikuspegi soziala nagusituko dela ematen du. Ez da abiapuntu txarra kontinente zaharra berpizten hasteko. Erronkak merezi du, dena baitago jokoan. Euskal Herriko biztanleriaren etorkizuna ere.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Badira, garun distiratsua izanik, "zehaztasun gutxiko" definizioekin, gauza bera, beste era batera esanda, aldatzen eta itxuraldatzen adituak direnak. Berea zen, eta hainbat hamarkadatan errepikatu den proiektu in eternum bat izan da. Hasiera batean hori zen hegemoniko... [+]
Abenduaren 26an, aireko eraso batean, Israelgo armadak bost kazetari palestinar hil zituen. Haiekin 130 kazetari palestinar hil zituzten. Albiste horrek gauza pare bat gogorarazi dizkit, lehenengoa, benetako kazetariek jasaten duten jazarpena munduko edozein lekutan, adibidez,... [+]
Azken hilabete hauetan hainbat institututan lan egitea egokitu zait eta, uneren batean edo bestean, ikasleekin lan merkatuak eskaintzen dituen aukerez hitz egin behar izan dut. Ikasleen tipologia askotarikoa da eta hiri berean asko aldatzen da auzo batetik aldamenekora,... [+]
Historikotzat nekez har daitekeen argazkiaren erdian agertzen den neskatoa idazten ari da, zer eta izenorde zerrenda bat: ni, zu, hura, gu, zuek, haiek. Beherantz begira egonik, neskatoaren begirada nolakoa den antzeman ezinik gelditu naiz ni.
Argazkilariaren lanari soraio,... [+]
Pertsona nagusiekin edo aniztasun fisiko eta neuronalak dituzten pertsonekin lanean zaudenean, dugun gizartean gaitasunaren ideiak espezie bezala asko mugatzen gaituela ohartzen zara. Hau da, dugun sistemak gauzak modu espezifiko batean egiteagatik jartzen zaitu balioan, eta... [+]
Idatzi nahi nuen gabonetako argien alde, eta urteroko ohitura bilakatu aldarrikatzea, kaleak argitzen dituzten aro honetan, espazio publiko apain, alai eta gozagarri bat, klase ikuspegitik. Baina, noski, espazio publiko epelak ere bai, zenbait gazte liburutegietan liburuak... [+]
Barkatu hariztiak, artadiak, zumardiak, lertxundiak, lizardiak, haltzadiak, gaztainadiak, urkidiak, gorostidiak, sagastiak, pinudiak eta zuhaitzen elkarte guztiak, baina, gaur, pagadiak du hitzordua negu-mugako ospakizunak direla eta.
Errazagoa egiten zait negu-mugako... [+]
Badator Euskaraldia, berriz ere. Urte berriko udaberrian izango da oraingoan, antza. Dagoeneko aurkeztu dute eta, egia esanda, harritu egin nau; ez Euskaraldiak berak, ezpada beraren leloak: Elkar mugituz egingo dugu.
Irakurri edo entzun dudan lehenengoan, burura etorri zait... [+]
Ildo beretik dator Eusko Jaurlaritza berriaren politika. Hitzak bai, baina ekintzak ez dira argi ikusten Pradalesen gobernuak aurkeztutako aurrekontuan.
Sistema kolonial kapitalista heteropatriarkala auzitan jartzen eta borrokatzen denean, gupidarik gabe erasotzen du bueltan. Eskura dituen tresna guztiak erabiliz, instituzioak, medioak, justizia, hizkuntza, kultura, indarkeria... boterea berrindartzeko, sendotzeko eta... [+]
Ez dakit zuek ere pertzepzio bera ote duzuen –aitor dut: modu azientifikoan hasi naiz idazten hemen–. Pereza hitzaren hedatze naturalaz ari naiz. Gero eta gehiago aditzen baitut Hego Euskal Herriko bazterretan: euskaraz, espainolez eta, jakina, euskañolez... [+]
Askok, Gabonetan, ilusioa baino alferkeria handiagoa sentitzen dugu familia-otordu eta -topaketetan pentsatzean. Baina aurreratzen dizuegu ez dela otordua bera kolektiboki deseroso sentiarazten gaituena, familia tradizionala definitzen duen normatibitatea baizik. Are gehiago,... [+]
Betidanik begitandu zait esanguratsuagoa han-hemenka topa daitezkeen guruztokiei gazteleraz esaten zaien modua: humilladero. Ez al da guruztoki edo santutxo izen nahiko light, zuri edo haragoko konnotaziorik gabekoa? Azken batez, bertatik pasatzen zen oro umiliatu behar zen... [+]
Siriako Arabiar Errepublikaren amaierak harridura handia sortu du, gertatu den moduagatik: azkar eta ia erresistentziarik gabe. Halere, ez da hain arraroa herrialdea suntsituta, pobretuta eta zatitua zegoela kontutan hartzen badugu. Aspalditik siriar gehienen ardura ez zen nor... [+]